منیم وطنداش کیمی طلبیم بون‌دان عبارت‌دیر کی، زورلا سورگون ائدیله‌ن دیگر خالقلار کیمی، غربی آذربایجان‌لیلار دا اؤز تورپاقلارینا قایتاریل‌سینلار. بو اینسانلارین قاچقین‌لیق ایستاتوسو برپا اولونمالی‌دیر.

بو سؤزلری آخار. آذ-آ آچیقلاماسین‌دا آذربایجان میللی علملر آکاد‌مییاسی تاریخ اینستیتوتونون دیرئکتورو، آکادئمیک یاقوب محمودوو مهاجیر غربی آذربایجان (ایروان) رسپوبلیکاسینین اعلان ائدیلمه‌سی تشببوسونو شرح ائدرکه‌ن دئییب. او بیلدیریب کی، بو آددیم آلقیشا لاییق‌دیر:

«من میللی مجلیسین دپوتاتی اولارکه‌ن بو مسئله‌نی دفعه‌لرله قالدیرمیشام. اصلین‌ده، بو، چوخ واجیب بیر مسئله‌دیر. پرزیدنت ایلهام علیئو دفعه‌لرله بیلدیریب کی، بو گون ارمنیستان آدلانان اراضی تاریخی آذربایجان تورپاغی‌دیر. بو، تاریخی بیر فاکت‌دیر کی، ارم‌نیلره اؤز مقددراتینی تعیین ائتمه حقوقونو بیز وئرمیشیک. ۱۹۱۸-جی ایلده ایروان و اطراف اراضیلری ارم‌نیلره وئررکه‌ن اونلارین آذربایجانین قاراباغ و دیگر تورپاقلارینا اولان ادعالارین‌دان ال چکمه‌لری طلب اولونموشدو. ارم‌نیلر بون‌دان باشقا اونلارا گذشت ائدیله‌ن اراضی‌ده آذربایجان خالقینین تحصیل و دینی آزادلیق حقوقلارینی تعمین ائتمه‌لی ایدیلر. شیخ الایسلاملیغیمیز فعالیت گؤسترمه‌لی ایدی. آندرانیک، نژده، درو کیمی سویقیریمی جللادلاری خالقیمیزا قارشی سویقیریملارینی دایان‌دیرمالی ایدیلر. شاومیانین باشچی‌لیق ائتدیی داشناک جللادلارینی باکی‌دان گئری چکمه‌لی ایدیلر. آذربایجانین اراضیلرینه بیر داها تجاووز ائتمه‌مه‌لی ایدیلر. ارم‌نیلر محض بو شرطلر آلتین‌دا اؤز موقددراتینی تعیین ائده بیل‌دی. لاکین گؤروندویو کیمی ارم‌نیلرین گؤزو دویمور. آذربایجان تورپاقلارینی ایشغال ائتمه‌لری آزمیش کیمی ایکینجی دفعه «یئنی‌دن اؤز مقددراتلارینی» تعیین ائتمک ایستییرلر. اؤلکه باش‌چی‌سی حاق‌لی اولاراق رسمی شکیل‌ده قید ائدیر کی، بیز تورپاقلاریمیزدا ایکینجی ائرمه‌نی دؤولتینین قورولماسینا ایمکان وئرمیجییک».

Y.Mahmudov دئییب کی، ۱۹۱۸-جی ایلده جومهوریت حکومتینین ایروان و اطرافین‌داکی تورپاقلارین ارم‌نیلره وئریلمه‌سی حاقین‌داکی قرارینی لغو ائتمک اوچون آذربایجان رسپوبلیکاسی میللی مجلیسینین هر جور حقوقی اساسی واردیر:

