آشیق شعیرینین شکسیز و شریک‌سیز پادشاهی عباس توفارقان‌لی ۴۰۰ ایلده‌ن چوخ‌دور کی، صنعتینین سلطانی، سؤز کاروانینین یورولماز، اوسانماز یول‌چوسودور. آشیق توفارقان‌لی او بختور پادشاهلارداندیر کی، اونون خزینه‌سینین قاپی‌سی هر کسین اوزونه آچیق‌دیر. بو قاپی‌دان کیمسه الیبوش گئری دؤنمز، بو خزینه نه آزالماز، نه توکنمز.

تاریخین یادداشین‌دا، زامانین چارخین‌دا، سازین روحون‌دا، «قول عباس»، «توفارقان‌لی عباس»، «شیکسته عباس»، «یازیق عباس»، «بیکس» تخلصلری ایله یاشایان آشیق عباس توفارقانلینین دونیاسی دونیانین اؤزو قدر از‌لی و ابدیدیر...

توفارقانلی عباسین نه زامان آنادان اولوب، دونیاسینی دییشدیی معلوم اولماسا دا، احتیمال ائدیلیر کی، او ۱۶-جی عصرین سونلارین‌دا - ۱۷-جی عصرین اوه‌لرینده گونئی آذربایجان‌دا یاشاییب-یاراتمیش، دئییله‌نلره گؤره، شاه عباسین معاصرلرین‌دن اولموشدور. عباس توفارقانلینین حیات و یارادیجی‌لیغی باره‌ده ان دیری و دورو منبع عصرلرین سیناغین‌دان چیخمیش «عباس و گولگز» داستانی‌دیر.

گنج یاشلارین‌دا عباسا بوتا وئریلیر، او باتمان‌چی محمد خانین باجی‌سی گولگز پرینین سوراغی ایله تبریزه گئدیر. یوخودا بیر-بیرلرینی گؤره‌ن سئوگی‌لیلر گؤروشوب عهدی-پیمان باغلاییرلار. شاه عباس دا گولگز پرینین گؤزللیینی ائشیدیب اؤز پهلوانی دلی بجانی تبریزه گولگزی گتیرمه‌یه گؤندریر. دلی بئجان قیزی زورلا اصفهانا آپاریر. آشیق عباس بو خبری ائشیدیب سئوگی‌لی‌سینین سوراغی ایله یولا دوشور.

نه آغلارسان، نه سیزلارسان،
بیر دردی بئش اولان کؤنلوم!
آخیردا زوالنار باغلارسان،
غمه یولداش اولان کؤنلوم!

«عباس و گولگز» داستانینین الده تام یئددی واریانتی، یئددی واریانتین دا هر بیرینین اؤزونمخصوص اوریژینال جهتلری، فرق‌لی خصوصیتلری وار.

دومان، گل گئت بو داغلاردان،
داغلار تزه بار ائیله‌سین.
نه گؤزلریم سنی گؤرسون،
نه کؤنلوم غبار ائیله‌سین.

اکثر داستان قهرمانلاری کیمی عباسین دا باشینا بیر چوخ مصیبتلر گلیر. یول‌دا کاروانا چاتان عباسی دلی بجان سو قویوسونا آتیر. خوجا یعقوب اونو خلاص ائتمک اوچون کنده گئدیر، قاییدان‌دا گؤزونه اینانمیر. داستان بویو عباس آغیر سیناقلارا چکیلسه ده، گؤزگؤرونمز بیر قوه اونو خلاص ائدیر.

داستان‌دان معلوم اولور کی، دؤورونون آچیقگؤزلو اینسانلارین‌دان اولان عباس توفارقان‌لی اوچ دیل‌ده - عربجه، فارسجا، تورکجه سؤز دئمک قودرتینه مالیک اولوب
یاشا، سئودیجییم، یاشا،
یازیلانلار گلر باشا،
بیر یان‌دان اؤزون باس داشا،
بیر یان‌دان ائل جار ائیله‌سین.

«عباس و گولگز» داستانینین سونو خوشبخت‌لیکله بیتیر. آبباسین باشینا بیر چوخ مصیبتلر گلسه ده، سون‌دا شاه عباس آشیق عباسین حاق آشیغی اولدوغونا امین اولوب سئوگی‌لیلره خیر-دعا وئریر. عباس دا شاها «مرحمتین آرتیق اولسون، پرینی منه بوتا وئره‌ن همیشه کمکیمیزده‌دیر» - دئییر.

آشیق عباس توفارقانلینین صنعتکارلیق قدرتی، شاعرلیک مهارتی، اصلوب خصوصیتی، اوبراز یاراتماق قابیلیتی، تبینین روان‌لیغی، دیلینین سلیست‌لیگی و گؤزل‌لیگی قارشی‌سین‌دا اینسانلار بو گون ده حیران‌لیقلارینی گیزله‌ده بیلمیر.