اؤز سسیمه، اؤز ایفالاریما چوخ آغلامیشام. سسیمدن تاثیرلندییم آنلار منه موغامین اینجه‌لیکلرینی اؤیره‌نمه‌یه و اؤزومو کشف ائتمه‌یه کؤمک ائدیب. بداهتا ائله موسیقی، ائله گزیشمه‌لر و ائله بوغازلار قارشینا چیخیر کی، مجبوره‌ن اونو اؤیره‌نیرسن.
- عالیم بی، سیزی آذربایجان موغامینین جانلی افسانه‌سی آدلاندیریرلار. بو آد سیزه هانسی اوستونلوکلری قازاندیریب؟
- بونو عادتا موسیقی سئورلر و موغام هوسکارلارین‌دان ائشیدیرم. یئنی-یئنی اوخوماغا باشلایاندا موغامین جانلی افسانه‌سی اولماق باره‌ده دوشونموردوم، دینلییجیلرین نه واختسا بو قرارا گلجیینی ده تصوور ائده بیلمزدیم. چونکی باشیمی آشاغی سالیب هر زامان اؤز صنعتیمله مشغول اولموشام.
- هر حالدا سئویلدیینی حس ائتمک هر کسین خوشونا گلر.
- مسئولیت آبیرلی، عقللی اولماغا مجبور ائدیر. البته کی، اؤزومه قویدوغوم قاداغالار آرتیر.
- بو یاخینلاردا پرزیدنت ایلهام علیئو ۶۰ یاشینیزین تمام اولماسی موناسیبتیله سیزی «شرف» اوردنی ایله تلطیف ائتدی. بو خبری ائشیدنده نه حسلر کئچیردینیز؟
- هر چیخیشیمدا تاماشاچیلارین رغبتینی و سئوگیسینی حس ائتمیشم. عادی خوش سؤز دئین‌ده اینسان نه قدر فرحلنیر. اودور کی، خبر چوخ گؤزلنیلمز اولمادی. «شرف اوردنی» آلدیغیمی بیرینجی دوستومدان ائشیتدیم، زنگ ووروب تبریک ائتدی. سونرا من ده ائودکیلری تبریک ائتدیم و «سیزین سئویملی خاننده‌نیزه جناب پرزیدنت آد وئریب» دئدیم.
اؤلکه‌میزین پرزیدنتی جناب ایلهام علیئوین «شرف» اوردنی ایله تلتطیف ائتمه‌سی منی چوخ قوغرورلاندیردی. عمومیتله، جناب ایلهام علیئو صنعت آداملارینا هر زامان دقت گؤستریر، او جمله‌دن خانیمی و بیرینجی ویتسه-پرزیدنت مهریبان علیئوا یارادیجی اینسانلارا هم معنوی، هم ده مادی باخیمدان دستک اولور.
- یقین کی، یئرینیزده اولماق ایسته‌یه‌نلر، یئرینیزه گؤز دیکه‌نلر چوخدور.
- بو یئر وظیفه فیلان دئییل کی، اللهین قیسمتی، زحمت و خالقین محبتیله قازانیلمیش اوغوردور.
- تئز-تئز حیاتینیزین تصادفلرله دولو اولدوغونو دئییرسینیز. بو تصادفلر سیزی یورماییب کی؟ تصادفلر آراسیندا یاخشیلاری چوخدور، یا پیسلری؟
- قارشیلاشدیغیم تصادوفلری اولجه پیس سانمیشام، لاکین زامانلا آنلادیم کی، اصلینده اونلار یاخشیلیغیما دوغرو باش وئریب. همچینین یاخشی ظن ائتدییم تصادفلرده ده یانیلدیغیم مقاملار اولوب.
- موصاحیبه‌لرینیزده دونیا مالیندا گؤزونوز اولماماسی حاقیندا دانیشمیسینیز. بس بونو نئجه باجارمیسینیز؟ بو قدر مشهور اولدوغونوز حالدا نئجه بئله ساده و تواضعکار قالا بیلمیسینیز؟ نفسینیزه نئجه قالیب گلمیسینیز؟
- دونیا مالینا گؤز دیکمه‌مک جیهاددیر. جیهاد هامییا لازیمدیر. او، هم عائله‌ده، هم ده حیاتین هر آنیندا وار. اودور کی، تاماهیمیزلا دایم موباریزده اولمالیییق، ووروشمالیییق. قالیب گلدییمی دئمک اولماز، اما تسلیم ده اولمامیشام.
- گوناهلارینیز چوخدور، یوخسا پولونوز؟
- (فیکره گئدیر) عینیدیر، نه گناهلاریم، نه پولوم چوخ دئییل.
