بو گون آذربایجان‌دا ملی موسیقی گونودور.

Kult.az خبر وئریر کی، ۱۸۸۵-جی ایل سنتیابرین ۱۸-ده داهی بسته‌کار عزیر حاجی‌بیلی دنیایا گؤز آچیب.

بو تاریخ آذربایجاندا ملی موسیقی گونو کیمی قید اولونور و ۲۰۰۹-جو ایلدن باشلایاراق عزیر حاجی‌بیلییه حصر اولونموش بین‌الخالق موسیقی فستیوالی کئچیریلیر.

بو گوندن سنتیابرین ۲۸-دک حیدر علیئو فوندونون و مدنیت ناظیرلیینین تشکیلاتچی‌لیغی ایله عزیر حاجی‌بیلی ۱۶-جی بین‌الخالق موسیقی فستیوالی کئچیریله‌جک. فستیوال چرچیوه‌سینده باکی، گنجه، قبله و شوشادا آچیق هوادا و مختلف مکانلاردا کنسرتلر، تماشالار، سرگیلر، علمی کنفرانس، استاد درسلری و دیگر تدبیرلر نظرده توتولور.

سنتیابرین ۱۸-ده ایلک اولاراق آذربایجان ملی کنسرواتورییاسیندا عزیر حاجی‌بیلینین خاطره‌سینه حصر اولونموش تدبیر کئچیریله‌جک. داها سونرا ائو موزئیی زیارت ائدیله‌رک ادبی-موسیقیلی تدبیرین کئچیریلمه‌سی نظرده توتولور. سنتیابرین ۲۱-ده ایسه شوشا شهرینده عزیر حاجی‌بیلینین هیکلینین قارشی‌سیندا آذربایجان دولت آکادمیک اپرا و بالت تئاترینین تقدیماتیندا «لیلی و مجنون» اپراسی نمایش اولوناجاق.

آمریکا، فرانسا، گورجوستان، خورواتییا، روسیا، سنگاپور و دیگر اؤلکه‌لردن تانینمیش موسیقی‌چی و کولکتیولرین ده اشتراک ائتدیی فستیوال گونلرینده موسلوم ماقومایئو آدینا آذربایجان دولت آکادمیک فیلارمونییاسی، آذربایجان ملی اینجه‌صنعت موزئیی، بین‌الخالق موغام مرکزی، آذربایجان دولت آکادمیک فیلارمونییاسینین کامرا و ارگان موسیقی‌سی زالی، عزیر حاجی‌بیلی آدینا باکی موسیقی آکادمییاسینین اپرا استودییاسیندا و دیگر مکانلاردا مختلف پروگراملار تقدیم اولوناجاق.

عزیر حاجی‌بیلی بسته‌کار، عالم، یازیچی، پوبلیسیست، اجتماعی و سیاسی خادم کیمی چوخ‌شاخه‌لی فعالیتی ایله یاناشی، شرقده ایلک اپرانین بانی‌سی کیمی تانینان صنعتکاردیر. محض اونون فداکار امیی سایه‌سینده آذربایجان ملی اپرا صنعتینین تاریخی ۱۱۶ ایل اول تاماشایا قویولان «لیلی و مجنون» اپراسی ایله باشلانیب. اپرانین ایلک دیریژورو عبدالرحیم بی حاقوئردیئو، رژیسورو حسین عربلینسکی اولوب. مجنون رولون‌دا اؤلمز صنعتکار حسینقولو سارابسکی، لیلی رولوندا ایسه آشپاز شاگردی عبدالرحیم فرجوو چیخیش ائدیبلر. ایلک تاماشا ۱۹۰۸-جی ایل یانوارین ۱۲-ده (۲۵-ده) باکی‌دا حاجی زین‌العابدین تاغییئوین تئاتریندا اوینانیلیب.

داهی آذربایجان شاعری محمد فضولینین عینی‌آدلی پوئماسی اساسیندا حاضیرلانمیش «لیلی و مجنون» یالنیز آذربایجانین دئییل، هم ده شرقین ایلک اپراسیدیر. قوجا شرقین اپرا تاریخی محض بو گوندن باشلانیب. ایلک اپرانین اوغورلاریندان روحلانان عزیر بی بیر-بیرینین آردینجا «شیخ صنعان» (۱۹۰۹)، «رستم و سهراب» (۱۹۱۰)، «شاه عباس و خرشیدبانو»، «اصلی و کرم» (۱۹۱۲)، «هارون و لیلا» (۱۹۱۵) کیمی ملی اپرالار یازیب.

عزیر حاجی‌بیلی یارادیجیلیغینین زیروه‌سی «کوراوغلو» اپراسیدیر. «کوراوغلو» تکجه آذربایجان مدنیتینده دئییل، دنیا اپرالارینین سیراسیندا عظمتله دایانان پارلاق نمونه‌لردن بیریدیر. «کوراوغلو» اپراسی مسکوا تاماشاچیلارینی دا مفتون ائدیب. طالعیی اوغورلو گتیرمیش بو نهنگ اثر کئچمیش سووئت رسپوبلیکالارینین اپرا و بالت تئاترلارین‌دا دفعه‌لرله گؤستریلیب.

