مرند ایرانین شرقی آذربایجان اوستانین‌دا شهردیر. مرند شهریستانینین اینضیباطی مرکزی‌دیر و تبریزین شیمال-غربین‌ده یئرلشیر.

Kult.az خبر وئریر کی، مرند هم ده آذربایجانین ان قدیم شهرلرین‌دن بیری‌دیر. اونون آدی ائرامیزدان اوولکی دؤورلره عایید تاریخی منبع‌لرده "ماندقارنا" کیمی چکیلیر کی، بو دا قدیم آذربایجان-تورک دؤولتی ماننانین آدی ایله علاقلندیریلیر. مرند سؤزو قدیم تورک دیلین‌ده باسدیریلمیش، اؤرتولموش، دفینه کیمی شرح ائدیلیر. بو آدلا باغلی اهالی آراسین‌دا بئله بیر افسانه ده واردیر کی، گویا نوح پیغمبر و آناسی مرندده دفن ائدیلیب. لاکین علمه معلوم‌دور کی، نوح پیغمبر توربه‌سی ناخچیوان شهرینده یئرلشیر.

همیشه گؤزو باشقالارینین تورپاغین‌دا اولان ارمنیلر مرند شهرینی ده اؤزونونکولشدیرمه‌یه چالیشیر، بورانین قدیم ارمنی دیاری اولدوغونو ادعا ائدیرلر. ارمنی تاریخ کیتابلارین‌دا گؤستریلیر کی، گویا مرند شهری "ماریا" آدلی بیر ارمنی-خریستیان قیزین سیفاریشی ایله سالیندیغین‌دان اونو آدینی داشیمیش، داها سونرالار ایسه سؤز مرند شکلین‌ده ایشلدیلمه‌یه باشلامیش‌دیر. حالبوکی شهرین هله میدییا دؤولتی زامانین‌دان مؤوجودلوغو تاریخی منبع‌لرده قید ائدیلیر. ارمنی مؤلفلری حیاسیزجاسینا ادعا ائدیرلر کی، گویا شهرین مرکزین‌ده یئرلشه‌ن مرند جومعه مسجیدی قدیم ارمنی معبدی‌دیر.

مرندین آدی یونان منبع‌لرین‌ده ائرامیزدان اول ۲-جی عصرده چکیلیر و بورادا یاشاییش منطقه‌سی اولدوغو قید ائدیلیر. تاریخی منبع‌لرین وئردیی معلوماتا گؤره مرند شهری مادایلارین حاکمیتی دؤورونده بیر مدت موهوم اینضیباطی مرکز کیمی ایستیفاده ائدیلیب.

مرند آذربایجانین میللی قهرمانی بابکین باش‌چی‌لیغی آلتیندا یاد ائل‌لی ظلمونه قارشی حرکات‌دا دا موهوم مؤقع توتموش، موباریزه‌نین موهوم اوجاقلارین‌دان بیری اولموش‌دور. مرندین او زامانکی شهر حاکمی محمد روادی بابکین یاخین سلاحداشلارین‌دان بیری اولوب. رووادیلر دؤولتینین سوقوطون‌دان سونرا مرند چوخ‌لو یاد ائل‌لی هوجوملارینا و تالانلارا معروض قالیر. اؤز اولکی شهرتینی ایتیردیین‌دن منبع‌لرده شهرین آدی چوخ گئج-گئج چکیلیر.

صفویلرین حاکمیتی دؤورون‌ده شهره خصوصی فیکیر وئریلمیش، آبادلاشدیریلماسینا و بؤیومه‌سینه دقت یئتیریلمیش‌دیر.

مشروطه حرکاتین‌دا (۱۹۰۵-۱۹۱۱) ستارخانین (سرداری میللی) باش‌چی‌لیق ائتدیی مجاهید دسته‌لرینه قوشولان و اونا یاردیم گؤستره‌ن مرندلیلره مورتجع شجاع النظام خان مانعه اولوردو. تبریزدن گلن سووقات باغلاماسین‌دا یئرلشدیریله‌ن بومبانین پارتلایاراق شجاع النظام مرندینی محو ائتمه‌سیندن سونرا مرند مشروطه‌چیلرین اساس دایاقلارین‌دان بیرینه چئوریلمیشدی. ۱۹۲۰-جی ایلده شیخ محمد خیابانی عصیانین‌دا، ۱۹۴۶-جی ایل ۲۱ آذر حرکاتین‌دا، ۱۹۷۸-جی ایل تبریز عصیانی و ۱۹۷۸-۷۹-جو ایللر اینقلابین‌دا مرند اهالی‌سی اؤز چئویک‌لیک و فداکارلیغی ایله آد قازانمیش‌دیر.