تاریخ یاخشی معلم‌دیر، پیس شاگیرددیر، دئییرلر. "وئرصال صلح موقاویله‌سی" بیرینجی دونیا محاربه‌سینین بوتون گناهلارینی مغلوبلارین اوزرینه قویارکه‌ن آلمانییا ایمپئرییاسی قالیبلرین حاضیرلادیغی و تالعینین ماسادا حل اولوندوغو بؤیوک تسلیم‌چی‌لیک آکتینین ایمضالاندیغی سالونا بوراخیلمامیشدی. اونون ایتیردیی اراضی و اهالی حسابینا ان آزی ۴ دؤولت اؤز قازانجینی گؤتورموشدو: فرانسا مشهور الزاس-لوتارینگییانی قایتارمیشدی، پولشا، بئلچیکا، دانیمارکا دا پایلارینی آلمیش‌دیلار، لاکین دؤردیل‌لیک جهان ساواشینین ۱۶ میلیونا قدر اینسان قانینین آخیب تؤکولدویو سولار - رئین، ائلبا، اودئر، ویسلا بین الخالق چایلار اعلان اولونموشدو.
گؤرونور، ایمپئرییالارین سقوطون‌دان سونراکی دونیا دوز‌نی آراسیندا بیر اوخشارلیق، حتی تکرارلیق قانونویغونلوق‌دور. سووئتلر بیرلیینین چؤکوشو ایله میدانا چیخان یئنی موستقیل دؤولتلر ده اؤز کئچمیشلری ایله اوزولوشه بیلمیرلر. بلی، بولشئویکلر پارتییاسینین لیدئری ولادیمیر لئنینین سیاسی دوهاسی ایله قورولان اتفاقین قالیجی گوجو اونون ایفلاسین‌دان سونرا دا کابوس کیمی عضو دؤولتلری ایزلییر.
معاصر اوکراینانین روسییا ایله ۱۹۵۴-جو ایلده‌ن قالان کریم اطرافین‌داکی قارشی‌دورماسی، تاجیکیستان، قیرغیزیستان و قازاخیستانین فرقانه وادی‌سی-سیردریا چایینین اوزرین‌ده اوتوز ایلدیر حؤکم سوره‌ن سویوق ساواشی، خزرین ایستاتوسو اطرافین‌دا قونشو دؤولتلر، او جمله‌دن سسری-یه داخیل اولمایان ایرانلا اورتاق نقطه‌لرین آختاریشی و نهایت، تاریخین بیزه بخش ائتدیی بؤیوک محاربه‌لرین شاهیدینه، یولایریجی‌سینا چئوریله‌ن آراز چایینین ازالاری اوستون‌ده قورولان دایاقلار هر دفعه بیزی سووئت کئچمیشیمیزه قایتاریر.
۱۹۵۰-جی ایلده‌ن باشلایاراق، سسری-ایران آراسیندا ایمزلانان سرحد-دئمارکاسییا رازیلاشمالاری ایندی موستقیل دؤولته چئوریله‌ن آزرباجانی دا احاطه ائدیر. ناخچیوان‌دان جبراییلادک بؤیوک بیر زولاق‌دا کونفلیکتلری چؤزمک اوچون ایکی دؤولت آراسیندا عمومی دیل تاپیلان‌دان سونرا آراز چایینی بیرگه دوستلوق-امکداش‌لیق سیموولونا چئویرمیی قرارا آلیرلار. آخی بیر واختلار آغا محمد شاه قاجارین قاراباغی توتماق اوچون ایبراهیمخلیل خان طرفین‌دن داغیدیلمیش خودافرین کؤرپوسونو برپا ائتمه‌سی ده عینی مقصدلره خیدمت ائدیردی. قیته‌لری بیرلش‌دیره‌ن و چین‌دن باشلایان بؤیوک ایپک یولونون گتیردیی تیجارتی، مدنیتی، بیر سؤزله، مین کیلومئتلرلرله اوزاق‌داکی اینسانلاری، او جمله‌دن یاخین قونشولاری بیر-بیرینه باغلایان اعتبارلی قووشاقلاردان کیم ایمتینا ائدردی کی؟!