عزیر حاجی‌بیلینین «فیروزه» آدلی یاریمچیق قالمیش بیر اپراسی دا اولوب. خالق روایتلری اساسیندا حاضرلانان بو اپرانین موسیقی پارچالاری آراسیندا «فیروزه»نین آریاسی خصوصیله دقته‌لایقدیر. بلکه ائله بونا گؤره‌دیر کی، اپرا یاریمچیق قالسا دا، آریا اوزون ایللر موغه‌ننیلر طرفیندن مهارتله ایفا ائدیلیب.

شرق‌ده ایلک اپرتا ژانرینین یارانماسی دا عزیر حاجی‌بیلینین آدی ایله باغلی‌دیر. داهی بسته‌کارین ایلک موسیقیلی کمدییاسی اوچ پرده‌دن عبارت «ار و آرواد»دیر. بو اثر آذربایجان‌دا موسیقیلی کمدییانین ایلک نمونه‌سیدیر. اثرین ایلک تماشاسی ۱۹۱۰-جو ایلده اولوب. روللاردا حسین سارابینسکی (مرجان بی)، آغدامسکی (منت خانیم) و باشقالاری چیخیش ائدیبلر.

مؤلفین ایکینجی موسیقیلی کمدییاسی «او اولماسین، بو اولسون»دور. اثرین ایلک تماشاسی ۱۹۱۱-جی ایلین آپرلینده باکی‌دا اولوب. سونرالار موسیقی‌لی کمدییا مختلف دیللره ترجمه اولوناراق صحنه‌لشدیریلیب.

اؤلمز صنعتکارین اوچونجو و سونونجو موسیقیلی کمدیاسی «آرشین مال آلان»دیر. بو اپرتا ۷۰-ا یاخین خارجی دیله ترجمه ائدیلیب، ۱۰۰-دن چوخ تئاترین صحنه‌سینده اوینانیلیب. «آرشین مال آلان» بئش دفعه اکرانلاشدیریلیب، دفعه‌لرله گراموفون والینا یازیلیب. بو موسیقیلی کمدییا اساسیندا ایلک بدیعی فیلم ۱۹۱۶-جی ایلده چکیلیب. بو، سس‌سیز فیلم اولوب.

عزیر حاجی‌بیلینین ادبی ارثی ده چوخ زنگین و قیمتلی‌دیر. بوتون عمرو بویو آذربایجان مدنیتینه، موسیقی‌سینه خدمت ائد‌ن بو اونودولماز شخصیت ۳۰۰-دن چوخ خالق ماهنی‌سینی نوتا سالیب، مارش، کانتاتا، فانتازییا، ماهنی و رومانسلار، کامرا و خور اثرلری یازیب. ماراقلی‌دیر کی، هم آذربایجان خالق جمهوریتینین، هم ده سووئت آذربایجانینین هیمنلری داهی صنعتکارا مخصوص اولوب. مستقللییمیزی قازاندیقدان سونرا خالقیمیزا آزادلیق شرافتی چاتدیران ایلک هیمنی بیز بو گون یئنه ده محبتله سسله‌ندیریریک.

عزیر حاجی‌بیلی تکجه موسیقی بسته‌له‌میردی، هم ده خالق موسیقی‌سینین نظری اساسلارینی گله‌جک نسله چاتدیرماق اوچون مختلف وسایتلر حاضیرلاییردی. ۱۹۴۵-جی ایلده نشر ائدیلمیش «آذربایجان خالق موسیقی‌سینین اساسلاری» آدلی علمی اثری عزیر حاجی‌بیلینین موسیقی‌شناس-عالم اولاراق مکمل فعالیتینین یادیگاری کیمی بو گون ده موسیقی درسلیی کیمی استفاده ائدیلیر. بوتون عمرو بویو آذربایجان مدنیتینه، موسیقی‌سینه خدمت ائد‌ن بو اونودولماز شخصیت ۳۰۰-دن چوخ خالق ماهنی‌سینی نوتا سالاراق، مارش، کانتاتا، فانتازییا، ماهنی و رمانسلار، کامرا و خور اثرلری یازیب، یارادیب. او، آذربایجان موسیقی‌سینده کؤکلو دؤنوش یاراتمیش اصل داهیدیر. بو گون آدینی چوخ افتخارلا قید ائتدییمیز عزیر حاجی‌بیلی آذربایجان موسیقی مدنیتی تاریخینده یئنی انکشاف یوللارینین و ملی بسته‌کارلیق مکتبینین اؤزولونو قویماقلا یاناشی، آذربایجان موسیقی‌سی تاریخینده ایلک اپرا، ایلک موسیقیلی کمدییا و بیر سیرا دیگر ژانرلاردا ایلک نمونه‌لرین یارادیجی‌سی کیمی خاطیرلانیر. اونون ایشیقلی خاطره‌سی خالقینین قلبینده ابدی اولاراق دایم یاشایاجاق.