«بیز ایروان و اطرافینی او شرطله وئرمیشدیک کی، ارم‌نیلر بیر ده آذربایجانین زنگزور، درلیز، ناخچیوان و داغلیق قاراباغ تورپاقلارینا ادعا ائتمه‌سینلر. بو تاریخی سندلر تصدیقلنیب و قوه‌یه مینیب. بیز ۹ مین کوادرات کیلومئتر ارازینی یالنیز یوخاری‌دا گؤستریله‌ن شرطلرله ائرمه‌نیلره وئرمیشدیک. آرارات (ارمنیستان) رسپوبلیکاسی ایسه بو شرطلرین هامی‌سینی پوزدو. شاومیان نینکی گئری چاغیریلمادی، حتی گنجه ایستیقامتین‌ده آذربایجان خالق جمهوریتینه قارشی حربی عملیاتلارا دا باشلادی. ایروان و اطرافین‌داکی تورپاقلاریمیزین ائرمه‌نیلره وئریلمه‌سین‌دن هئچ ایکی آی دا کئچممیش آرارات رسپوبلیکاسی آذربایجانا قارشی تجاووزه باشلادی. بئله اولدوق‌دا فتحعلی خان خویسکی ایستانبول‌دا دانیشیقلار آپاران محمد امین رسول‌زاده‌یه اولتیماتوم کاراکتئرلی مکتوب گؤندره‌رک بیلدیرمیش‌دی: «اگر ارم‌نیلر بیر ده قاراباغین آدینی توتسالار، بیز ایروان و اطرافین‌داکی تورپاقلارین اونلارا وئریلمه‌سی حاقین‌داکی قراری لغو ائدجییک». حاضردا تأسف کی، ۱۹۱۸-جی ایلده قبول اولونموش قرار هله ده قوه‌ده‌دیر. بیزیم بو گون بئله ایختیاریمیز وار کی، ایروانین ائرمه‌نیلره وئریلمه‌سینه دایر قراری لغو ائدک. خالقیمیزین ایروان و اطرافین‌داکی تورپاقلارا تاریخی واریثلیک حقوقو برپا اولونمالی‌دیر».

Y.Mahmudov وورغولاییب کی، غربی آذربایجان‌لیلار زورلا اؤز تورپاقلارین‌دان دیدرگین سالینیب:

«آذربایجان خالقی مرحله‌لی شکیل‌ده قربی آذربایجان‌دان سورگون ائدیلیب. خصوصیله ده بو مسئله ایستالینه یاخین اولان ارم‌نی قروپلارینین تشببوسو ایله حیاتا کئچیریلیب. من تکلیف ائدیره‌م کی، میللی مجلیسیمیزده ایستالینین امری ایله باش‌لانان و ۱۹۸۸-جی ایلده یئکونلاشان قربی آذربایجان‌لیلارین دوغما تورپاقلارین‌دان سورگون ائدیلمه‌سینه سیاسی قیمت وئریل‌سین. بونون اوچون ده ایلک اولاراق اونلارین قاچقین‌لیق ایستاتوسو برپا ائدیلمه‌لی‌دیر. چونکی بو اینسانلار تورپاقلارین‌دان زورلا سورگون ائدیلیبلر. بو تورپاقلارین اصل صاحبی قربی آذربایجان‌لیلاردیر. ایستالینین امری ایله سورگون ائدیله‌ن چئچئنلر، کریم تاتارلاری، اینقوشلار، مسهتی تورکلرینین اؤز تورپاقلارینا قایتاریلماسی پروسئ‌سی گئدیر. قربی آذربایجان‌دان سورگون ائدیله‌ن آذربایجان‌لیلار دا گئری – اؤز ائتنیک آتا-بابا یوردلارینا قایتاریلمالی‌دیر».

قید ائدک کی، تورکییه‌نین ارجیز اونیوئرسیتئتینین پروفئسسورو قافار چاخماقلینین صدری اولدوغو تشببوس قروپونون باو-نون (بوتؤو آذربایجان اوجاقلاری) تشکیلات‌چی‌لیغی ایله کئچیریله‌ن ویدئو-کنفرانس‌دا موهاجیر قربی آذربایجان (ایروان) رئسپوبلیکاسینین یارادیلدیغی اعلان ائدیلیب.