آردینجا، ۱۹۶۲-جی ایلده باشلاییب اون ایله باشا چاتان و هورادیزدن میل-موغان دوزلرینه قدر قوراق اراضیلره حیات وئره‌ن نؤوبتی لاییحه وطنداش‌لیق ایستاتوسو قازانیر. ایندی اؤز ایستئهسال گوجونو بیر میلیارد کوبمئتره قدر آرتیران همین سوتوتار یالنیز تصروفات-اقتصادی معنا داشیماییب، ائل‌جه ده رئگیونون اساس تهلوکه‌سیزلیک آرتئرییالارین‌دان بیری‌دیر. معاصر دؤورده اؤلکه‌لر یالنیز باللیستیک راکئتلر واسطه‌سیله قورونمور.
لاکین سووئتلر بیرلیینین خریته‌دن سیلینمه‌سی و ائرمنیستانلا آذربایجان آراسیندا باش‌لانان ۶ ایللیک قان‌لی ساواش ایرانین خودافرین اوزرین‌ده باشلاتدیغی، هله ده اؤلو نقطه‌دن ترپه‌نمه‌یه‌ن پلانلارینین یاریمچیق قالماسی ایله نتیجه‌لنیر. دقت ائدین، قاراباغ‌دا سلاح‌لی عملیاتلارین ان قاینار چاغین‌دا آراز چایی نؤوبتی دفعه حربی تئاترین اساس سهنه‌لرین‌دن بیرینه چئوریلیر. داخیل‌ده ائتنیک آذربایجان‌لیلارین بؤیوک تضییقی قارشی‌سین‌دا قالان دینی حاکمیت موختلیف هومانیتار و دیپلوماتیک تشببوسلری ایشه سالماغا مجبور اولور.
بونونلا بئله، ۱۹۹۲-جی ایلده ایران پرئزیدئنتینین خصوصی نماینده‌سی محمود وایزینین ایکی دؤولت رهبری - یاقوب مممدوو و لئوون تئر پئتروسیانلا آپاردیغی دانیشیقلار، بوتون کوممونیکاسییا ختلرینین برپاسینی ود ائد‌ن سوله تشببوسلرینین ایفلاسا اوغراماسی و سازیشین مورککبینین ائله همین گون شوشانین ایشغالی ایله بیرلیک‌ده قوروماسی موناقیشه‌نین حلینی اؤز اوزرینه گؤتوره‌ن بئینلخالق واسطه‌چیلرین سیراسین‌دان رسمی تئهرانین آز قالا بیردف‌لیک سیلینمه‌سی اوچون زمین یارات‌دی. هر حال‌دا اؤت‌ن ۲۸ ایلین تجروبه‌سی آذربایجان‌لیلارین آغری‌لی یادداشینین سیلینمدیینی دئمه‌یه اساس وئریر.
بونونلا بئله، ایران، خودافرین هؤوزه‌سینی سرحد کندلرده یاشایان ان آزی ۱۰۰ مین اینسانینین نظرین‌ده برق ووران مایاکا چئویرمک‌دن واز کئچه بیلمزدی. اونون آز قالا حربی-ایستراتئژی اهمیتی ده اؤز-اؤزونه فورمالاشیردی. بئله کی، اگر پلان‌لانان ایشی باشا چات‌دیرا بیلسی‌دیلر، او حال‌دا رئگیونوستو بیر اینفراستروکتور صاحبی کیمی ائرمنیستان و آذربایجانلا سؤودلشمه‌لر اوچون گوج‌لو بیر رئسورس الده ائدیلیردی.
لاکین محاربه‌نین کؤلگه‌سی ایله سورونه‌ن اینشاات دسته‌لری ۱۹۹۴-جو ایلین مایین ۱۲-ده باکی ایله ایروان آراسیندا آتشکس رازیلاشماسی ایمضالانان‌دان درهال سونرا، جمعی‌سی ۲۰ گون کئچمیش ۲ ایول تاریخین‌ده قافقازین سیاسی پاتریارخی حیدر الیئوله آنلاشمایا نایل اولورلار. دوغرودور، خاوس ایچری‌سین‌ده دؤولتچیلیینی ایتیرمک تهلوکه‌سی ایله اوز-اوزه قالان بیر دؤولت اوچون باشقا آلتئرناتیو تکلیف دوشونمک ساده‌جه جینایت اولاردی.
