بو گون قاراداغ‌لی فاجعه‌سینین ایلدؤنومودور.

Axar.az خبر وئریر کی، فاجعه‌دن ۳۳ ایل اؤتور.

خوجاوند رایونونون قاراداغلی کندی ارمنی اشغال‌چیلارینا قارشی ۴ ایل قهرمان‌لیقلا موباریزه آپاریب. کند ۱۹۹۲-جی ایل فورالین ۱۷-ده اشغال ائدیله‌رک یاندیریلیب، ارمنی ایشغالچیلاری دینج اهالییه قارشی سویقیریمی حیاتا کئچیریب. ۳۳ ایل اول بورادا تؤره‌دیله‌ن قتلعام، کند ساکینلرینه وئریلن ایشگه‌نجه‌لر ۲۰۰ ایله یاخین مدت‌ده ارمنی میللت‌چیلرینین آذربایجان‌لیلارا قارشی حیاتا کئچیردیی ائتنیک تمیزله‌مه و سویقیریمی سیاستینین داوامی، آذربایجان تورکلرینه بسلدیکلری نیفرتین نتیجه‌سی ایدی.

قاراداغلی کندی خوجاوند رایون مرکزین‌دن ۱۳ کیلومتر غرب‌ده، خوجاوند-خانکندی آوتومبیل یولونون کناریندا، داغتیی اراضی‌ده یئرلشیر. ۱۹۸۸-جی ایلده داغلیق قاراباغدا ارمنی سپارات‌چیلارینین باش قالدیردیغی واخت خوجاوند رایونونون قاراداغلی کندینین ده فاجعه‌لی گونلری باشلادی. کندین ساکینلری بؤیویوب بویا-باشا چاتدیقلاری دوغما یوردون هر قاریشی، هر داشی اوغروندا مباریزه‌یه قالخدی، اونلارلا کند ساکینی ارمنیلره قارشی غیری-برابر دؤیوشلرده شهید اولوب.

۱۹۹۰-جی ایل نیابرین ۲۴-ده ۳ نفر کند ساکینی خوجاوند-خانکندی یولونون ۶-جی کیلومترلیینده ارمنی قولدورلاری طرفیندن وحشیجه‌سینه قتله یئتیریلیب. ۱۹۹۱-جی ایل یانوارین ۹-دا کن‌ده گلن اواز مارکالی آوتوماشین ارمنیلر طرفیندن آتشه توتولوب، ۱ نفر اؤلدورولوب، ۴ نفر یارالانیب. اونلاردان ۲-سی سونرالار آلدیغی یارالاردان دونیاسینی دییشیب.

ارمنیلر ۱۹۹۱-جی ایل مارتین ۸-ده کندین یاخینلیغیندا ۲ نفری وحشیجه‌سینه قتله یئتیریبلر. همین ایل ایونون ۲۸-ده کندین یانین‌داکی فرمادا ۶ ساکین - ۳ کیشی و ۳ قادین دیری-دیری یاندیریلیب. ۱۹۹۱-جی ایل سنتیابرین ۸-ده آغدام‌دان قاراداغلییا گلن سرنیشین آوتوبوسو خوجاوند-خانکندی یولونون ۵-۶-جی کیلومترلیین‌ده ارمنی قولدورلاری طرفیندن آتشه توتولوب. آوتوبوس‌داکی ۴۰ نفره یاخین سرنیشیندن ۲ کیشی، ۶ قادین هلاک اولوب. ۱۹۹۲-جی ایل یانوارین ۸-ده کندین یاخینلیغین‌دا داها بیر آذربایجانلی وحشیجه‌سینه قتله یئتیریلیب، ۱۰۰-ا یاخین قویون ارمنیلر طرفیندن غنیمت کیمی آپاریلیب.

۱۹۹۱-جی ایل دکابرین ۱۹-دا خوجاوند کندی، ۱۹۹۲-جی ایل فورالین ۱۲-ده ایسه شوشانین مالی‌بیلی کندی ایشغال ائدیله‌رک یاندیریلیب. نوبتی هدف قاراداغلی ایدی. کندده وضعیت گئتدیکجه چتینلشیر، فاجعه‌نین تؤردیلجیی گون یاخینلاشیردی.

۱۹۹۲-جی ایل فورالین ۱۴-ده ائرمه‌نی قولدورلاری خاریجی موزدلولارین، خصوصیله خانکندیده یئرلشن سووئت اوردوسونون ۳۶۶-جی آلایینین تکنیکاسین‌دان و جانلی قوه‌سیندن ایستیفاده ائتمکله علاقه‌سی هر طرفدن کسیلمیش، کمک‌سیز قالان قاراداغلی کندینه هجوما کئچدیلر. کندده اولان ۱۰۴ ساکین و ۱۴ عسگر سونونجو گوله‌یه قدر ۴ گون دوشمه‌نله مباریزه آپاردی. دؤیوشلرده بیری قادین اولماقلا، ۱۴ نفر هلاک اولدو. سلاح-سورساتی توکه‌نه‌ن سویداشلاریمیز سوندا ارمنیلر طرفیندن اسیر گؤتورولدولر و اونلارین نوبتی مشقتلری باشلاندی.

