یوخاری

قارشی‌لیقلی تهدید: واشینگتون و تهرانین عضله نوماییشی

آنا صحیفه سیاست
12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto

اکسپرتلر آمریکا ایله ایران رهبرلیینین بیر-بیرینی تهدید ائتمه‌سینی ناراحاتلیقلا قارشیلاییبلار. فاکتیکی اولاراق، هر ایکی طرف حربی ضربه ائندیرمه‌یه حاضر اولدوغونو بیان ائدیر. دونالد ترامپ، عمومیتله، ایرانی یئر اوزوندن سیله بیله‌جکلرین‌دن بحث ائدیر. تهران دا بونا چوخ سرت جواب وئره‌رک، دوشمه‌نه آغیر ضربه وورا بیلجیینی ایفاده ائدیر. بو سؤز آتیشمالارینین فونوندا رگیون‌دا معین حربی تخریباتلار دا باش وئریر. اونلاری کیمین تؤرتدیی دقیق بیلینمه‌سه ده، واشینگتن ایرانی سوچلاییر. رگیونون دیگر بؤیوک دؤولتلری ده یارانمیش وضعیته رئاکسییا وئریرلر. عرب دؤولتلری لیگاسینین نؤوبدنکنار سامیتینی تشکیل ائتمک حاقین‌دا چاغیریش اولوب. دیگر بؤیوک دؤولتلر ده گئدیشاتدان ناراحاتدیرلار. بوتون بونلار گلوبال میقیاس‌دا یئنی تهلوکه منبعینین و ریسکلرین میدانا گله بیلجیی دوشونجه‌سینی یارادیر. همین کونتکستده آمریکا-ایران مناسیبتلری اوزرینده بیر قدر گئنیش دایانماغا احتیاج گؤروروک.

بئله گؤرونور کی، واشینقتونلا تهرانین باریشماق فیکیرلری یوخدور. اونلارین بیر-بیرینی تهدید ائتمه‌سی داوام ائدیر. آمریکا پرزیدنتی دونالد ترامپ "Twitter" صحیفه‌سین‌ده یازیب کی، اگر ایران محاربه‌یه باشلاسا، بو، "اونون رسمی سونو اولاجاق". یعنی آمریکا ایرانی محو ائده بیلر. تهران‌دان جواب گئجیکمه‌ییب. خاریجی ایشلر ناظری محمد جواد ظریف بیان ائدیب کی، هئچ کیم ایرانی قورخودا بیلمز. ایران گوج‌لو حربی ضربه ائندیرمه‌یه قادیر دؤولت‌دیر. حتی م.ج.ظریفه گؤره، محاربه اونا گؤره اولمایاجاق کی، ایران بونو ایستمیر و "رگیون‌دا ائله بیر دؤولت یوخ‌دور کی، ایرانا قارشی دورا بیلمک خولیاسینا قاپیل‌سین" پرئزیدئنت حسن روحانی ده قئید ائدیب کی، "ایران دیالوق ترفداری‌دیر، لاکین قورخو و حده ایله دوشمه‌ن طرف اونو دانیشیقلارا گئتمه‌یه مجبور ائتمه‌یه چالیشیرسا، دونیا بیر اولسا بئله، هئچ کیم ایرانی تسلیم ائده بیلمز" . ائکسپئرتلر حساب ائدیرلر کی، ایرانین بو جور سرت داورانماسی، اونون روسییایا آرخالانماسی ایله باغلی‌دیر. معلوم‌دور کی، موسکوا تئهرانی نووه سازیشی مسئله‌سین‌ده دستکلمیشدی و هم آمئریکایا، هم ده آوروپایا ایرانا قارشی آددیم آتمایاجاغینی ایفاده ائتمیشدی.

هر بیر حال‌دا، ایرانین اؤزونومودافیعه حقوقو واردیر و بو ایستیقامت‌ده آددیملار آتا بیلر. خصوصیله ده پروسئسلر آمریکانین دئییل، ایرانین سرحدلری یاخینلیغین‌دا جرهیان ائدیر. دیگر طرف‌دن، مسئله یالنیز سؤز آتیشماسی ایله مهدودلاشمیر. هر ایکی دؤولت قارشی‌لیقلی حربی از‌له نماییش ائتدیریرلر. آمریکالیلار رگیونا کیفایت قدر بؤیوک حربی قوه گؤندرمک فیکرینددیرلر. اونلار، عینی زامان‌دا، رگیون‌دا باش وئره‌ن حربی تخریباتلاردا تهرانین الینین اولدوغونو وورغولاییرلار.