مگر او واختلار ماسا اوزرینه قویولان شرطلری اؤز سونگوسو ایله داغی‌داجاق ایکینجی بیر قوه واردی‌می؟ تورکمنچای و گولوستان موقاویله‌لری سیراسینا اوچونجو دفعه بؤلونمه آکتینین علاوه ائدیلمه‌سی فاکتیکی اولاراق، رئاللاشما مرهلسیندی‌دی. آبش-این اؤلکه‌میزده سفیری ایستئن‌لی ائسکودئرو او واخت اوزرین‌ده مخفی قریف اولان سنه‌دی آچاراق، آذربایجانین بیر نئچه دؤولت آراسیندا پای-پوش پلانینی ایجتیمایته تقدیم ائتمیش‌دی. همین مشوم سسئناریلری پوزان سیاسی قروسسمئیئستر الیئو ایرانلا دوستلوق سازیشینی هم ده بلوکادادا یاشایان ناخچیوانین قاز یاناجاغی آلماق، ایستی‌لیک پروبلئمینی حل ائتمک شرطیله ایمزالامیش‌دی. یاخشی کی، الیازمالار گئرچک‌دن یانمیر و ایسته‌نیله‌ن آنتی‌آذربایجان‌چی ائلئمئنت اونونلا راحت تانیش اولا بیلر.
رئگیون اوغرون‌دا ساواشی اؤز خئیرینه دییشه‌ن‌دن سونرا اقتصادی و سیاسی جهت‌دن اؤزونه گلمیش رسمی باکی آرتیق یئنی عصرده داها امین داورانماغا باشلاییر. دقت ائدین، زامان آرتیق ۲۰۰۱-جی ایلی گؤستریر. ایندی سهنه‌ده ضعیف و بیرینجی دونیا محاربه‌سین‌ده بؤلونه‌ن آلمانییا کیمی هامی‌دان یاردیم ایسته‌یه‌ن باکی اوزینه بؤیوک بیر دؤولته قاپینی چیرپیب گئدن بؤلگسل گوج میدان‌دادیر. تهلوکسیزلیینی و میللی ماراقلارینی علین‌دن وئرمه‌یه‌ن، اما ایشغال گئرچک‌لیگی ایله ازیله‌ن بیر طرفه طبیعی کی، هر جور آشاغیلاییجی تکلیفلر اولونا بیلردی. ایرانین ائنئرگئتیکا ناظری هبیبوللا بیترف ده اؤز منتیقی ایله دوغرو حرکت ائدیردی. او، حیدر الیئوه بئله دئمیش‌دی: "خودافرین سو بندینین اینشاسی اوچون ایران و ائرمنیستان سیاسی رهبرلیگی آراسیندا لازی‌می دانیشیقلار آپاریلمیش و ائرمه‌نی طرفی تهلوکه‌سیزلییه زمانتی اؤز اؤهده‌سینه گؤتورموش‌دور. بیز ایشی باشلاماق ایستییریک».
بیر واختلار سسری-نین رهبرلرین‌دن بیری کیمی دونیانین یوزلرله آغیر دیپلوماتیک دؤیوشلرین‌دن قالیب چیخان الیئو قتییه‌ن ایمپئرییا اداسینی یئره وورمادان بئله جاواب وئریر (پروتوکولو اوریژینال‌دا اولدوغو کیمی ساخلاماغا بورجلویوق): "خودافرین ائرمنیستان طرفین‌دن ایشغال اولونموش‌دور. سیز ایشی هان‌سی طرفله گؤرجکسینیز؟ بو، اصلا مومکون دئییل... ائرمنیستانلا سوله موقاویله‌سی الده اولونمایینجا و اراضیلرین ایشغالینا سون قویولمامیش خودافرین سو بندینین تیکینتی‌سین‌دن سؤز گئده بیلمز. من بو ایشه اصلا ایجازه وئرمیرم. اصلین‌ده، سیز بیزیم آذربایجان تورپاغین‌دا ائرمنیستانلا امکداش‌لیق ائدجکسینیز و بو، مومکون دئییل".
رازیلاشین کی، بورادا دیپلوماتیک نزاکت و یومشاق‌لیق فاکتیکی اولاراق تسلیم‌چی‌لییه برابر اولاردی. الیئوسه تکجه اؤلکه‌سی و خالقی اوچون دئییل، ائل‌جه ده میقیاس‌لی آدینا گؤره هئچ زامان مغلوبیتله تاریخ‌ده قالا بیلمزدی.
