بو گون – نویابرین ۱۷-سی آذربایجاندا ملی دیرچلیش گونودور.
Axar.az خبر وئریر کی، بو بایرام ۱۹۸۸-جی ایلین نویابر-دکابر آیلاریندا باکیدا باشلایان ملی-آزادلیق حرکاتی ایله باغلیدیر.
همین واخت اس. اس. ار. ای رهبرلیینین قاراباغ مسئلهسی اطرافیندا آپاردیغی آنتی-آذربایجان سیاستی نتیجهسینده آذربایجاندا آنتیسووئت خالق حرکاتی تشککول تاپدی. ۱۹۸۸-جی ایلین ۱۷ نویابریندا باکینین اساس میدانی ساییلان «آزادلیق»دا (کئچمیش لنین میدانی - رئد.) آذربایجان خالقینین اوزونمدتلی میتینگلری باشلادی. چوخسایلی انسان میدانا توپلاشاراق مسکوانین آنتی-آذربایجان سیاستینه قارشی چیخدی. دکابرین اوللرینده میتینگلر اس. اس. ار. ای-نین داخلی قوشونلاری طرفیندن داغیدیلسا دا، مسکوا آذربایجان خالقینین ملی آزادلیق حرکاتینین قارشیسینی آلا بیلمهدی.
۱۹۸۹-جو ایلین سنتیابریندا عالی سووئتین آذربایجانین سووئرئنلیی حاقیندا کونستیتوسییا آکتینی قبول ائتمهسی مسکوانی داها دا قیجیقلاندیردی و ۱۹۹۰-جی ایلین ۱۹-۲۰ یانواریندا باکییا قوشون یئریدیلدی. میتینگ اشتراکچیلارینا قارشی آغیر تکنیکا و اودلو سلاحدان استفاده ائدیلدی. یوزلرله آکسییا اشتراکچیسی و دینج ساکن قتله یئتیریلدی. اما بو حادثه خالقیمیزین ملی غرورونو سیندیرا بیلمهدی. عکسینه، آزادلیق حرکاتینی داها دا سرعتلندیردی.
۱۹۹۱-جی ایل اوکتیابرین ۱۸-ده آذربایجانین دولت مستقللیینین برپا ائدیلدیی اعلان اولوندو. قیسا مدت عرضینده آذربایجان رسپوبلیکاسینین مستقللیینه رئال تهلوکه اولان اس. اس. ار. ای قوشونلاری آذربایجاندان چیخاریلدی.
۱۹۹۰-جی ایل نویابرین ۱۷-ده ناخچیوان مختار رسپوبلیکاسینین عالی سووئتینین یئنی ترکیبده ایلک سسییاسی کئچیریلدی. مختار رسپوبلیکانین آدیندان «سووئت» و «سوسیالیست» سؤزلری چیخاریلدی. ایمپرییانین هله تاریخ صحنهسیندن سیلینمدیی بیر دورده ناخچیوانین آدیندان «سووئت» و «سوسیالیست» سؤزلرینین چیخاریلماسی مستقللییمیزین قازانیلماسی یولوندا چوخ بؤیوک تاریخی آددیم ایدی. بونونلا عمومملی لیدر حیدر علیئو ملی دولتچیلییمیزین دیرچلیشی استیقامتینده ایلک بؤیوک آددیم آتدی. اولو اؤندر حیدر علیئوین صدرلیی ایله کئچیریلهن همین تاریخی سسییادا مختار رسپوبلیکانین دولت رمزلری حاقیندا مسئله ده مذاکره اولونوب. خالق دپوتاتلارینین مذاکرهسیندن سونرا اوچرنگلی بایراغین دولت رمزی کیمی قبولو ایله علاقدار تکلیف ایرلی سورولوب. آذربایجان خالق جمهوریتینین اوچ رنگلی بایراغینین برپا اولونماسی بارهده قرار چیخاران سسییا اونون دولت بایراغی کیمی قبول ائدیلمهسی ایله علاقدار آذربایجانین عالی سووئتی قارشیسیندا وساطت قالدیریب. بئلهلیکله، میلی دیرچلیشدن ملی ترقییه دوغرو اوزانان تاریخی یولون باشلانغیجی قویولدو.
ملی دیرچلیش گونو ۱۷ نویابر ۱۹۹۲-جی ایلده اعلان اولونوب.
آرتیق دؤرد ایلدیر کی، ملی دیرچلیش گونو آذربایجانین اراضی بوتؤولویو شرایطینده قید اولونور. ۲۰۲۰-جی ایلین سنتیابرین ۲۷-دن باشلایاراق آذربایجان اردوسونون حیاتا کئچیردیی عکس-هجوم عملیاتلاری نتیجهسینده اوزون ایللر دشمن تاپداغی آلتیندا اولان تورپاقلاریمیز آزاد ائدیلیب.
۲۰۲۳-جو ایل سنتیابرین ۱۹-دا اوچطرفلی بیاناتین مدعالارینین تامین اولونماسی، قاراباغ اقتصادی رایونوندا تؤرهدیلهن گئنیشمقیاسلی تخریباتلارین قارشیسینین آلینماسی، ارمنیستان سلاحلی قوهلرینین بیرلشمهلرینین ترک-سلاح ائدیلهرک اراضیلریمیزدن چیخاریلماسی، اونلارین حربی اینفراستروکتورونون ضررسیزلشدیریلمهسی، اشغالدان آزاد ائدیلمیش اراضیلره قاییدان دینج اهالی، هابئله برپا-قوروجولوق ایشلرینه جلب اولونموش ملکی ایشچیلر و حربی قوللوقچولاریمیزین تهلوکهسیزلیینین تامین اولونماسی و آذربایجان رسپوبلیکاسینین کونستیتوسییا قورولوشونون برپا ائدیلمهسی مقصدیله بؤلگهده لوکال کاراکترلی آنتیترور تدبیرلرینه باشلانیلیب.
۲۳ ساعتدان بیر قدر چوخ داوام ائدن تدبیرلر چرچیوهسینده ارمنیستان سلاحلی قوهلرینین بیرلشمهلرینین اؤن خط و درینلیکده اولان مؤقعلری و اوزونمدتلی آتش نقطهلری، ائلجه ده دؤیوش واسطهلری و حربی تعییناتلی اوبیکتلری یوکسک دقیقلیکلی سلاحلارین تطبیقی ایله سیرادان چیخاریلیب. دشمن آغ بایراق قالدیراراق تسلیم اولوب. بونونلا دا آذربایجانین بوتون اراضیلرینده کونستیتوسییا قورولوشو برپا ائدیلیب.
حاضردا آزاد اولونموش بوتون اراضیلر دیرچلیر، قاراباغا و شرقی زنگزورا حیات قاییدیر.