آرتیق بیر نئچه دفعه آبش-این یاخین شرق‌ده‌کی موتتفیقلرینین اراضی‌سین‌ده و اوبیئکتلرین‌ده پارتلاییشلار تؤردیلیب. سودییه اربیستانی و بیرلشمیش عرب امیرلیکلرینه مخصوص اوبیئکتلرده حربی تخریباتلار باش وئریب. بون‌دان دؤرد تانکئر و ایکی نئفتچیخارما منطقه‌سی زرر گؤروب. سونونجو دفعه بو هوجومو ایرانین تأثیری آلتین‌دا اولان هوسیلرین ائتدیی حاقین‌دا ار-ریاددان اینفورماسییالار یاییلیب. بونلاردان باشقا، باغدادین مرکزینی ده آتشه توتوبلار. بورادا اساساً آمئریکالیلار یاشاییرلار.

رئگیونون دیگر دؤولتلرینین بو پروسئسلره موناسیبتی ماراق دوغورور. یاخین شرق‌ده هله‌لیک آکتیو صورت‌ده هان‌سی‌سا طرفین یانین‌دا اولدوغونو بیل‌دیره‌ن دؤولت یوخ‌دور. آنکارا بیان ائدیب کی، ایرانین مؤوقئیی حاق‌لی‌دیر. چونکی اونا قارشی ایکی‌لی ایستاندارتلار حیاتا کئچیریلیر. ایرانین دا اؤزونومودافیه حقوقو واردیر. آنجاق ایرانا قارشی تطبیق اولونان سانک‌سییالاردان یاخا قورتارماق مومکون دئییل. واشینقتون آیدین و بیرمه‌نالی بیان ائدیر کی، سانک‌سییانی پوزانین اؤزو سانک‌سییا آلتینا دوشه‌جک. باشقا طرف‌دن، تورکییه‌نین اؤزونون آمئریکا ایله موناسیبتلری نورمال دئییل. او جمله‌دن آنکارایا قارشی دا سانک‌سییالارین تطبیقی استثنا ائدیلمیر. کونکرئت اولاراق، آمئریکالیلار س-۴۰۰ مسئله‌سینه گؤره تورکییه‌نی "جزالاندیرماغا" چالیشیر. دئمه‌لی، رئگیونون دیگر بؤیوک دؤولتی اولان تورکییه‌نین ده باشینی معین مسئله‌لرله قاتیرلار. هله‌لیک بئله‌دیر. ایران مسئله‌سی حل اولوندوق‌دان سونرا تورکییه‌یه موناسیبتین نئجه اولاجاغی معلوم دئییل.

رئگیونون دیگر دؤولتلرینین ده مؤوقئیین‌ده بیرلیک موشاهی‌ده ائدیلمیر. بو، معین مقاملاردان خبر وئریر. مومکون‌دور کی، عرب دؤولتلرینین بیر قروپو ایرانا قارشی کوالی‌سییا یارات‌سینلار. بئله اولدوق‌دا، وضعیت داها تهلوکه‌لی مرحله‌یه قده‌م قویموش اولاجاق. چونکی بونونلا موسلمان دونیاسی فاکتیکی اولاراق ایکی یئره پارچالانمیش اولور. بو، باش وئررسه، رئگیونون گئوسییاسی منزره‌سی نئقاتیوه دوغرو کسکین دییشه بیلر. اونا گؤره کی، بوتون حاللاردا رئگیونون موسلمان اهالی‌سی زرر گؤرموش اولاجاق.

آبش-ایران موناسیبتلرینین یئنی سوییه‌ده کسکینلشمه‌سی قلوبال گئوسیاست‌ده جدی قارشی‌دورمالار میدانا گتیره بیلر. ایلک اولاراق روسییا-آمئریکا موناسیبتلرین‌ده گرگین‌لیک آرتا بیلر. چونکی موسکوا تئهرانی آچیق مدافعه ائدیر. بونونلا یاناشی، رئگیون‌دا تئررور قروپلارینین یئنی دالغاسی فاللاشا بیلر. روسییا کشفیاتی دفعه‌لرله بئله بیر تهلوکه‌نین مؤوجودلوغو باره‌ده معلوماتلار یاییب. یعنی مسئله یالنیز آبش و ایران اوردوسونون ساواشماسی احتیمالی ایله دئییل، هم ده تئررورون توغیان ائتمه‌سی ایله علاقه‌لی‌دیر.

