بو گون (میلادی تقویمی ایله ۱۲ دکابر ۱۹۴۵ آذربایجان دموکرات فرقه‌سینین رهبری سید جعفر پیشه‌ورینین باشچیلیغی ایله تبریز شهری مرکز اولماقلا جنوبی آذربایجان ملی حکومتی قورولوب.

Axar.az خبر وئریر کی، یالنیز بیر ایل موجود اولماسینا باخمایاراق، جنوبی آذربایجان ملی حکومتی تاریخ‌ده ایکینجی دفعه جنوبی آذربایجان‌دا مستقل معاصر ملی دولتچیلیک جهدی اولوب.

جنوبی آذربایجان ملی حکومتی قیسا فعالیتی عرضین‌ده مهم تدبیرلر حیاتا کئچیریب. آذربایجانلیلارین حیاتی و حقوقلاری ایله باغلی اهمیتلی قانونلار قبول ائدیب.
بو قانونلار اساسیندا دولت کندلرینین تورپاقلاری و سولار کندلیلر آراسیندا عوض‌سیز اولاراق بؤلونوب، ملی حکومته قارشی مبارزه ائد‌نلرین و فئوداللارین تورپاقلاری کندلیلره وئریلیب.

صنایعه نظارت مکانیزمینده جدی دییشیلیکلر ائدیلیب. آذربایجان میللی مجلیسی‌نین ۱۹۴۶-جی ایل مایین ۱۲-ده قبول ائتدیی امک قانونون‌دا ۸ ساعتلیق ایش گونو، امکچیلرین بیر چوخ سوسیال-اقتصادی احتیاجلارینین تامین ائدیلمه‌سی نظرده توتولوب.

قند زاوودو، تبریزین توتون و چای فابریکلری میللی حکومتین اختیارینا کئچیب.

۱۹۴۶-جی ایل فئورالین ۶-دان خالق قوشونلاری یارادیلماسینا باشلانیلب، حربی مکتب آچیلیب، آز مدتده خالق قوشونلاری اوچون ۲۵۰ نفردن چوخ ضابط حاضیرلانیب. آذربایجان میللی حکومتی دؤورونده کؤنوللو خالق بیرلیکلریندن عبارت اولان فدایی دسته‌لری میللی اوردونون اساسینی تشکیل ائدیب.

مدنیت ساحه‌سین‌ده مهم ایشلر گؤره‌ن میللی حکومت ۱۹۴۶-جی ایل ۶ یانوار تاریخلی "دیل حاقیندا آذربایجان میللی حکومتینین قراری" ایله آذربایجان دیلینی جنوبی آذربایجان‌دا رسمی دولت دیلی اعلان ائدیب.

۱۹۴۶-جی ایل یانوارین ۱۹-دا تبریزده آلی اینجه‌صنعت و رساملیق مکتبی، مارتین ۲۸-ده آذربایجان دولت تئاتری، آپرئلین ۷-ده آذربایجان رادیوسو، ایولون ۵ — ده اینجه‌صنعت موزه‌یی، ستیابرین ۳-ده آذربایجان ملی اورکستری و اونون اساسیندا تشکیل اولونموش دولت فیلارمونییاسی فعالیته باشلاییب.

حکومت حسابینا ۷ شهرده تربیه ائولری، شهر، قصبه و کندلرده چوخلو کیتابخانا و قیراتخانا آچیلیب، آذربایجان رسساملار و هیکل‌تراشلار جمعیتی تشکیل اولونوب.
اردبیل، آستارا، ماراغا و دیگر شهرلرده تئاتر بینالاری تیکیلیب، اهالینین وسایتی حسابینا بیر ایلده ۲۰۰۰-دن آرتیق مکتب آچیلیب، آذربایجان دیلینده ۲۰-دن چوخ غزئت و ژورنال نشر ائدیلمه‌یه باشلاییب.

۱۹۴۶-جی ایل یانوارین ۶-دا آذربایجان میللی حکومتی تبریزده آذربایجان دولت اونیورسیته‌سینین تشکیل اولونماسی حاقیندا قرار قبول ائدیب. ۱۹۴۶-جی ایلین ایونوندا تبریزده ایلک میللی اونیوئرسیته آچیلیب.

