مصطفی کمال آتاتورکون اؤز الیازمالاریندان عبارت قیدلری مئدیادا گونده‌م اولوب. قیدلرده آتاتورکون تورکلرین باشینا گتیریلن مصیبتلرده عثمانلی پادشاهینی گوناهکار گؤستردیی فیکیرلر یئر آلیر.

پوب‌لیکا. آز خبر وئریر کی، تورکییه بانکلاریندان بیرینین آرخیوینده ساخلانیلان قیدلر سون گونلرده مئدیادا درج اولونماغا باشلاییب. درج اولونان ماتریاللاردا آتاتورک، عثمانلی پادشاهی واحدالدین حاقین‌دا "عثمان اوغوللارینین ۳۶-جی و سونونجو پادشاهی واحدالدینین حاکمیتی دؤورونو تورک میللتینین درین اسارت ایچینده اولدوغو دؤور" کیمی سجیلندیردیی قید اولونوب.

اوجال دمیرلین حاضیرلادیغی "آتاتورکون قیدلری" آدلی کیتابدا بؤیوک اؤندر عثمانلی پادشاهی واهدالدینی "تورک خالقینین حیاتینی، ناموسونو، شرفینی یوخ ائد‌ن شخص" اولاراق تصویر ائدیب.

کیتاب‌دا آتاتورکه مخصوص قیدلرین ویزوال، قدیم و معاصر تورک دیلینده ترجمه‌لری یئر آلیر. آرخیوده ساخلانیلان قیدلر ایچریسینده آتاتورکون بیرینجی دونیا محاربه‌سی زامانی بیر سیرا یازیشمالاری، مصطفی کمال پاشانین مجلیس صدری سئچیلمه‌سیندن سونرا چیخیش متنی، شاهزاده عمر فاروک افندینین آنادولویا کئچمسیله باغلی یازیشمالار، آنادولوداکی محاربه‌نین منفی نتیجه‌له‌نمه احتیمالی ایله باغلی خبردارلیق مکتوبو و مخالیف قوه‌لرین بیر سیرا گیزلی یازیشمالاری یئر آلیر.

یونان اوردوسونون مغلوب ائدیلمه‌سین‌دن سونرا تورکییه بؤیوک میللت مجلیسینین صدری، عالی باش کماندان مصطفی کمال ایمضاسی ایله قیدلر قلمه آلان آتاتورکون "بؤیوک و نجیب تورک میللتی» دئیه باشلایان قیدلریندن بیرینده یئر آلان فیکیرلردن بیری:

"قوشونلاریمیز ایزمیری و بورسانی غلبه ایله خلاص ائتدی. آسییا ایمپئراتورلوغونا چالیشان حیاسیز بیر دوشمنین دؤیوش میدانلارینا گلمک جسارتینده اولان اوردو کوماندانلاری ایله پولت کومیسییالاری گونلردن بری تورکییه بؤیوک میللت مجلیسی حکومتینین محاربه اسیری اولوبلار. دوشمنین عالی باش کوماندان تعیین ائتدیی گنرال تریکوپیس گرگین دؤیوشدن و بوتون قورتولوش یوللارینی سینادیقدان سونرا امرینده‌کی گنراللار و ایداره ائتدیی اوردو ایله تسلیم اولوب. اگر یونان کرالی دا بو گون اسیرلر آراسیندا یئر آلمیرسا، بو حکمدارلارین حل ائدیجی خصوصیتلره مالیک اولماسین‌دان ایر‌لی گلیر".

کیتاب‌دا آتاتورکون حضرت. محمد حاقینداکی دوشونجه‌لری: "اف‌ندیلر، یئنه ده معلوم‌مدور کی، دونیا اوزونده یوز میلیونلوق عرب اهالی‌سی وار. اونلارین بیر قیسمی عرب یاریماداسیندا اینتئنسیو اولاراق مؤوجود اولوب. پیغمبرلییه چاتمیش حضرت محمد عرب اهالی‌سی ایچیندن مکه‌ده دونیایا گلمیش بیر مبارک وارلیقدی. تک و بؤیوک اولان الله اینسانلاری یاراتدیقدان سونرا اؤلنه قدر اونلاری معاریفلندیرمک اوچون پیغمبرلرینی گؤندردی. قوللارینین اینکیشاف مرحله‌سینه چاتماسینا قدر اونلارا بلدچیلیک ائد‌ن پیغمبرلر ایلاهی طلبلری اینسانلارا آشیلاییبلار. بشریتین قاوراییش، معاریف‌چیلیک و اینکیشاف سوییه‌لری هر قولون، بیرباشا الله طرفین‌دن کؤنوله دوغان شئیلرله علاقه قورما قابیلیتینه چاتدیغینی قبول ائتمیش‌دیر و بو سبب‌دن هز. محمد سون پیغمبر اولوب".

"تاریخی دؤورلرین تولرانت اولدوغو ایلک مرحله‌لرده بیز ده تولرانت اولدوق. لاکین آچیق و اوبیکتیو تاریخی دلیللره اساس‌لاناراق دئمک اولار کی، تورکلر ۱۵ عصر اول آسییانین گؤبیین‌ده بؤیوک دؤولتلر قوروب و بشریتین هر جور قابیلیتلرینی گؤروب" ایفاده‌لرین‌دن ایستیفاده ائد‌ن آتاتورکون قئیدلری مئدیادا رئزونانس یارادیب.

آتاتورکون ان آغیر ایفاده‌لرله تنقید ائتدیی آدلار سیاهیسین‌دا عثمانلینین سونونجو پادشاهی واحدالدین دورور. آتاتورک اونو ایسرارلا "شعورسوز خاین" آدلاندیریب: "مین ایللردن بری مستقیل‌لیک آنلاییشینین گؤرکملی نمونه‌سی اولان تورک خالقی بیر تپیک ایله چوخورون ایچینه یووارلاندی. اما بو تپیی هئچ کیم آتا بیلمیردی. تپیی آتماق اوچون تورکلرین ایچیندن شعورسوز بیر ساتقین لازیم ایدی. نئجه کی، اؤلوم جزاسینا محکوم ائدیله‌نلرین ایپینی چکمک اوچون دویغوسوز، قدار اینسانلارا احتیاج دویولور، بئله آلچاقلیغی قبول ائتمک اوچون ده ان آزی او قدر دویغوسوز اولماق لازیم ایدی. تأسف کی، او شرف‌سیز، میللتین حکمداری، سلطانی، پادشاهی، خلیفه‌سی دئییب، ال اوستونده ساخلادیغی واحدالدین اولدو. بو حرکتی ایله او اؤزو-اؤزونو اؤلدوردو".