سیاسی شرح‌چی بولوت علمدار سون واختلار تهران‌دا تورک فعاللارا قارشی باسقیلارین آغیرلاشماسینین هم حاضیرکی سیاسی وضعیت، هم ده کئچمیش‌دن گلن سیستئماتیک آنتی-تورک سیاستلریله علاقه‌لی اولدوغونو وورغولاییر.

سون واختلار تهران محکمه‌لری تورک دیل حقوقلاری فعاللارینا قارشی آغیر حبس و سورگون جزالاری چیخاریب. علاوه اولاراق تهران‌دا فعالیت گؤستره‌ن بیر نئچه فعال نظارت آلتینا آلینیب. تورکجه کیتاب نشر ائد‌ن تکدرخت نشریاتی و «اندیشه نو» نشریاتینین کیتاب ماغازاسی قاپادیلیب.

رحمت‌لیک دؤکتور جواد هئیتین بیر خاطره‌سی وار ایدی. دئییردی، ‘وارلیق’ درگی‌سینی آیت للاه شریتمدارییه گؤتوردوم، دئدیم بیز تورکجه یازیریق. دئدی کی، مگر تورکجه‌نی یازماق اولار؟ ایندی ایران حاکمیتی تهران‌دا ائله نسیل یئتیشدیرمک ایستییر کی، دئسین تورکجه یازیلماز، تورکجه کیتاب اولماز.

آخار. آذ-این معلوماتینا گؤره بولود علمدار دئییر کی، «ایرانین دیکتاتور بیر حاکمیتی واردیر. میللته باسقی تطبیق ائدیر، توتور، حبس و سورگونه محکوم ائدیر. بو باخیم‌دان بونلار سیراوی حبسلر کیمی نظره گله بیلر. اما فرق‌لی بیر مسئله ده واردیر. ایران بوگونکیو سیخینتیلی دوروم‌دا نیه تورکلره قارشی باسقیلاری چوخالدیب و ساده‌جه دیل اوزرین‌ده آچیق چالیشان اینسانلاری حبس و اوجقار بؤلگه‌لره سورگونه محکوم ائدیر؟ بو فعاللار گیزلی بیر ایش گؤرمورلر. آچیق شکیل‌ده فعالیت ائدیرلر.»

او، بو باسقیلارین ایسلام رسپوبلیکاسی اوچون «داخیلی سیاست ملزه‌مه‌سی» اولدوغونو اؤنه چکیر:

«بو باسقیلارا بیر نئچه جهت‌دن باخمالیییق. بیرینجی‌سی، حاکمیتین بون‌دان اؤز ایچ سیاسی ملزه‌مه‌سی اولاراق یارارلانماسی‌دیر. ایکینجی‌سی، فارس میللیت‌چیلرینی ده اؤز یانینا چکمه‌یه چالیشیر. اوچونجوسو و ان اؤنملی‌سی بو کی، بو، ساده‌جه ایسلام رسپوبلیکاسینین بیر تاکتیکاسی دئییل، ایرانین تورکلره و گونئی آذربایجانا قارشی سیستماتیک و ایستراتژی بیر هجومودور. بونون زامان-زامان دوزاسی چوخالیر و آزالیر... دؤردونجوسو ایسه، بیزیم ده فعالیتلریمیزین چوخالماسیدیر.»
سیاسی فعالین فیکرینجه، ایران حاکمیتی تورک دیلی و مدنیتی ساحه‌سین‌ده فعالیتلرین ایجتیماعیته آچیق بیر شکیل‌ده یورودولمه‌سینی ایستمیر.

اونون دئدیلکلرینه گؤره، «ایران حاکمیتی تورک مسئله‌سینین چوخ آچیلماماسینی، چوخ یاییلماماسینی ایستییر. میللی فعاللاری رادیکال و گیزلی حرکتلره یؤنلندیرمه‌یه چالیشیر. بیزیم تورکجه کیتاب ساتان و نشر ائد‌ن نشریاتیمیزین فعالیتی ایرانین اؤز کونستیتوسییاسینا گؤره ده قانونی فعالیت‌دیر. بونلارین قورخسوسو بیزیم مسئله‌میزین ایران‌دا قانونی بیر شکیل‌ده گئنیشله‌مه‌سیدیر. بونون اؤنونو کسمک ایستییرلر.»

بولوت علمدار ایران پارلامنتین‌ده «تورک بؤلگه‌لری فراکسییاسی»-نین فعالیتینه اجازه وئریلمه‌مه‌سینی ده بو کونتکست‌ه دیرلندیریر:

«بونو ایران مجلیسینده تشکیل اولونان تورک فراکسییاسی مسئله‌سینده ده گؤردوک. یعنی، تورک نماینده‌لر اؤز بؤلگه‌لری ایله داها آرتیق علاقه‌له‌نمک اوچون بیر فراکسییا قوردولار. اما بونون دا قارشیسی آلیندی... عینی شکیل‌ده بیزیم فعاللارا دا دئییرلر کی، سیز آچیق و قانونی شکیل‌ده ساده‌جه دیل و مدنیت ساحه‌سین‌ده چالیش‌سانیز بئله بیز یئنه سیزی حبسه آتاریق.»

۲۰۱۶-جی ایلده ایران آذربایجانی و اؤلکه‌نین دیگر بؤلگه‌لرین‌دن اولان ۱۰۰-ا یاخین تورک وکیل ایران پارلامئنتین‌ده «تورک بؤلگه‌لری فراک‌سییاسی» تشکیل ائتدیلر. لاکین تشکیل ائدیلدیک‌دن بری هئچ بیر فعالیتی اولمایان فراکسییانین حاضردا مؤوجود اولوب-اولمادیغینا دایر معلومات یوخ‌دور.

بولوت علمدارین دئدیکلرینه گؤره، ایران حاکمیتی تورکجه نشرلرین خصوصیله تهران‌دا یاییلماسینی بیر تهلوکه اولاراق گؤرور.