بورادا بیر هاشییه چیخماق یئرینه دوشر: تیلسینلنمیش خودافرین هیدرو-ائلئکتریک-کؤرپو تریاداسی سونا چاتمایان اووئرتورا کیمی ایلده بیر بند اینشا ائدیلرکه‌ن آذربایجانین دونیا بیرلیینی نه اوچون اونون اوزرینه قالدیرمادیغینا، ائل‌جه ده آتا الیئوین راضی‌لیق وئرمدیی حال‌دا ندن یاریم عصر سونرا اونا هازیرکی دؤولت رهبرینین خئییر-دعا وئردیینه دایر سون هفته‌نین شبکه توفانینی قال‌دیرانلار سانکی اولو اؤندرین قتیت‌لی مؤوقئیینین مدافعه‌چی‌سی کیمی گؤرونورلر. دوغروسو، ایسته‌نیله‌ن سیاسی مدنیت داشییجیلاری اوچون بو نورمال داورانیش ساییلاردی. لاکین بؤیوک ایده‌آللاردان و دؤولت‌چی‌لیک مفکوره‌سین‌دن اوزاق اولانلار اوچون حیدر الیئوین پورترئتی باشلارین‌دان چوخ یوکسک‌ده - گؤرونمز اوجالیق‌دا دوردوغونا گؤره اونلارین بئله فن‌دی تئز اوخونور.
هالبوکی ایکی الیئوی اوز-اوزه قویماق ساده‌جه منتیق‌سیز گؤرونور. آخی هبیبوللا بیترف راضی‌لیق اوچون باکییا دئییل، ایروانا گئتمیش‌دی و اونا گؤره ده تاریخ‌ده همین غضبله اوزونه چیرپیلان سیلله‌نین اونوانی اولموش‌دو.
نهایت، آذربایجان یئنی عصرین اونیکال سازیشینی محض ۲۰۱۶-جی ایلین فئورالین ۲۳-او تاریخین‌ده - بیر قدر رمزی معنالی کیشیلر بایرامین‌دا تئهران شهرین‌ده اوچ دیل‌ده ایمزالاماغا راضی‌لیق وئریر. لاکین اونا قدر ایلهام الیئو اونلارلا دیپلوماتیک راون‌دو اؤز خئیرینه یئکونلاشدیرماغی باجاراراق، تاریخی آپرئل گونلرینه یاخینلاشماغا چالیشیر.
اولجه هیند اوکئانینا قدر بؤیوک دیاپازون‌دا ایستراتئژی اوبیئکتلری ایزله‌مه‌یه ایمکان وئره‌ن قبه‌له رادیولاکاسییا نظارت منطقه‌سی طرفلرین بیرگه راضی‌لیغی ایله تامام لغو ائدیلیر. بیر قدر ایتی نظرلی تحلیل‌چیلر هر یئرده بازا ساخلایان رئگیونال و بئینلخالق دئرژاوالار اوچون «کؤنول‌لو ایمیتینا» قرارینین نئجه فورمالاشدیغینی یاخشی بیلیرلر. آردینجا اوغول الیئو روسییا ایله ایکی یوز ایللیک، یومشاق دئسک، موباهی‌سه‌دن سونرا ۲۰۰۹-جو ایلده مئدوئدیئو روسییاسی ایله تاریخی دئلیمیتاسییا آکتینی جنوبی اوسئتییا و آبخازییا آتشینین آلتین‌دا تانیتماغا نایل اولور. بلی، اوردوسوز، تانک‌سیز و توپ‌سوز قازانیلان ایستراتئژی یوکسک‌لیکلر شرق مئنتال‌لیغینا، اونون ایمپولسیو وطنداشلارینین آغلینا یئرلشمیر. ۹۰-جی ایللرده روس اوردوسو ایله توققوشدورولوب ازیله‌ن و یالنیز قربین پلاتسدارمی کیمی الده واسطه اولماغا یارایان اب‌دی تیینات‌دان چیخماق نئجه نورمال ساییلا بیلر؟
الیئو داها سونرا خاچمازین کراخوبا و اوریانوبا کندلرینی اؤزونه قایتاریر، سس‌سیز بیر شکیل‌ده نؤوبتی گرگین‌لیک اوجاغینی مهارتله سؤندورور، اوراپاتریوتلار و دایم حربی کازارما رئژیمین‌ده یاشایان سیاسی پوپولیستلری شیمالا دوغرو سنگر قازماق شان‌سین‌دان مهروم ائدیر. ائله همین ائنتوزیازم و گیزلی دانیشیقلار بئینلخالق کونفلیکتلری ماسا آرخاسین‌دا چؤزه‌ن ماگیک دیپلوماتییانین قافقاز سیرا داغلارینین اتیین‌ده اوغورلا یئکونلاشماسینا سبب اولور، سامور چایینین آبشئرونا قدر اوزانان کوللئکتورلارینی تنته‌نه‌لی شکیل‌ده سوسوز چؤللره بخش ائدیلمه‌سی آذربایجان پرئزیدئنتینین سیاسی سرکردرلیک گوجونو ثبوت ائدیر. البته، داغیستان خالقلارینین قارداش‌لیغینی دا قافقاز مودریکلیینه خاص بیر شکیل‌ده، اونلارلا هومانیتار آکسییالارلا قورویوب ساخلاماق مومکون اولور. الیئو موباریزه‌نی دئمک اولار تکباشینا قازانیر و قلبه‌سینی اومومخالق بایرامینا چئویرمه‌دن ساکیتجه یولونا داوام ائدیر.
