آذربایجانین دؤولت و اجتماعی خادیمی آذربایجان خالق جمهوریتینین (۱۹۱۸-۱۹۲۰) بانیلرین‌دن اولموش محمد امین رسولزادنین دوغوم گونودور.

آخار. آذ خبر وئریر کی، م.ر.رسول‌زاده ۱۳۴ ایل بون‌دان اول، ۱۸۸۴-جو ایلین یانوارین ۳۱-ده باکینین نووخانی کندین‌ده آنادان اولوب.

گنج یاشلارین‌دا سوسیال دموکراتلارلا بیرگه «همت» تشکیلاتینین یارانماسیندا ایشتیراک ائدیب. چاریزمین تعقیبلرینه معروض قالاراق ۱۹۰۹-جو ایلده ایرانا مهاجیرت ائد‌ن بیر مدت اورادا «ایران نو» قزئتینین باش رئداکتورو کیمی چالیشیب، مشروطه اینقیلابی یاتیریلدیقدان سونرا تورکییه‌یه مهاجیرت ائدیب.

او، ۱۹۱۱-جی ایلده موساوات پارتییاسینا عضو قبول ائدیلیب و ۴ ایل سونرا موساوات پارتییاسی مرکزی کمیته‌سینین صدری سئچیلیب.

۱۹۱۸-جی ایلده فتحعلی خان خویسکی ایله بیرگه شرق‌ده ایلک رئسپوبلیکانین یارادیلماسینی رسمی شکیلده اعلان ائدیب. ۱۹۲۰-جی ایل آپرلین ۲۸-ده بولشئویک ایشغالیندان سونرا حبس ائدیلیب. آز سونرا ایستالینین گؤستریشی ایله حبسدن آزاد ائدیله‌رک موسکوایا آپاریب. ایستالینین تاکیدلرینه باخمایاراق، سوویت حاکمیتی ایله امکداشلیقدان ایمتینا ائد‌رک اس اس ار ای-نی ترک ائدیب.

م. ا. رسولزاده ۱۹۵۵-جی ایلین مارتین ۶-دا آنکارادا دونیاسینی دییشیب.

۱۹۹۲-جی ایل دکابرین ۲۴-ده آذربایجان پرزیدنتی ابولفضل ائلچیبی "گؤرکملی اجتماعی-سیاسی خادیم محمد امین رسولزادنین توتالیتار سووئت رئژیمی دؤورونده رئپرسییایا معروض قالمیش عائله عضولرینین آذربایجانا قایتاریلماسی و اونلارین سوسیال-معیشت مسئله‌لرینین حلی حاقیندا" سرانجام ایمضالاییب.

۲۹ دکابر ۱۹۹۳-جو ایلده آذربایجان پرزیدنتی حیدر علیئو "آذربایجانین گؤرکملی اجتماعی-سیاسی خادیمی محمد امین رسولزادنین آنادان اولماسینین ۱۱۰ ایللیک یوبیلئیینین کئچیریلمه‌سی حاقیندا" سرانجام ایمضالاییب.

۲۲ نویابر ۲۰۱۳-جو ایلده ایسه آذربایجان پرزیدنتی ایلهام علیئو محمد امین رسولزادنین ۱۳۰ ایللیک یوبیلیینین کئچیریلمه‌سی حاقیندا سرانجام وئریب.

سرانجاما اساساً، رئسپوبلیکادا و رئسپوبلیکادان کناردا سیلسیله یوبیلئی تدبیرلری کئچیریلیب.

قئید ائدک کی، بو ایل آذربایجان خالق جمهوریتینین قورولماسینین ۱۰۰-جو ایلی تامام اولور. دؤولت باشچیسی بو موناسیبتله ۲۰۱۸-جی ایلی ایسه "جمهوریت ایلی" اعلان ائدیب.