آنا صحیفه کولت |
صفوی حکمداری شاه ایسماییل ختای ۱۵۲۴-جو ایلده مایین ۲۳-ده وفات ائدیب.
کولت. آذ خاطیرلادیر کی، شاه ایسماییل چوخ نادر دوهایا مالیک بیر شخصیت اولوب. او، هله اوشاق یاشلاریندان ایدمان اویونلارینا، جیدیر یاریشلارینا بؤیوک هوس گؤستریر، تئز-تئز اووا گئدیردی. سرکردهلیگی دؤورونده او بیر نئچه زورخانا آچدیرمیشدی کی، بورادا بایرام شنلیکلری دوزنلنر و پهلوانلار اؤز گوجلرینی سینایاردیلار. شاه ایسماییل هم ده رساملیق و خطاطلیق باجاریغی ایله ده سئچیلیر، کیتاب اوخوماغی چوخ سئویردی. اوزون حسنین تبریزده یاراتدیغی مشهور کیتابخانانین نزدینده او، یئنی تیپلی گئنیش بیر کیتابخانا آچدیرمیشدی کی، بورادان نینکی اؤز اؤلکهسینین اهالیسی و عالیملری، حتی قونشو اؤلکهلرین عالیملری ده ایستیفاده ائدیردیلر. بوتون موسبت کئیفیتلر بو بؤیوک شخصیتده توپلانمیشدی. شاه ایسماییل بوتون بونلارلا یاناشی گؤزل سسه ده مالیک ایدی. بربد آدلانان آلتده گؤزل چالیر و اوخویوردو. او، اوشاق یاشلاریندان شعر یازماغا باشلامیشدی. شعرلرینی ائله آیدین و نسیهتامیز طرزده یازیردی کی، اونو اوخویان هر بیر کس، حتی اهالینین ان ساوادسیز طبقهسی بئله بو شعرلری اوخودوقدا نسه اؤیرنیر، اؤزو اوچون نتیجه چیخاریردی.
شاه ایسماییل دینه باغلی بیر اینسان ایدی. لاکین بو خصوصیت اونا رئاللیغی اولدوغو کیمی قبول ائتمهیه مانع اولموردو. شاه ایسماییل هئچ واخت تاماهکار اولمامیش، نفسی اوجوندان سهولره یول وئرممیشدی و شخصیتینی، لیاقتینی هر شئیدن اوجا توتموشدو. او، اینسانلیغا، گؤزللییه بؤیوک قیمت وئریر و هر شئیده گؤزللیک آختارماغا چالیشیردی. شاه ایسماییل آز حیات سورمهسینه باخمایاراق یالنیز خئییرخاه ایشلر گؤرمهیه جان آتمیش، شردن، پیس عمللردن اوزاق بیر اینسان اولموشدو.
شاه ایسماییل هم ده مغرور، آزاد فیکیرلی، اؤز قودرتینه اینانان بیر سرکرده، حقیقت یولوندان زرره قدر کنارا چیخمایان نجیب اینسان ایدی.
شاه ایسماییل همیشه خالقینین ریفاهی اوچون چالیشیب، قوردوغو قودرتلی دؤولتین دایم چیچکلهنمهسی اوچون علیندن گلنی اسیرگهمهییب. دایما خالقین آراسیندا اولوب و خالقینین درد-سرینه شریک اولوب. حتی روایته گؤره، شاه ایسماییل درویش پالتاری گئیینیب مملکتی گزیب دولاشار و خالقین درد-سری ایله ماراقلانارمیش.
او، اوشاق یاشلاریندان سرکردهلیک ائتمهسینه باخمایاراق، درین دوشونجه قابیلیتینه، سرکردهلیک باجاریغینا مالیک ایدی. ترفدارلارینا قارشی همیشه سداقتلی اولموشدو و دؤنوکلویه نیفرت ائدیردی. بو خصوصیتینه گؤره ده ترفدارلاری اونا درین حؤرمت بسلییر و اینانیردیلار.
هر بیر آددیمیندا دقتلی، احتیاطلی اولان شاه ایسماییل عقللی مصلحتلره ده قولاق آسیر، اقیده، مسلک یولوندا سداقتله حرکت ائدیردی. دؤیوشه نیکبین اهوال-روهییه ایله گئدردی. او، بؤیوکله-بؤیوک، کیچیکله-کیچیک اولماغی باجاریردی.
شاه ایسماییلین آپاردیغی محاربهلر اونون واهید آذربایجان دؤولتی یاراتماق آرزو و ایستییندن ایرلی گلیردی. او، آذربایجان دیلینی دؤولت و شعر دیلینه چئویرمیش، اؤلکهنین سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و مدهنی اینکیشافی اوچون اؤلچویگلمز درجهده بؤلوک ایشلر گؤرموشدور.
تاریخ
2020.05.23 / 13:51
|
مولف
Axar.az
|