کولت. آذ-این «تاریخه حؤکم اوخویان تورکلر» روبریکاسینین نؤوبتی بوراخیلیشین‌دا قاراقویون‌لو طایفه بیرلیینین ۳-جو باش‌چی‌سی، آذربایجان قاراقویون‌لو دؤولتینین بانی‌سی قارا یوسیفله باغلی ماراق‌لی معلوماتلاری تقدیم ائدیریک:

قارا یوسیفین اصل آدی ابو نصر قارا یوسیف ابن محمد بارانی‌دیر. او، ۱۳۵۵-جی ایلده قاراقویونلولارین مرکزی ویلایتی اولان وانین شیمالین‌داکی ارجیش‌ده دونیایا گلیب.

قارا یوسیف هوندوربوی، ساغلام، قوتلی شخص اولوب. طبیعتی اعتباریله مرد، اورکلی، وئردیی سؤزه صادق حکمدار کیمی تانینیب.

۱۳۸۹-جو ایلده آتاسی قارا محمدین اؤلدورولمه‌سین‌دن سونرا قارا یوسیف ۱۱ تورکمن و ۳ کورد طایفاسینین صداقت آندی ایچمه‌سی ایله قاراقویونلو طایفا بیرلیینین بیی اعلان ائدیلیب.

قارا یوسیف حاکمیتی دؤورونده قدرت‌لی دؤولت یاراتماق اوچون حربی عملیاتلار آپاریب و بو یول‌دا تیموریلر، آغقویونلولار، جلایریلرله دؤیوشوب. او، امیر تیمورون و آغقویون‌لو باش‌چی‌سی قارا یولوک عثمانین اوردولارینی دفعه‌لرله مغلوب ائدیب.

امیر تیمور باشینا بلا اولان بو سرکردنین – قارا یوسیفین محوی اوچون دفعه‌لرله موختلیف جهدلر ائدیب. قارا یوسیف ایسه تیموریلرله دؤیوشلرده گئری چکیلمه‌لی اولدوغو زامانلاردا مصر سلطانینین، عثمانلی سلطانینین یاردیملاریندان ایستیفاده ائدیب. معلوماتا گؤره، حتی ۸-۹ آی ایلدیریم بیازیدین قوناغی اولوب. بو ایللرده امیر تیمور قارا یوسیفی اوندان طلب ائتسه ده، رد جوابی آلیب.

حتی قارا یوسیف مصر سلطانی فرجین یانین‌دا ایکن امیر تیمور ائلچی گؤندریب و اونون اعدام ائدیلمه‌سینی طلب ائدیب. سالنامه‌چی حسن بی روملو دا یازیر کی، امیر تیمور قارا یوسیف حاقین‌دا اؤلوم حک‌مو چیخارمیشدی.

مصر سلطانی فرج امیر تئیمورون طلبین‌دن احتیاط ائتدیی اوچون شام نایبینه قارا یوسیفین حبس ائدیلمه‌سی تاپشیریغینی وئریب. قارا یوسیف بیر نئچه ایل شام‌دا حبسخانا حیاتی یاشاییب.

حسن بی روملو یازیر کی، قارا یوسیف محاربه میدانین‌دا قانیچه‌ن بیر آسلان، ایله‌نجه مجلی‌سین‌ده ایسه جؤوهر ساچان بیر بولود ایدی. او، عدالت‌لی، مرحمت‌لی اولماسی ایله تانینیب، اخلاقی ایله سئچیلیب. ظالملارین دوشمه‌نی اولوب، مظلوملارین ریفاهینا چالیشیب.

امیر تیمور قارا یوسیفی دفعه‌لرله مغلوب ائتمه‌یه، اونون و حربی قوه‌سینین وارلیغینا سون قویماغا چالیشسا دا، بونا نایل اولا بیلمه‌ییب.

عمومیتله، قاراقویونلولارلا تیموریلرین قیزغین رقابتی، دؤیوشلری اولوب. بو دؤیوشلردن ان مهمی ایسه ۱۴۰۶-جی ایلده ناخچیوانین قربین‌ده، آراز چایینین ساحلین‌ده باش توتور. بئله کی، قاراقویون‌لو طایفه اتفاقینین باش‌چی‌سی قارا یوسیف ایله تیموری ابوبکرین قوشونلاری اوز-اوزه گلیر. قاراقویون‌لولارین حمله‌سینه داوام گتیرمه‌یه‌ن تیموریلر قاچیرلار.

خراسان حاکمی اولان قارداشی شاهروخ‌دان یاردیم آلان ابوبکر آذربایجانی اله کئچیرمک اوچون نؤوبتی دفعه هجوما کئچیر. بون‌دان خبر توتان قارا یوسیف تبریز اطرافین‌دا یئرلشه‌ن شنب قازانا گلیر. ۱۴۰۸-جی ایل آپرئلین ۲۱-ده تبریزین جنوبون‌داکی سردرود آدلی یئرده ۲۰ مین‌لیک قاراقویونلو قوشونو تیموریلری دارماداغین ائدیر. بو دؤیوش‌ده امیر تیمورون اوغلو میرانشاه اؤلدورولور، ابوبکر ایسه قاچماغا مووففق اولور.

قارا یوسیفین ابوبکر اوزرین‌ده ایکینجی غلبه‌سینین مهم تاریخی اهمیتی وار. محض بو غلبه‌دن سونرا آذربایجان‌دا تیموریلرین آغالیغینا سون قویولور.

حربی ظفرلرینی و گوجونو آرتیران قارا یوسیف ۱۴۱۰-جو ایلده تبریز یاخینلیغین‌دا کئچمیش متفیقی سلطان احمدی مغلوب ائد‌رک، جلایری دؤولتینه سون قویور و بونونلا دا مرکزی تبریز شهری اولان آذربایجان قاراقویونلو دؤولتینی یارادیر.

قاراقویون‌لولار دؤولتی قارا یوسیفین دؤورونده بؤیوک بیر ایمپئرییایا چئوریلیر. تیموریلر و جلایریلرله گرگین مباریزه‌دن سونرا قارا یوسیف گونئی-قوزئی آذربایجان، شرقی آنادولو، عرب عراقی و عجم ایراقینی اؤز سرحدلری داخیلین‌ده بیرلشدیریر.

بؤیوک حکمدار قارا یوسیف ۱۴۲۰-جی ایل نویابرین ۱۳-ده ۶۵ یاشین‌دا وفات ائدیب. اونون نشی اوغلو جهانشاه حقیقی طرفین‌دن ارجیشه آپاریلاراق دفن ائدیلیب.