نهایت، ایللر سونرا خزرین دونیایا چیخان ایلک بورو ختلرینین جیغیراچان ایستاتوسون‌دا بئش دؤولتین آراسیندا اورتاق مخره‌جه گلمه‌سین‌ده «عصرین موقاویله‌سی» ده اوزسیز رول اویناییر. مگر، ۹۴-جو ایلده کوزیرئو و قراچوو نئفت سازیشلرین‌دن سونرا باکینی توتماقلا حده‌له‌میردی‌می؟ تئهران خزری برابر بؤلمک طلبین‌دن نهایت یان کئچه‌رک، هئچ اولماسا دیبینین و رئسورسلارینین رئئستر آکتینی آلماغا سون‌دا ایمضا وئریر. همین گونلر «خیانت» سسلرینین ایران کوچه‌لرینی بورودویونو یاددان چیخارمامالیییق.
ایلهام الیئو ۲۰۱۶-جی ایلی اوغورلا باشلایارکه‌ن هان‌سی قالاقورما تاکتیکاسینا سؤیکندیینی ایندی آیدین نظرله گؤره‌نلر وار. اولجه آوروپا شوراسین‌دا سرسنگ سو آنباری اطرافین‌دا اوزون ایللر آپاریلان موباریزه بهره‌سینی وئریر. ایستراسبوقردان وئریله‌ن خبره گؤره، ۲۶ یانوار ۲۰۱۶-جی ایل تاریخ‌ده قبول ائدیله‌ن قتنامه‌ده قاراباغین سو تأمیناتین‌دا اوزسیز یئری اولان بیر هیدرووبیئکتین نئجه سلاحا چئوریلدیی، نینکی ائکئلوژی، ائل‌جه ده حربی تجاووز آلتی اولاراق یارارلاندیقلاری آچیق عکسینی تاپیر. قرب‌ده بئله دیپلوماتیک قلبه‌نین رسمی باکی اوچون یالنیز سیاسی مؤقع سنه‌دی اولاراق قالاجاغی ایناندیریجی گؤرونموردو. عکس حال‌دا، بمت قتنامه‌لری کیمی اونون تأثیر گوجو آنین‌داجا سیفرا ائنر، حتی تبلیغات ماتئریالی کیمی ده اهمیتی قالمازدی.
الیئو داها سونرا ایرانین اوزون دانیشقلاردان سونرا خودافرین مجهولونو چؤزمک اوچون صرف ائتدیی ۶۰ ایلین چابالارینا قریبه بیر شکیل‌ده موسبت مئساژلار وئریر و اونو ایمضالاماق اوچون ناظری تئهرانا یولا سالیر. عادته‌ن چتین گئدن دانیشیقلار سانکی ایشغال فاکتی اورتادا یوخموش کیمی ان اوستون حقوقلاری آذربایجانین الده ائتمه‌سی شرایطین‌ده دیپلوماتیک راوندون اوغورلا باشا چاتماسینا ایمکان وئریر. تالیش کن‌دی و آغدره حربی منطقه‌سینین زیروه‌سین‌ده یئرلشه‌ن سرسنگ‌دن سونرا اونونلا ۲۵۲ کم-لیک بیر قؤوس‌ده بؤیوک بیر تماس ختتی آراز چایینا قدر یئنی تهلوکه‌سیزلیک زولاغینین یارادیلاجاغین‌دان خبر وئریر. اوندا هله کیم‌سه نؤوبتی ائرمه‌نی تخریباتینا الیئوین هان‌سی جاواب زربه‌سی ایله رئاک‌سییا وئرجیینی تخمین ائده بیلمیر.
