تکجه میللی مطبوعاتیمیزین دئییل، ائل‌جه ده شرق، تورک-ایسلام مطبوعاتینین ان اؤنجول درگیلرین‌دن اولان «موللا نسرددین» یاراندیغی گون‌دن اعتباراً ادبی-تاریخی فیکرین دقت مرکزین‌ده اولوب.

«ملا نصرالدین» ژورنالینین بیرینجی سایی ۱۹۰۶-جی ایلین ائله بو گونو – ۷ آپرئل‌ده ایشیق اوزو گؤروب.

«ملا نصرالدین»این بیرینجی سایی ۱۹۰۶-جی ایل آپرئل آیینین ۷-ده تیفلیس‌ده (کؤهنه تقویمله ۲۰-ده) ایشیق اوزو گؤروب. ۱۹۰۶-۱۹۱۸-جی ایللرده تیفلیس‌ده، ۱۹۲۱-جی ایلده تبریزده، ۱۹۲۲-۱۹۳۱-جی ایللرده باکی‌دا نشر ائدیلیب. رئداکتورو و مؤلفی جلیل مممدقولوزاده اولوب. ۲۵ ایل عرضین‌ده ۷۴۸ نمره‌سی (۳۴۰-ی تیفلیس‌ده، ۸-ی تبریزده، ۴۰۰-او باکی‌دا) چیخیب.

جلیل مممدقولوزاده ۱۹۰۶-جی ایل فئورالین ۲۱-ده تیفلیس قوبئرناتورونا اریزه ایله مراجعت ائد‌رک «ملا نصرالدین» آدلی ساتیریک-یوموریستیک ژورنال چیخارماسینا اجازه ایسته‌ییب. بو تشببوسو او زامان قافقازدا روسییانین دیگر یئرلرین‌ده چیخان آذربایجان، روس و تاتار قزئتلری بینیب، بو باره‌ده خبرلر یاییبلار. «ارشاد»، «حیات»، «ترجمان»، «ووزروژدئنیئ»، «کاسپی»، «باکو»، «نووویه اوبوزرئنیئ»، «کاوکازسکویه اوترا»، «نا پوووروتئ» قزئتلری «موللا نسرددین»i چیخارماق تشببوسو باره‌ده اوخوجولارا خبر وئریبلر.

ژورنالین نشرینه ایجازه وئریلمه‌سی حاقین‌دا خبری ایلک دفعه ۱۹۰۶-جی ایل فئورالین ۲۴-ده «نووویئ اوبوزرئنیئ» قزئتی، فئورالین ۲۶-دا «کاوکازسکویئ اوترو» قزئتی، مارتین ۱-ده ایسه «کاسپی» قزئتی درج ائدیب. مارتین ۴-ده ژورنالی چیخارماق اوچون میرزه جلیله تیفلیس قوبئرناتورو دفترخاناسی طرفین‌دن شهادتنامه وئریلیب.

تیفلیس قوبئرناتورو دفترخاناسی طرفین‌دن وئریله‌ن شهادتنامه‌ده ژورنالین پروقرامی بو شکیل‌ده معینلشدیریلمیش‌دی: ۱. مقاله‌لر. ۲. کسکین تنقیدلر. ۳. فئلیئتونلار. ۴. مزحکی شعیرلر. ۵. مزه‌لی تلگقراملار. ۶. ساتیریک حکایه‌لر. ۷. لطیفه‌لر. ۸. پوچت قوتوسو. ۹. مزحکی اعلانلار. ۱۰. خصوصی اعلانلار. ۱۱. کاریکتورالار و ایللوستراسییالار.

معین اولونان بو پروقراما اویغون شکیل‌ده جلیل مممدقولوزاده و عمر فایق نئمان‌زاده ژورنالین ایلک سایینی چاپا حاضرلاییبلار. ژورنالین ۷ آپرئل تاریخ‌لی ایلک سایین‌دا میرزه جلیلین «ملا نصرالدین» ایمضاسی ایله «تیفلیس ۷ آپرئل» سرلؤوحه‌لی باش مقاله‌سی،»مجموعه‌میزه موشتری اولانلارا نصیحت»، «ملا نصرالدینین تلگراملاری»، «بیلمه‌لی خبرلر»، «دللک»، «آتالار سؤزو» و دیگر یازیلار، همچینین ۴ موختلیف کاریکاتورا و بیر نئچه اعلان درج اولونیب.

حج‌ی کیچیک فورماتدا اولان «ملا نصرالدین»این چاپی هفته‌ده بیر دفعه نظرده توتولوب. پروقرام سجیوی باش مقاله‌ده ایسه ملا نصرالدین اوزونو دوغما خالقینا توتوب سؤیلییردی:

«سیزی دئییب گلمیشه‌م، ای منیم موسلمان قارداشلاریم او کسلری دئییب گلمیشه‌م کی، صحبتی‌می خوشلاماییب بعضی بهانه‌لر ایله من‌دن قاچیب گئدیرلر، مثلاً، فالا باخدیرماغا، ایت بوغوشدورماغا، درویش ناغیلینا قولاق آسماغا، حمام‌دا یاتماغا و قئیری بو نؤو واجیب عمللره. چونکی حکمالار بویوروبلار: سؤزونو او کسلره ده کی، سنه قولاق وئرمیرلر.

ای منیم موسلمان قارداشلاریم. زمانه کی، من‌دن بیر گولمه‌لی سؤز ائشیدیب آغزینیزی گؤیه آچیب گؤزلرینیزی یوموب او قدر خا-خا ائدیب گولدونوز کی، آز قالا باغیرساقلارینیز ییرتیل‌سین و دسمال اوزینه اتکلرینیز ایله اوز-گؤزونوزو سیلیب «لعنت شیطانا» دئدینیز، او واخت ائله گومان ائتمیین کی، موللا نسرددینه گولورسونوز. ائی منیم موسلمان قارداشلاریم! اگر بیلمک ایسته‌سه‌نیز کی، کیمین اوستونه گولورسونوز، او واخت قویونوز قاباغینیزا آینانی و دقت ایله باخین جامالینیزا».

ملا نصرالدینچیلر مقاله‌لرینی «تورکون آنا دیلین‌ده»، ساده دانیشیق طرزین‌ده، خالقین آنلایاجاغی، باشا دوشجیی دیل‌ده یازدیلار. ج.مممدقولوزادنین اؤز دیلی ایله دئسک «ملا نصرالدین»ی طبیعت اؤزو یاراتدی، زمانه اؤزو یاراتدی»