کلاغایی ایپک ساپدان توخونموش دؤردکونج فورمالی انوی آذربایجان قادین باش اؤرتویودور. آذربایجانین غرب زوناسیندا کلاغایییا بعضا چارقات دا دئییلیر. قادینلارین معاصر کلاغاییلارا بنزر باش اؤرتویوندن ایستیفاده‌سی ارامیزدان اول ۵-جی-۶-جی عصرلرده ایران شاهی ۱-جی دارانین زامانیندا سارای قادینلاری آراسیندا گئنیش یاییلدیغی باره‌ده بعضی منبعلرده قئید اولونوب. ۱۰-جو عصرده یازیلان حدود ال-عالم جغرافی تراکتاتیندا، برزند شهرینده باش اؤرتویونون ایستحصال اولوندوغو قئید ائدیلیب.

اورتا عصرلرده آذربایجان اراضیلرین‌ده کلاغایی ایستحصال ائد‌ن کیچیک موسسیسه‌لر مؤوجود اولوب. تاریخچی-آراشدیرماچی مایس جعفرووون فیکرینجه، کلاغاییلار اوللر فردی شکیلده حاضرلانسا دا، سونرالار کلاغایی ایستحصال ائد‌ن خصوصی موسسیسه‌لر فعالیت گؤستریب.

گئورق فورسترین ۱۷۸۴-جو ایله عایید معلوماتیندا قئید ائدیلیر کی، شیرواندان ۴۰۰ تونا قدر ایپک هشترخانا گؤندریلیردی. همین دؤورده گنجه، شوشا، شکی شهرلری ایله برابر، باسقال آذربایجانین ان بؤیوک ایپکچیلیک مرکزلریندن بیری اولوب.

۱۹-جو عصرین سونو – ۲۰-جی عصرین اوللرینده آذربایجانین عنعنوی کلاغاییچیلیق مرکزلری موختلیف سیاسی و سوسیال-اقتصادی سببلر اوزوندن، خصوصیله ده روسییادان داخیل اولان اوجوز فابریک ماللارینین کوستار کارخانا محصوللارینی سیخیشدیرماسی نتیجه‌سینده مؤوقعینی دییشمیش و کلاغاییچیلیق تدریجن یالنیز ایکی مرکزده – باسقال و گنجه‌ده جملشمه‌یه باشلانیب.

کلاغایینین اورتا عصرلرده اوزرینه بوتا فورماسیندا ناخیشلار وورولوب. بو دا ایستحصالچینین مؤهورو رولونو اویناییب. بو مؤهورلر ایستحصالچی طرفیندن ساغ قولونو یومروق حالیندا طبیعی بویایا سالدیقدان سونرا کلاغایینین اوستونه وورولوردو و همین یومروق ایزیندن کلاغایینین هانسی اوستایا مخصوص اولدوغو بیلینیردی. کلاغاییلارین اوزرینه یومروقلا وورولان بوتا فورماسی زامان کئچدیکجه فورمالاشاراق تکمیللشدیریلیب و عنعنه حالینی آلیب.

کلاغایی ایستحصالیندا موختلیف رنگ جؤوهرلریندن ایستیفاده اولونور، موختلیف بیتکی نؤولریندن - سوماق، زیرینج، نارینج، جیر آلما، زعفران، قاراغات و باشقا بیتکیلردن بویاقلار حاضرلانیر.

آذربایجان خالقینین شیفاهی خالق ادبیاتی نومونهی لرینده، داستان، قوشما، گرایلی و بایاتیلاریندا، خصوصیله ده آشیق پوئزییاسیندا کلاغایی، چالما، چارقات حاقیندا اولدوقجا ماراقلی، پوئتیک فیکیرلر عکسینی تاپمیشدیر. مثلاً:

باشینا اؤرتوبدور کلاغایی گزر،
ایری تئل اوستوندن قیزیل دویمه‌لر.
بئلینه یاراشیب زرباف‌دان کمر،
چپکنلی، چارقاتلی آغ بدن گزر