مثلاًین بو طرفی آوروپانی دا ناراحات ائدیر. یاخین شرق‌ده بؤیوک ساواشین اورتایا چیخماسی میقراسییا مسئله‌سی ایله یاناشی، تئررورو دا آوروپا اوچون داها هسساس فاکتورا چئویره بیلر. آمئریکا ایله آی اؤلکه‌لری آراسین‌دا تهلوکه‌سیزلیکله باغلی اؤزونو گؤستره‌ن ضدیتلرین فونون‌دا بو آسپئکت بروسسئل اوچون کیفایت قدر اهمیت‌لی گؤرونور. سیرر دئییل کی، آوروپا اتفاقی رس‌میلری ایرانلا حربی توققوشمانین باش وئرمه‌مه‌سی اوچون دیپلوماتیک فعال‌لیغی آرتیریبلار. اونلاری داها چوخ ناراحات ائد‌ن ایسه تئهرانین نووه سلاحینا صاحب اولا بیلمه‌سی احتیمالینین آرتماسی‌دیر. ایندیکی وضعیت محض همین ایستیقامته آپاریر.

بئله کی، تئهران نووه سازیشی اوزره دانیشیقلار اوچون آوروپا اؤلکه‌لرینه ۶۰ گون واخت وئریب. بو مدت عرضین‌ده وضعیت دییشمه‌سه، ایران سازیشین بعضی بندلرینه عمل ائتمیی دایاندیریر، یعنی نووه سلاحی ایستئه‌سالی اوچون آراش‌دیرمالاری برپا ائدیر. آوروپا بونو کیفایت قدر قورخولو حال آدلاندیریر. ایران مسئله‌سینین مومکون گئوسییاسی عکس-سداسی بو مسئله‌لرله ده مهدودلاشمیر. ائکسپئرتلر آبش-ایران قارشی‌دورماسی کونتئکستین‌ده واشینقتونلا پئکینین موناسیبتلرینین دینامیکاسینا دا ماراق گؤستریرلر.

بو ایستیقامت‌ده ده وضعیت اورکاچان گؤرونمور. سون دؤورلرده دونیانین ایکی بؤیوک دؤولتی آراسین‌دا گرگین‌لیک داها دا چوخالیب. اونلار ایندی حربی آسپئکت‌ده ده قارشی-قارشییا گله بیلرلر. آسییا-ساکیت اوکئان هؤوزه‌سی ایله یاناشی، افقانیستان و مرکزی آسییا ایستیقامتلرین‌ده ده طرفلر آراسین‌دا آنلاشیلمازلیق آرتیر. خصوصیله ائنئرژی سفئراسین‌دا و تهلوکسیزلیین تعمینین‌ده پروبلئملر میدانا گلیر. چین رئگیون‌دا فاللاشدیقجا، آمئریکا داها سرت مؤقع توتور.

بمت ائکسپئرتلری حساب ائدیرلر کی، دونیا نووه محاربه‌سینه چوخ یاخینلاشیب. آبش-ایران قارشی‌دورماسینا بو تهلوکه پریزماسین‌دان باخساق، منزره‌نین نه قدر ریسک‌لی اولدوغونا امین اولا بیلریک.

تاریخ
2019.05.29 / 19:28
مولف
Axar.az
دیگر خبرلر

ارمنیستانی دا مدافعه ائدیریک - پزشکیان

بیر نئچه آیدان سونرا یئنی‌دن چینه سفر ائد‌جه‌یه‌م

آذربایجان و پاکستان خارجی ایشلر ناظرلری دانیشدی

آذربایجان بونو پیسله‌ین ایلک اؤلکه‌لر سیراسیندا اولوب

باکی و آوروپا بیرلییی راضیلاشدی: یاخین واختلاردا... - بایراموو

بایراموولا کاللاس آراسین‌دا گؤروش باشلادی

زنگزور دهلیزی آچیلارسا... - تورکیه‌لی سفیر

اسرائیلین شوک پلانی: تورکیه و ایرانی جیلوولاماق اوچون...

پوتین سلطانلا ایرانی مذاکره ائد‌جک - پسکوو

آمریکا تورکیه‌دن ایرانلا باغلی بونو ایسته‌یه بیلر – حریت

خبر خطّی
Axar.az'da reklam Bağla
Reklam
Bize yazin Bağla