بو گون بؤیوک آذربایجان حکمداری، صفویلر ایمپرییاسینین بانی‌سی، گؤرکملی شاعر شاه ایسماییل ختاینین آنیم گونودور.

کولت. آذ خاتیرلادیر کی، شاه ایسماییل ۱۵۲۴-جو ایل مایین ۲۳-ده وفات ائدیب. شاهین اؤلومو ایله باغلی موختلیف وئرسییالار وار.

۱-جی وئرسییا – چالدیران مغلوبیتی

اونلاردان بیری بودور کی، شاه ایسماییل چالدیران دؤیوشونده‌کی مغلوبیتدن سونرا درین سارسینتی کئچیریر و بو، اونون سونونو گتیریر. حالبوکی بعضی فاکتلار چالدیران دؤیوشونون ائله ده جدی ساواش اولمادیغینی، بوندان سونرا ختاینین بیر سیرا دؤیوشلره قاتیلدیغینی، غالیب گلدیینی آشکارا چیخاریر.

قایناقلاردا شاهین قورخماز، جسور و چوخ گوجلو بیر سرکرده اولدوغو یازیلیر. عثمانلی سلطانی یاووز سلیم مکتوبلاریندا شاهی عصبیلشدیرمک اوچون اونون قورخاق اولدوغونا ایحام ووروردو. حالبوکی چالدیران دؤیوشو زامانی یاووز بیر تپه باشین‌دان دؤیوشو ایزلدیی حال‌دا، شاه ایسماییل میدانا آتیلمیش، قیسا زامان عرضین‌ده عثمانلینین ان گوجلو سرکرده‌لری ایله تکبتک دؤیوشموش و اونلاری مغلوب ائتمیشدی. شاه ایسماییلین اؤلدوردویو عثمانلی سرکرده‌لریندن بیری ده مالقوچ اوغ‌لودور. حاقین‌دا ناغیللار یازیلان، فیلملر چکیلن مالقوچ اوغ‌لو عثمانلی اوردوسونون ان گوجلو سرکرده‌لرین‌دن ایدی. عثمانلی منبع‌لری شاه ختاینین دؤیوش زامانی مالقوچ اوغلونو قیلینج ضربه‌سی ایله ایکی یئره بؤلدویونو یازیر.

بو فاکتلارا باخان‌دا جسور، دؤزوملو، قورخماز شاه ایسماییلین مغلوبیت سارسینتی‌سینا گؤره اؤلمه‌سی حاق‌دا ادعالار سیرادان چیخیر.

۲-جی وئرسییا - ایچکی آلوده‌چیلیگی

تاریخ اوزره فلسفه دوکتورو نامیق موسالی یازیر کی، دینی موتیولی دؤولت قورماسینا باخمایاراق، بعضی قرضلی تاریخ‌چیلر شاهی، آز قالا، ایچکی دوشکونو کیمی تقدیم ائدیرلر:

«تورکییه‌لی تاریخچی فاروق سومر قید ائدیر کی، شاه ایسماییلین «مینیاتورلره گؤره، ساقالی تاراش اولونموش، اوزون بیغلی، تورکمان اوزلو بیلری ایله گئجه-گوندوز ایچدیینی بیلیریک». تدقیقاتچی مینیاتورلرده عکسینی تاپمیش قابلارین ایچریسین‌ده‌کی ایچکینین محض شراب اولدوغونو نئجه معینلشدیردیینی بیلدیرمه‌سه ده، قرضله ادعا ائدیر کی، «ایچکییه قارشی حدسیز دوشکونلویو اونون گنج یاشین‌دا حیاتا ویدا ائتمه‌سینده، هر حال‌دا، چوخ موهوم بیر عامل اولموش‌دور».

حالبوکی معتبر منبع‌لر شاه ایسماییلین شراب ایچیلمه‌سینه و سرخوشلوغا قارشی منفی مناسیبت گؤستردیینی قید ائدیرلر. ایفراط عیش-عشرت‌دن خوشلانمایان شاه ایسماییل حتی قونشو حکمدار سلطان حسین بایقارانین اونا هدییه گؤندردیی رقاصه‌لر قروپونو دا آجیقلا گئری قایتارمیشدی.

دینی ایدئولوگییانی الده رهبر توتاراق، اؤز سلطنتینی مقدس‌لیک اؤرتویونه بورومه‌یه چالیشان شاه ایسماییل عبادته خصوصی فیکیر وئریردی. اونون عراق‌داکی کربلا، نجف، کاظیمئین، سامیره زیارتگاهلاریندا، ایمام رضانین مشهدده‌کی مقبره‌سینده خصوصی ریتواللار حیاتا کئچیردیی معلوم‌دور. او، حتی نجفده‌کی حضرت علی مقبره‌سین‌ده ساعتلارلا تکباشینا عبادت ائتمیشدی. بعضی واختلاردا ایسه بوتون گئجه‌نی اویاق قالاراق، مناجاتلا مشغول اولوردو».

منبع‌لرده شاه ایسماییلین حضرت علینین مدحینه بداحتا ۳۵ بیت‌لیک قصیده دئدیی خاطیرلادیلیر.
داها اطراف‌لی آخار تی وی-نین سوژئتینده: