تخمیناً اوچ کیلومتر اوزون‌لوغو اولان کرمان بازاری زامان و تاریخین سون‌سوز آخارینین ایزلرینی اؤزون‌ده داشییان دونیانین نادر یئرلرین‌دن بیری‌دیر.

کرمان بازاری جانلی معمارلیق موزئیی‌دیر.

بو بازارا عایید تیکی‌لیلرین اینشاسی ایران‌دا ساسانیلر دؤوروندن باشلایاراق پهلویلر سولالسینه‌دک عصرلر بویو داوام ائدیب.

ایرانین قدیم بازارلاری آراسین‌دا ان اوزون شعبه‌لری اولان کرمان بازاری اؤز کاروانسارالاری ایله ده مشهوردور.

قونشو شهر و بؤلگه‌لردن گلن تاجیرلر بازاردا گئجلیرکه‌ن همین کاروانسارالاردا قالیردیلار.

مثلاً، شرق‌دن گلن تاجیرلر اساساً هیندیستان‌لیلار اوچون آیریلان کاروانسارالاردا قالیردیلار، خوراسان‌دان گلن تاجیرلره ایسه بیر قایدا اولاراق حاجی آغا علی قوناق ائوین‌ده یئر آیریلیردی.

کرمان ایرانین مرکزی ایالتلرین‌دن بیری‌دیر و اؤلکه‌نین جنوب-شرق بؤلگه‌لرینین قاپی‌سی‌دیر.

قدیم ایپک و ادوییه یوللاری چابهار و میناب دا داخیل اولماقلا اومان کؤرفزینین بعضی لیمانلارین‌دان و کرمان ویلایتین‌دن کئچیر.

کرمان بازارینین تشکلو ۶-۷-جی عصرلره عاییددیر.

کرمان بازاری اؤز کاروانسارالاری ایله مشهوردور.

چیچک‌لنه‌ن شهرین چؤکمه‌سی کرمان حکمداری لطفعلی خان زندین شاه قاجار طرفین‌دن تعقیب اولونماسی دؤورونه تصادف ائدیب.

بو سارای ایندی ده قالماق‌دادیر و ایرانین آستان قدس رضوی فوندونا داخیل‌دیر.

بو سارایین معماری یزد شهرین‌دن اولان "اوستاد سلطان محمد" اولوب.

کرمان بازارینین تاریخینین داها بیر علامتدار مرحله‌سی قاجارلار دؤورونه تصادف ائدیر.

فتح علی شاه کرمانی یئنی‌دن قورماق و شهرین آرخلارینی، بازارلارینی و کاروانسارالارینی برپا ائتمیی ایبراهیم خان ظاهر الدوله‌یه تاپشیرمیش‌دی.

کرمان بازارین‌دا قاجار دؤورونده باش وئره‌ن دییشیکلر بازارین شیمال-جنوب نیظامینین اهمیتینی ضیفلدیب، شرق-غرب ایستیقامتینین اهمیتینی ایسه قاباردیب.

تخمیناً اوچ کیلومئتر اوزونلوغون‌دا اولان شیمال-جنوب تیجارت سیرالاری محمود قالا بازارین‌دان باشلاییر.

بازارین بردسیر آدلانان حیصه‌سین‌ده میس معمولاتلارییلا یاناشی دیگر ماللار دا ساتیلیر.

کرمان شهرینین قدیم حیصه‌سینین پلانی آغاجی خاطیرلادیر: آغاجین گؤوده‌سی شهرین اساس اوخو اولان بازاردان کئچیر، شهره آپاران تیجارت یوللاری ایسه آغاجین کؤکلرینه بنزییر. بازار شهر داروازالاری بویونجا اوزانیر.

تاریخی کیرمان بازارینین معمارلیق حلین‌ده صحرا معمارلیغینا خاص اولان بیر چوخ امنتلر وار، او جمله‌دن، کولک دییرمانی، یئرآلتی ساحه‌لر و دیگر المئنتلر.

اکسترئمال ایستی و سویوق‌دان قورونماق اوچون بازاردا "یای" و "قیش" مکانلاری وار.

کیرمان بازارین‌داکی کاروانسارالار، مکتبلر، مسجیدلر و دیگر بینالاردا کؤلگه‌لی مرکزی حیطلر وار.
ایران‌داکی دیگر تاریخی بازارلار کیمی، کیرمانشاه بازاری دا قوناق ائولری، مسجیدلر، مکتبلر، هاماملار، سو آنبارلاری و دیگر اجتماعی مقصدلی اوبیئکتلر توپ‌لوسودور.

همین اوبیئکتلر حیاتین موختلیف ساحه‌لرین‌ده احتیاجی اؤد‌مک اوچون اینسانلاری بیر آرایا گتیریر.

کیرمان بازارین‌داکی دؤرد اساس کومپلئکس‌دن بیری صفویلر دؤورون‌ده، دیگری شیعه قاجارلار دؤورون‌ده اینشا ائدیلمیش‌دیر.

بونونلا بئله بازارین بوتون اوبیئکتلرینین مئمارلیق حلی پرینسیپلری بیر-بیریله اویغونلوق تشکیل ائدیر.

کیرمان‌داکی گنجه‌لی خان کومپلئک‌سی اصفهانین جاهان میدانینا بنزر بیر اهمیته مالیک اولوب.