ایرانین ان یوکسک سوییه‌ده دینی-سیاسی رهبرلرینین ایشغال فاکتینی رسمی اولاراق تانییاراق بیان ائتدیکلری آذربایجانین اؤز اراضیلرینی آزاد ائتمه‌یه قالخارکه‌ن معنوی-سیاسی و حقوقی اوستونلویون کیمین طرفین‌ده اولدوغونو دئمه‌یه احتیاج قالمیر. اوزون ایللر قاراباغا نفس‌لیک آچیلاجاغینی دوشونه‌ن خانکه‌ن‌دی رئژی‌می اوچون آپرئل محاربه‌سی آتا-اوغول الیئولرین واهید بیر ایدئیادان گئری چکیلمدیکلرینی گون اوزونه چخاریر. مگر همین گونلر آغدره و جبراییل بؤلگه‌لری بویونجا نؤوبتی آتش قارشیلیغین‌دا کئچیلمز اوهانیان ختتینی بیر ساعتین ایچین‌ده آدلایان آذربایجان‌لی عسگرلرین سرسنگ اوزرین‌ده مؤهکه‌مله‌نمه‌یه چالیشدیقلارینی کیم اینکار ائده بیلر؟ یقین کی، هئچ کس.
او بیری طرف‌ده ایسه للتپه یوکسک‌لیگی اوندان چوخ دا اوزاق‌دا اولمایان خودافرین‌ده گؤروشمه‌یه جان آتان اوردونون قارشی‌لیق‌لی اولاراق بیر–بیرینه یاغدیردیقلاری قراد مرمیلری آرازین بو بیرینه ساحلینه دوشوردو. محض یانوار و فئورال آیلارین‌دا ایکی سیاسی جبهه‌ده اوغورلو تاکیتیکی عملیاتلا دیپلوماتلارین دالینجا گئدن سلاح‌لی قوه‌لرین داها جسارت‌لی اولدوقلارینی و نه تئهرانین، نه ده دیگر پایتاختلارین آذربایجانی قیناماغا فورصت تاپمادیقلارینی ثبوت ائتدی.
للتپه‌دن گؤرونه‌ن خودافرین هدفی اورادا اؤزونه ایستئهکام دوزل‌دن اوغوللارین نؤوبتی همله‌سینین باش اونوانی‌دیر.
دئمه‌لی، خودافرین موقاویله‌سی آپرئل محاربه‌سینین پرئ‌لودویاسی ایدی و او گیزلی دئییل، محض آچیق ایمضالانمالی ایدی کی، دونیا گؤرسون. (باخین، سیزه تقدیم اولونان لینک حاکمیته قاتی موخالیف میدان تو سایتی‌دیر).
یاخشی دئیک، آنتی‌اقتدار جبهه‌سی رسمی تو-لری ایزلمیر، بس بونا سؤزلری ندیر؟
ایکینجی‌سی، قبه‌له رلس، خزرین ایستاتوسو، کراخوبا و اوریانوبا، سامورچای نومونه‌لری، ان سونرا کئشیکچیداگ‌دا الیئوین سرت کاراکتئری و دیپلوماتیک گوجو گئرچک‌دن‌می اونون دؤولت‌چی‌لیک مفکوره‌سینین هان‌سی ایده‌آللاردان عبارت اولدوغونو گؤرمه‌یه ایمکان وئرمیر؟
تاریخی روسییا ایمپئرییاسی داها مؤوجود اولمادیغین‌دان خودافرین رازیلاشمالاری اطرافین‌دا قال‌دیریلان ایستئریکا، اونون آز قالا تسلیم‌چی‌لیک آکتی کیمی تقدیم ائدیلمه‌سی و واهید آذربایجانی سیموولیزه ائد‌ن کؤرپولرین هیدروقووشاقلاردان تؤکوله‌ن شلاله‌لرین سرت زربه‌سی ایله تامام داغیلاجاغی حاقین‌دا اجتماعی فیکره «قلب موهندیسلری» طرفین‌دن اؤتوروله‌ن ساختا خبرلر کوروناویروس پاندئ‌مییاسین‌دان داها آز ایتکی ایله چیخان آذربایجان‌لیلارا یانلیش بیر گون‌ده‌لیک سیریماق اوچون‌دور. شرق-قرب نشریاتی طرفین‌دن نشر اولونان «آزردؤولتلاییهه» کیتابینین ۹۳-جو صحیفه‌سی تامام آیری متلبلری اورتایا قویور. او واختلار ایجتیمایتین حاق‌لی طلبلرینی نظره آلان کونستروکتورلاریمیز (دقت ائدین - محض میللی لاییحه‌چیلریمیز) ایندی ویرتوال میدانی کربه‌لا دوزونه چئویره‌ن شبکه‌چیلرین بهانه‌سینه اساس وئرمه‌ییب و جیزگی-پلانی یئنی‌دن ایشله‌ییبلر. بورادان تانیش اولا بیلرسینیز.
