خزر دنیزی داخلی گؤلدور و اساس سو منبعی اونا تؤکوله‌ن چایلاردیر. سون ۳۰ ایلده دنیا اوزره گؤللرین یاریدان چوخو جدی شکیل‌ده سو ایتیریب، بیر قیسمی ایسه تمامیله قورویوب. اورمیا و چاد گؤللرینین آرتیق تام قورودوغونو دئمک اولار، آرال گؤلو ده قوروموشدو، حاضردا اونون بیر قیمی برپا ائدیلیب. بو گؤللر واختیله زنگین اکوسیستم خدمتلری گؤستریر، بالیق و سو قوشلاری اوچون یاشاییش یئری ایدی.

بو باره‌ده Axar.az-آ آچیقلاماسین‌دا اکولوگ رؤوشن عباسوو دانیشیب.

اونون سؤزلریه گؤره، گؤللرده سویون آزالماسی اولجه حس اولونمور، چای سولاریندان حدیندن آرتیق استفاده نتیجه‌لری بیر مدت سونرا اوزه چیخیر و قفیل اکولوژی فلاکته گتیریب چیخاریر:

«اورمییا و چاددا اولدوغو کیمی، بو پروسس ایندی ده خزرده مشاهده اولونور. خزرده سویه دییشمه‌لری اونون داخلی گؤل اولماسی ایله باغلی‌دیر و بورادا آزالما-آرتما داها بؤیوک مقیاس‌دا باش وئریر. حاضرکی آزالما ایقلیم دییشمه‌لری و چایلارین سویوندان حدیندن آرتیق استفاده ایله علاقه‌لندیریلیر. مثلاً، ولگا اوزرینده‌کی سو آنبارلارینین عمومی ساحه‌سی ۳۰ مین کیلومتر مربع‌دن چوخدور کی، بو دا بوخارلانما و سیزما حسابینا علاوه سو ایتکی‌سی دئمک‌دیر. هشترخان ویلایتین‌ده اکین ساحه‌لری کسکین آرتیب، کور حوضه‌سین‌ده ایسه سون ایللر سو گؤتورولمه‌سی خیلی یوکسلیب. بو سببلر خزرین سویه‌سین‌ده گئج-تئز اؤزونو گؤسترمه‌لی ایدی. اگر بو گون آداپتاسیا تدبیرلری گؤرولمه‌سه، پروسس گئری دؤنمز اولا بیلر. آذربایجان آرتیق شیروان کانالینین برپاسی و گئنیشلندیریلمه‌سی کیمی لایحه‌لرله سو ایتکیلرینی آزالتماغا چالیشیر. بو، ملی آداپتاسییا پروگرامینین اساس استقامتلریندن بیریدیر. اوخشار پروگراملار دیگر خزریانی اؤلکه‌لرده ده حیاتا کئچیریلمه‌لیدیر»، - او قید ائدیب.

اکولوگ بیلدیریب کی، بئش خزریانی دولت آراسیندا چایلاردان خزره نه قدر سو داخل اولمالی اولدوغونا دایر عهده‌لیکلر معینلشدیریلمه‌لیدیر:

«بو پروسسه تورکیه، گرجستان و ارمنستان دا جلب ائدیلمه‌لیدیر، چونکی چای سولارینین آزالماسیندا اونلارین دا پایی وار. اگر رگیونال مسئولیت فورمالاشدیریلمازسا، خزرین سویه‌سی بؤیوک حجم‌ده آزالا بیلر کی، بو دا بوتون رگیون اوچون جدی تهلوکه یارادار».