آذربایجان میللی حکومتی دؤورونده آپاریلان مدنی اصلاحاتلارین مهم بیر حیصه‌سینی آنا دیلین‌ده مطبوعاتین فورمالاشماسی تشکیل ائدیب.

۱۹۴۵–۱۹۴۶-جی ایللرده آذربایجانین جنوبوندا مختلف مطبوعات اورگانلاری، او جمله‌دن "وطن یولوندا"، "آذربایجان"، "فریاد"، "آزاد میللت"، "غلبه"، "یئنی شرق"، "معاریف"، "دموکرات"، "فلاحت" (تبریز)، "جودت" (اردبیل)، "اورمییه"، "قیزیل عسگر" (اورمییه)، "وطن" (میانا) غزئت، ژورنال و مجموعه‌لر نشر اولونوب.

بو دؤورده ۷ جیلددن عبارت "آنا دیلی" آدلی متودیک درس وسایتی حاضیرلانیب و بو سونراکی دؤورلرده گیزلی شکیلده اولسا دا بو وسایت‌دن آذربایجان دیلینی اؤیره‌نمک اوچون استیفاده ائدیلیب.

بیر ایللیک میللی حکومت دؤورونده آذربایجان دیلینین تدریسی و کیتابلارین نشر ائدیلمه‌سی سونراکی دؤورلرده آذربایجان دیلی و مدنیتینه قارشی تطبیق ائدیلن بوتون محدودیتلره باخمایاراق، گونئی آذربایجاندا آذربایجان دیلینین قورونوب ساخلانیلماسینا سبب اولوب.
بوتون تنقید و تقدیر اولوناسی جهتلرینه رغما، جنوبی آذربایجان میللی حکومتی معاصر دؤورده ایراندا آذربایجانلیلارین ایلک معاصر دؤولتچیلیک تجربه‌لری اولوب.
آذربایجان دیلی و مدنیتی یایقینلاشماسی، خالقین اؤز دیلینده تحصیل آلا بیلمک شعورونون فورمالاشماسیندا مثل‌سیز رول اویناییب.

میللی حکومت ۱۹۴۶-جی ایلین دکابرین‌دا سقوطا اوغراییب. ایران اوردوسو میللی حکومتین پایتختی تبریز شهرینی اشغال ائدیب و حکومتین چوخسایلی عضولری گولللنیب، اون مینلرله انسان مهاجرت ائتمه‌یه مجبور اولوب.

سئید جعفر پیشه‌وری ده داخیل اولماقلا میللی حکومت اشتیراکچیلاری او زامانکی سووئت آذربایجانینا سیغینمالی اولوبلار.

میللی حکومتین و آذربایجان دموکرات فیرقه‌سینین باشچیسی سئید جعفر پیشه‌وری ۱۹۴۷-جی ایل ایول آیینین ۱۱-ده گنجه شهریندن قاییدارکن یئولاخ یاخینلیغیندا معمالی شکیلده ماشین قضاسیندا حیاتینی ایتیریب.

حاضردا دا فارس میلیتچیلییی ایدئولوگییاسی اوزرینده قورولان پهلوی حاکمیتینین آذربایجان میللی حؤکومتینه و آذربایجانلیلارا قارشی مناسیبتی باشقا فورمادا داوام ائدیر.

۱۹۷۹-جو ایلده ایران‌دا یاشایان خالقلارین امه‌یی نتیجه‌سینده باش وئره‌ن انقیلابی مصادره و حاکمیتی غصب ائد‌ن حاضیرکی رژیم آذربایجان، اونون مدنیتی، دیلی و تاریخینه قارشی مناسیبت‌ده پهلوی سلاله‌سینین صادق وارثی، داوامچیسی‌دیر.

بو گون ده، آنا دیلی حقوقو و آذربایجان مدنیتینین قورونماسی ساحه‌سین‌ده دینج مدنی فعالیت گوسترن اونلارلا آذربایجانلی فعال، ساختا اتهاملارلا محکوم ائدیلیب، ایران حبسخانالاریندا اوزون ایللیک محکوملوق دؤورو یاشاییرلار.