کندین بی‌لیک باغی آدلانان اراضی‌سینده ۲۳ ساکین ارمنی جلادلاری طرفیندن گوله‌له‌ن‌دی، اکثریتی یارالی حال‌دا دیری-دیری سیلوس قویوسوندا باسدیریلدی. اسیرلرین بیر حیصه‌سی قاراداغلی-خانکندی یولو اوزرینده یئرلشن ارمنی کندلرینده ماشینلاردان دوشوروله‌رک گوله‌له‌ن‌دی. ایکی نفر زکی بولاغیندا، ۲ نفر جمعیت کندینده اؤلدورولدو. گیروولوقدا اولان ۸ کند ساکینینی ارمنیلر عذاب و ایشگه‌نجه‌لر وئره‌رک آمانسیزلیقلا قتله یئتیردیلر. دؤرد نفر مختلیف واختلاردا شهید اولدو. بئش نفرین تالعی بو گونه قدر معلوم دئییل.

بئله‌لیکله، ۱۹۹۲-جی ایل فورالین ۱۷-ده قاراداغلی کندی ارمنی سلاحلیلاری طرفیندن اشغال اولوناراق یاندیریلدی. اشغال زامانی ۱۱۸ نفر اسیر گؤتورولوب، ۳۳ نفر گولللنیب. ارمنی جلادلاری اؤلدوروله‌نلری و یارالیلاری بیر یئرده تصروفات قویوسونا تؤکوب، اوزرینی تورپاقلاییبلار. عمومی‌لیکده اسیر گؤتوروله‌نلردن ۶۸ نفری اؤلدورولوب، ۵۰ نفری بؤیوک چتین‌لیکلرله اسیرلیکدن آزاد ائدیلیب. اسیر گؤتوروله‌نلردن ۱۰-او قادین، ۲-سی مکتبلی اولوب. آزاد اولونانلاردان ۱۸ نفری آلدیقلاری ساغالماز یارالاردان سونرالار وفات ائدیب. اسیرلیک‌ده ساخلانیلانلارا قارشی وحشی، واندالیزم حرکتلری ایله داورانیلماسی، اینسانلارین باشلارینین کسیلمه‌سی، دیری-دیری باسدیریلماسی، دیشلرینین چکیلمه‌سی، آج-سوسوز ساخلانمالاری، دؤیوله‌رک اؤلدورولمه‌لری اینسانلیغا قارشی تؤردیلمیش جینایت حادثه‌سی ایدی. ارمنیستانین دؤولت سوییه‌سینده حیاتا کئچیردیی سویقیریمی جینایتی نتیجه‌سینده قاراداغلی کندین‌ده ایکی عائله‌نین هر بیریندن ۴ نفر قتله یئتیریلیب، ۴۳ عائله باشچیسینی ایتیریب، ۱۴۶ اوشاق یتیم قالیب. قاراداغلی کندینده ۹۱ نفر، کند ساکینلرینین هر ۱۰ نفریندن بیری قتله یئتیریلیب. ایشغال نتیجه‌سینده کندده ۲۰۰ ائو، ۱ مدنیت ائوی، ۳۲۰ یئرلیک اورتا مکتب بیناسی، ۲۵ چارپاییلیق خسته‌خانا بیناسی و دیگر اوبیکتلر، آذربایجان‌لیلارا مخصوص تاریخی، دینی، مدنی عابده‌لر و قبیریستانلیق داغیدیلیب. کندین ۸۰۰ نفره یاخین ساکینی مجبوری کؤچکون دوشوب.

قاراداغلی فاجعه‌سینین دونیا اجتیماعیتینه چاتدیریلماسی مقصدیله «سویقیریمی: قاراداغلی»، «سویقیریمی قاراداغلی: داوام ائدیر...» و «قاراداغلی، مباریزه» سندلی فیلملری چکیلیب، «قاراداغلی سویقیریمی شاهیدلرین دیلی ایله» آدلی کیتاب حاضیرلانیب. بوندان باشقا، شهیدلرین خاطره‌سینی ابدیلشدیرمک اوچون یئنی قاراداغلی، یئنی خوجاوند قصبه‌لرینده و نرگیزتپه اراضی‌سینده عابده کومپلکسلری اوجالدیلیب.

قید ائدک کی، کند ۱۷ فورال ۱۹۹۲-جی ایلدن ۱۰ نیابر ۲۰۲۰-جی ایله کیمی ارمنیستان سلاحلی قوه‌لرینین اشغالی آلتین‌دا اولموشدور. ایکینجی قاراباغ محاربه‌سینین نتیجه‌لرینه اساساً ایمضالانمیش ۱۰ نیابر ۲۰۲۰-جی ایل تاریخلی اوچطرف‌لی بیاناتا اویغون اولاراق قاراداغلی کندی روسییا صولحمرام‌لی قوه‌لرینین نظارتینه کئچیب. ۱۹-۲۰ سنتیابر ۲۰۲۳-جو ایل تاریخینده قاراباغدا حیاتا کئچیریلن لوکال آنتی‌ترور تدبیرلریندن سونرا آذربایجانین نظارتینه کئچیب.