- اما چوخ دوشوندونوز.
- چالیشیرام کی، هر ایکیسینی تنظیملییم.
- عالیم معلم، عمرونوزون ۶۰-جی ایلینه قدم قویورسوز. اینسان ۶۰ یاشیندا دا گنجلیینده‌کی کیمی سئویر؟
- بو ایکی سئوگی آراسیندا فرق اولا بیلر. چونکی گنجلیینده چرچیوه‌دن کنارا چیخیرسان، لاکین بو یاشدا سئوگینی قلبینده ساخلایا بیلرسن، جیلوو سنین اللرینده‌دیر. یاشا دولاندا آرتیق اوریین عقللا یولا گئتمیی باجاریر.
البته کی، ۶۰ یاشیندا دا وورولماق اولار. لاکین بو، چوخ تهلوکه‌لی حالدیر، سونون بیابیرجاسینا بیتمه احتیمالی یوکسکدیر. جاوانلیقدا هر شئیی کئچمک اولار، حرکتلری نیظاما دا سالا بیلرسهن. یاشلاندیقدا نیظام اوچون واخت یوخدور.
- گله‌جک اوچون، یوخسا کئچمیش اوچون داها چوخ داریخیرسینیز؟
- کئچمیشده چوخ ظلم چکمیشم، اونون اوچون داریخمیرام. یالنیز سسیم اوچون داریخیرام کی، واختیندا دوزگون ایستیفاده ائده ، گوجونو حس ائلممیشم. اینشاللاه گله‌جکده ایشلریمیز داها راحت اولار.
- گئرییه چئوریلیب باخاندا ان چوخ نیه پشمان اولورسونوز؟
- سونراکی پشمانچیلیق فایدا وئرمیر. اگر اللها اینانیریقسا، دئمه‌لی، حیات بئله ده اولمالی ایدی. حیاتیمی فیکیرلشیب یازمامیشام، آلین یازیمدا یازیلانلاری یاشامیشام.
- قوجالماق سیزین اوچون قورخولو دئییل کی؟
- قوجالماقدان یوخ، اما حرکتسیزلیکدن قورخورام.
- دئییرلر کی، قادینلار سئویلدیینی حس ائد‌نه قدر جاوان قالیر، بس کیشیلر؟
- اؤز ساغلاملیغینا دقت ائد‌ن کیشیلر گئج قوجالیر. کیشیلر ایستیر کی، دایم حرکتده اولسونلار.
- عکسینه منی یومشاق خاصیتلی اولدوغوما گؤره دانلاییرلار. اینادجیل اولسام دا، سرت اولا بیلمرم، ایسته‌سم ده باجارمیرام. چالیشیرام کی، اؤزوم کیمی اولوم. چونکی منه بئله داها راحتدیر.
- حیات یولداشینیزی چوخ اینجیتمیسینیز؟ سهوینیزی آنلایاندا عذر ایستییرسینیز، یا او، سیزی عذرسوز-فیلانسیز باغیشلایاجاق قدر بؤیوک اور‌یه مالیک‌دیر؟
- قانونلارین حؤکم سوردویو عائله محکه‌م اولا بیلمز. عائله‌ده قادینلا کیشی گؤزله‌مه‌ملی‌دیر کی، بیری او بیریندن عذر ایسته‌سین. بو، ارکؤیونلوکدور. بیز آرتیق کوتانا قوشولموش ایکی اؤکوزوک. آرابانی او بیری دونیایا گئدنه قدر گوجوموز چاتدیغی قدر یومشاق یئردن سوروملیگیک کی، یوکو آخیرا قدر دارتا بیلک. اولانلار دا کئچمیشده قالیب.
«دلی اولوب بو دنیز
بیر آدادیر سئوگیمیز
هریانی خاطره‌دیر».
- سئوگی نه زامان هر یعنی خاطره‌لرله دولو آدایا چئوریلیر؟
- بیتنده. آیریلیق یاشانانلاری خاطره‌یه چئویریر.
- حیاتینیزدا خاطره‌یه چئوریلن سئوگی اولوب؟
- کئچمیش کلاسیکلردن اوخودوغوموزا گؤره، بیزیم نسیل بئله سؤزلرله یاشایا بیلمیر. بو میصراعلار «خاطره‌دیر» ماهنیسینداندیر، منجه اوندان گنجلر داها چوخ زؤوق آلار.
مثلاً، محمد فضولینین «فاش قیلدین قمیم، ای دیده خونبار، منیم! ائیلدین مردومه نم اولدوغون ایزهار منیم» قزلینه اوخونان موغان روحوما داها یاخیندیر، نینکی «خاطره‌دیر» ماهنیسی.