بعضیلری حتی گنجه‌لی خانین کیچیک مسجیدینی اصفهان مسجیدلرینه بنزدیرلر.

گنجه‌لی خان فوندو کیرمان بازارین‌دا فعالیت گؤستره‌ن تیجاری-ایشگوزارلیق ساحه‌لرینی بئله تصنیفاتلاشدیریب: سلاح تاجیرلری و سلاح ایستحصال‌چیلاری، کؤمورچولر، آرخ بورولاری قاییرانلار، چکمه‌چیلر، دولوسچولار، زرگرلر، شوشه معمولاتی ساتانلار و ایستحصال ائد‌نلر، خالچاچیلار، صابون‌چولار و دیگرلر.

ایبراهیم خان کومپلئکسی کرمانی ایداره ائد‌ن فتحعلی شاهین کورکه‌نی ایبراهیم خان ظاهر الدؤوله طرفین‌دن اینشا ائدیلیب.

حاجی آغا علی سارایی ایبراهیم خان سارایینین یانین‌دا اینشا اولونوب. کومپلئکسه قوناقلیق ائوی، مسجید، سو آنباری و بازار داخیل‌دیر.

سون ایللرده شهرده چکیلمیش شریعتی کوچه‌سی، حاجی علی آغا کومپلئکسینین بازارلا علاقه‌سینی ضیفلدیب.

بازارین سو آنباری کیرمان‌داکی ان بؤیوک سو آنبارلارین‌دان بیری‌دیر. مکانین اوپتیمال ایستیفاده‌سی مقصدیله سو آنباری اوزرینده بو ایکی مرتبه‌لی قوناقلیق ائوی تیکیلیب.

بو کومپلئکسه داخیل اولان مسجید قیرخ داش سوتونو اوزرینده اوجالیر و اولدوقجا موهوم مدنی-دینی اهمیتی وار.

بازار آرخیتکتوراسی اؤز ساده‌لیگی ایله دقتی چکیر.

صحرا آرخیتکتوراسین‌دا داش و آغاج کیمی تیکینتی ماتئریاللارینین قیت‌لیغی نظره آلیناراق، بازارین اینشاسین‌دا اساساً کرپیج‌دن ایستیفاده اولونوب.

کیرمانشاه بازارینی فرقله‌ن‌دیره‌ن معمارلیق اوسلوبونون اساس خصوصیتی ساده‌لیک‌دیر.

بازاری تشکیل ائد‌ن تیکی‌لیلرده بؤیوک و کیچیک اؤلچولو تاغلاردان ایستیفاده اولونوب.

معاصر دؤورده بازاری احاطه ائد‌ن تیکی‌لیلرین اینشاسین‌دان اول بازار قوببه‌لرینین سیرالاری یوخاری‌دان باخان‌دا شهرین بئل سوتونونو خاتیرلادیردی، بازارین عمومی منظره‌سی ایسه شهرین و صحرالی اطراف اراضیلرین منظرسیله هماهنگ ایدی.

بازار تاوانینین بعضی حیصه‌لرینی یاغ‌لی بویالارلا چکیلمیش رسملر بزییر.

گنجه‌لی خان سارایی و وکیل کاروانساراسی معمارلیق عابده‌سی کیمی تانینیر.

سون ایللرده کیرمان بازارین‌دا زرگر دوکانلارینین بیر چوخو پالتار دوکانلارییلا عوضلنیب.

قیزیل ساتان زرگرلیک دوکانلارییلا یاناشی حاجی آغا علی و ایبراهیم خان بازارلاری دا قیزیل تیجارتیله مشغول‌دور، قئیصرییه دوکانین‌دا دا قیزیل تیجارتی وار.

کرمانشاه بازارینین تیکی‌لیلرینین داواملی و یونگول تیکینتی ماتئریاللارین‌دان اینشا ائدیلمه‌سی سیسمیک جهت‌دن آکتیو زونادا یئرلشه‌ن بو بازارین زلزله‌یه داواملی‌لیغینی تعمین ائدیب.

لاکین شهرسالما ایستراتئگییاسین‌دا اؤزونو گؤستره‌ن غیری-دقیق آددیملار کرمان بازاری اوچون ان داغیدیجی فلاکته چئوریلیب.

بازار یاخینلیغین‌دا و حتی اوزرین‌دن کئچه‌ن یئنی کوچه‌لرین سالینماسی، تیکینتی ایشلرینین یاخین اراضی‌ده آپاریلماسی بازار اورقانیزمینه داغیدیجی تأثیر گؤستریر.

متخصصلر کیرمان بازارینین مده‌نی ارثینین یاخین بیر زامان‌دا یوخ اولا بیلجیینی پروقنوزلاشدیریر: "بازارین اطرافین‌داکی تاریخی تیکی‌لیلر اوردان کؤچورولوب. کؤهنه کیرمان بازارینین یئگانه اومید یئری یئنه ده گون‌ده‌لیک آلیش-وئریش فونکسییاسینین قورونوب-ساخلانماسی‌دیر".

تبریز بازاری کیمی کرمان بازارین‌دا دا برپا ایشلری متخصصلر جلب اولونمادان آپاریلیب.

۹۰-جی ایللردن باشلایاراق بورادا ایکی دفعه تعمیر ایشلری آپاریلیب، لاکین هر دفعه بو ایشلر یاریمچیق دایاندیریلیب.