سنگر قازیلمالی یئری بوراخیب ۹۰-جی ایللرین ائیفورییاسی و شؤوقو ایله حرکت ائد‌رک یئنی‌دن میللتی سرحد دیرکلرینه چیرپیب ازمک اولماز. هالبوکی محاربه‌نی هم ده اقتصادی رئلسلر اوزرین‌ده داشییان آذربایجان لیدئری شیمال-جنوب لاییحه‌سینی میدانا گتیرمکله سیزه سووئت تیکان‌لی مفتیللری ایله آیریلان تبریزدن ایستدیینیز قدر وطن قوخوسو گتیره بیلر. گئرچک‌دن ده پولاد ماگیستراللارلا مؤهکه‌م‌لنه‌ن ایکی اؤلکه - بیر خالقین یالنیز سیاسی بیناتلارلا اوزاغا گئده بیلمیجیینی درک ائتمک او قدر چتین دئییل. روسییا و ایرانی همین دمیر یوللاری ایله بیرلش‌دیرمک ایمپئرییا کئچمیشینه مالیک دؤولتلرین اقتصادی گوجون‌دن فای‌دالانماق دئمک‌دیر. اوزین‌ده ائرمنیستانین اوخشار پلانلاری دوز ۲۰ ایلدیر ائله آرزو اولاراق قالیر. ایروانا دمیردن یول چکه‌ن تاپیلمیر!
اونا گؤره ده هیدروقووشاغین، ایکی سو ائلئکتریک ایستان‌سییانین و ایکی کؤرپونون تیکینتی‌سی اراضیلریمیزین آزاد اولونمادان ایرانین چتیری و تهولکه‌سیزلیگی آلتین‌دا بیزه ایستئهسال اولونان ائلئکتریک ائنئرژی‌سین‌دن بیرگه تام حقوق‌لو ایستیفاده ایمکانی وئریر. موقاویله‌یه گؤره یارادیلان تئکنیکی هئیت آز قالا حربی مون‌دیرده هر آددیم‌دا اؤلکه‌لرین ماراقلارینی تعمین ائتمه‌یه اؤهده‌لیک گؤتوروب. ایندی اوچرنگ‌لی بایراغی هله کی، ایرانین تهلوکه‌سیزلیک چتیری آلتین‌دا خودافرین اوزرین‌ده آسماق قالیر. دوغرودور، اونو قونشو اراضیلردن کئچه‌رک دئییل، اسارت‌ده اولان جبرییل تورپاقلارینی آزاد ائد‌جک عسگرلرله بیرلیک‌ده قوروماق تکجه هاکمیتین دئییل، هامیمیزین وظیفه‌سی‌دیر.
بیر ده اونوتماق اولماز کی، ایکی «قیز قالاسی» عابده‌میز وار - بیری خزرین ساحلین‌ده، او بیری‌سی جبراییلین خلف‌لی قصبه‌سی، دیریداغ اراضی‌سین‌ده. افسانه‌یه اویوب اؤزونقس‌ده دئییل، آراز چایینا یئتیب «قیز قالاسی» اوزرین‌ده‌کی ائلئکتریک چیراغینی یان‌دیرماق گرک‌دیر!
دیپلوماتییانین گئتدیی یولو اوردولار فتح ائتمه‌لی‌دیر!
آپرئل محاربه‌سینین داوامی کیمی!