ایرانا گئدنده هامی دئییردی کی، «خاطره‌دیر»ی اوخویوم. مات-معطل قالدیم کی، ایللردیر اؤزومو زیل پرده‌لرده اؤلدورورم، هئچ دئین اولمادی کی، «سنه احسن»، اما بم سسله زومزومه ائتدییم ماهنی بو قدر بینیلدی...
- اولوبمو کی، موغام ایفا ائد‌نده سؤزلری اونوتموسونوز؟
- اووو قدر. بیر دفعه کونسرتده سؤزلر یادیمدان چیخدی، بیر سؤزو اون دفعه تکرارلادیم کی، یادیما دوشسون.
- معین یاشدان سونرا «لیلی و مجنون» اوپراسین‌دا مجنون و لیلی رولونو اویناماق دوزگوندور؟
- اگر سس یئرینده‌دیرسه، پارلاقدیرسا، نیه ده یوخ.
- بعضا تاماشاچیلار شیکایتلنیر کی، یاشلی خاننده‌لری مجنون اوبرازیندا گؤره بیلمیرلر. «همین روللاری جاوانلار اویناسا، داها یاخشی اولار» دئیه دوشونه‌نلر ده وار.
- تاماشاچیلار اؤزو بیلر. رحمت‌لیک روبابه مورادووا یاشلی اولاندا لیلینی اویناسایدی، من اونا قولاق آسیب کؤورلردیم. اوخوماقدان آسیلیدیر. جاوان قورو اوخویوروسا، اونون ایفاسی کیمه لازیمدیر؟ سسده عشق اولمالیدیر.
- پئشه‌میزی سئوسک ده، هر اینسانین استراحته احتیاجی اولور. ماراقلیدیر، سیز موغامدان ساوایی نه ایله مشغول اولماغی سئویرسینیز؟
- موغام اینسانلاردا رئاللیق حسینی ایتیریر دئییرلر، سانکی باشقا بیر عالمه کؤکلییر. سیزجه، بورادا رئاللیق‌دان آیریلان خاننده‌دیر، یوخسا دینلییجی؟
- اگر موسیقیچی اؤزو همین عالمه کؤکلنه بیلمه‌سه، دینلییجی هئچ واخت او حسی آلا بیلمه‌یه‌جک. اساس اودور کی، یارادیجی اینسان اؤزو او حالا دوشسون و انرژی‌سینی هر کسه اؤتوره بیلسین.
- بو، سیزده نئجه آلینیر؟ وئرگی دئمک اولار؟
- اللهین قیسمتی‌دیر. چوخ ماراقلیدیر کی، اوستادلاریمدان حال و عشق، خانندنین اینسانا تأثیر ائتمه‌سی ایله باغلی درس آلمامیشام. اما اونلارین ایچینده او عشقی هردن حس ائتمیشم. زامانلا کونسرتلرده، تدبیرلرده و تویلاردا پخته لشرک سسیمله اینسانلارا تأثیر ائتمک قابیلیتیمی اینکیشاف ائتدیرمیشم. هانسی ایفالارین دینلییجییه نئجه و نه جور تأثیر ائتدیینی چوخ چتینلیکله تاپمیشام. بئله‌لیکله ده موسیقی منیم اوچون ذکر منبعینه چئوریلیب. ذکر ائد‌نده گؤروره‌م کی، آرتیق موسیقیچیلر ده موغامین تأثیرینه دوشوبلر و اوندان سونرا کئف باشلاییر دا!
- اللها اولان سئوگینیز سیزی موغاما گتیریب، یا موغاما اولان سئوگینیز سیزی دینه باغلاییب؟
- خاریجه گئدنده دوستلاریم «نه ائتدین کی، سنین ایفاندان سونرا قلبیمیزده الله سئوگیسینی، اینام حسینی اویادا بیلدین؟»، - دئیه سوروشورلار. حالبوکی، بورادا سؤزلر او قدر ده رول اوینامیر، سؤزون تأثیر قوه‌سی موسیقیدن ضعیفدیر. سؤزو اؤز ایچیمده آیری بیر شکله سالیب قاریشدیریب تقدیم ائدیره‌م. شاعرلریمیزین یازدیغی شعیرلر هر زامان ایلاهیاتا آپارمیر. حساب ائدیره‌م کی، ایلاهیاتا موسیقی ایله گئتمیشیک، موسیقی اولماسایدی، اللهی درک ائده بیلمزدیک، سئوگی و مرحمت حسیندن محروم اولاردیق. موغام بیزی ایلاهی عشقه تربییه ائدیر.
- یقین، ائله بیر اینسان تاپیلماز کی، عالیم بیین اعجازکار سسینی دینلدیکدن سونرا گؤزو دولماسین، آغلاماسین... بس سیزی کیمین ایفاسی آغلادیب؟
- اؤز سسیمه، اؤز ایفالاریما چوخ آغلامیشام. سسیمدن تاثیرلندییم آنلار چوخ اولوب، بو دا منه موغامین اینجه‌لیکلرینی اؤیره‌نمه‌یه و اؤزومو کشف ائتمه‌یه کؤمک ائدیب. بداهتا ائله موسیقی، ائله گزیشمه‌لر و ائله بوغازلار قارشینا چیخیر کی، مجبورن اونو اؤیره‌نیرسن.
کئچمیش و یئنی ایفاچیلاری دا دینلمیی سئویرم، اونلاردان انرژی آلیرام. گؤر-گؤتور دونیاسیدیر، اونو دا اونوتماق اولماز کی، صنعت زحمت و اؤزونمخصولوغو سئویر. صنعتین آدی ائله اؤیرنمک دئمکدیر.
- سیز موغامین بوتون سیرلرینه ییلنمیسینیز؟
- بیزیم اوستادلار موغامی خزر دنیزینه بنزدردی، دئیردیلر کی، بو دریادان کیمی بیر چای قاشیغی، کیمیسی ده بیر خؤرک قاشیغی گؤتوره بیلیر.
- نه قدر آلا بیلمیسینیز؟
- هله کی، بارماقلاریمی ایسلاتمیشام.
- صنعتچی اؤز ایشی ایله اینسانلاری تعجوبلندیرمیی باجارمالیدیر، یا دوشوندورمیی؟ بونلاردان هانسی داها واجیبدیر؟
- تعجب وارسا، دوشونمک ده وار. ایکیسینی بیر-بیریندن فرقلندیرمیرم. تعجوبلنمدیین ماهنی حاقیندا نیه دوشونه‌سه‌ن کی؟ بیزیم صنعتده ایکی‌سی ده واجیبدیر.
- نوه‌لرینیزین موغاما ماراغی نئجه‌دیر؟
- اوللر وضعیت غلیظ ایدی. بیری تورک ماهنیسی، بیری عرب، بیری رپ، بیری روک، بیری پوپ، بیری جاز اوخویاردو. هئچ نه دئمیردیم، ساده‌جه هردن موغاما دا قولاق آسماغی و اوخوماغی مصلحت گؤروردوم. اولجه چتینلیک چکیردیلر، ایندی یاواش-یاواش اؤیرشیرلر. رپ دئیه‌نلرله و دیگر ژانرلاردا ایفا ائد‌ن موغه‌ننیلرله بیر-ایکی آغیز دویت اوخوماغیم اونلاردا موغاما ماراق یاراتدی.
- یعنی موغامین موسیقینین بیر چوخ ساحه‌سی ایله سینتزینه مثبت یاناشیرسینیز؟
- گؤیرچینی توتاندا اونون قاباغینا دن آتیرسان کی، یویوروب توتا بیله‌سه‌ن. موغامین دیگر ژانرلا سینتزی ده گنجلری تله‌یه سالماق اوچون بیر واسطه‌دیر. اؤزوم ده شاهیدی اولموشام کی، بئله سینتزلرین سایه‌سینده گنجلرده موغاما ماراق آرتیب.
- بیلیریک کی، آذربایجان موغامینین تانیدیلماسیندا، یئنی-یئنی ایستعدادلارین اورتایا چیخماسیندا موغام موسابیقه‌لرینین رولو چوخ بؤیوکدور و اؤلکه‌میزده موغام موسابیقه‌لرینه خصوصی دقت گؤستریلیر. موسابیقه‌لری ایزلییرسینیز و اورادا اوبیکتیولیک سیزی قانع ائدیرمی؟
- ایزله‌مه‌یه واختیم اولمور. ایزلییجیلرین سئچیمینه قاریشمیرام، سئچیم آزادلیق دئمکدیر. دئمه‌یه ایختیاریم یوخدور کی، نیه اونو سئچمی‌سن؟ بینسم، نه اولاجاق، بینمسم، نه؟ آخی هئچ بیر رولوم یوخدور. بو موسابیقه‌لرین موسبت طرفلری چوخدور. جاوانلار هوس گؤستریر، موغامی یاشادیرلار. هر حالدا ایشتیراکچیلار آراسیندان بیر لاییقلیسی چیخسا، بسدیر. ۱۰ موسابیقه‌دن بیر شخصین فرقله‌نمه‌سی بؤیوک شئیدیر.
