دَدَه‌قورقود (به ترکي آذربايجاني:Dədə Qorqud به ترکي استانبولي:Dede Korkut ترکمني:Gorkut-ata) نام يکي از قديمي‌ترين داستانهاي اسطوره‌اي ترک‌هاي اوغوز است که عليرغم دارا بودن محتواي بسيار قديمي از اعصار شامانیزم و توتمیزم، در حدود قرن شانزده ميلادي يعني دوران حکومت آق‎قويونلوها به صورت مکتوب در آمده‌است. بر پايه نظر محمد فواد کؤپرولو، مجموعه داستانهاي دده قورقود ريشه‌اي پيش از اسلامي دارند و نشانه‌هايي از اين ريشه‌هاي پيش از اسلام درآن ديده مي‌شود. اين داستانها قرنها بصورت شفاهي سينه به سينه نقل شده‌اند و سرانجام بصورت مکتوب درآمده‌اند.

کؤپرولو باور دارد کتاب دده قورقود در واقع از مجموعه مناقب اغوزان يا اوغوزنامه‌ها جدا شده است. وي براي اثبات سخن خود قسمتي از نقل قول ابوبکر عبدالله دواداري در کتاب دررالتيجان را مي‌آورد. دواداري در اين کتاب که به سال ۷۰۹ قمري تاليف شده است در ذکر رويدادهاي سال۶۲۸ قمري، به دو کتاب به نامهاي اولوخان آتا بيتیکچي و ديگري اوغوزنامه اشاره مي‌کند. او مي‌نويسد خود اصل کتاب اوغوزنامه را ديده است.

اين کتاب به روايت دواداري ابتدا از ترکي به فارسي و سپس به وسيله جبرائيل بن بختيشوع طبيب و مترجم معروف زمان هارون الرشيد به عربي ترجمه شده است و اصل آن جزو خزانه ابومسلم خراساني بوده است. طبق اطلاعاتي که اين شخص مي‌دهد محتواي اين کتاب عبارت بوده از اولوغ قراطاغ، آلتون خان، اولو آي آتاجي، اولو آي آناجي، ترکلر يميني، منقبه چوجوق ارسلان و ... سپس احوال شخصي به نام دبا کوز که همان تپه گؤز باشد را روايت مي‌کند. او مي‌نويسد تپه گوز نخستين مملکت ترکان را ويران کرد.... در بالاي سرش يک چشم داشته است. مادر او از پريان درياي بزرگ بوده و بر او شمشير و نيزه کارگر نبود... و سرانجام باساط پسر اوروز او را کشت. نقل دواداري از آنجا که شباهت بسيار به داستان تپه گؤز دارد، کؤپرولو را به اين نتيجه رساند که اين کتاب قسمتي از اغوزنامه باستاني بوده است که بعدها از آن مجموعه جداشده است. افسانه سيکلوپ در اوديسه بسيار شبيه داستان تپه گؤز مي باشد . بسياري از دانشمندان معتقدند با توجه به ذکر جزئيات تولد، زندگي و جزئيات زندگي تپه گؤز بنظر مي‌رسد سيکلوپهای یونان از داستان تپه گؤز گرفته شده است و داستان تپه گؤز اورژينالتر است.

اين مجموعه از ۱۲ داستان به نثر و نظم تشکيل شده و مجموعه پر ارزشي است که زندگي، ارزشهاي اجتماعي و باورهاي مردمان ترک را نشان مي‌دهد. قدمت داستانها مربوط به قرن‌هاي چهاردهم و پانزدهم ميلادي مي‌باشد. کتاب دده قورقود به زبانهاي مختلف ترجمه شده‌است. نخستين ترجمه دده‌قورقود به زبان آلماني در سال ۱۸۱۵ از روي نسخه کتابخانه درسدن در آلمان بود. دست‌نويس ديگر اين کتاب در واتيکان است. متن کامل کتاب هم که با رسم الخط اصلي آن بر اساس نسخه کتابخانه برلين در سال۱۹۱۶ از سوي کيليسلي رفعت محقق کشور ترکيه که تلاش پيگيري در نشر متون زبان ترکي داشته در شهر استانبول به چاپ رسيد. او واژه ها و عباراتي که نامفهوم و مغلوب بوده تصحيح کرده‌است با اين وجود برخي واژها و مفاهيم نامکشوف مانده که در برابر آنها عبارت مفهوم نشد درج گرديده‌است. اورهان شاييق گؤک ياي کتاب دده قورقود را در سال 1932 در استانبول با حروف عربي چاپ کرد. در سال 1939 آکادميک حميد آراسلي کتاب را در جمهوري آذربايجان چاپ نمود ولي متاسفانه چاپ اين کتاب در سال 1951 در شوروي سابق و (جمهوري آذربايجان و ترکمنستان) با ادعاي پان تورک بودن ممنوع شد. ولي در سال 1957 در آذربايجان و 1980 در ترکمنستان از اين کتاب رفع ممنوعيت شد.

غير از ترجمه‌هاي آلماني، روسي، ايتاليايي چندين ترجمه ديگر نيز به ساير زبان‌هاي اروپايي و آسيايي صورت گرفته از جمله آنها دو ترجمه به زبان انگليسي را مي‌توان نام برد که اولي در انگلستان و و دومي در امريکا انجام يافته‌است. از ترجمه کنندگان مي‌توان به ترجمه ديگر از يواخيم هاين به زبان آلماني که درسال ۱۹۵۸ در شهر زوريخ و چاپ به زبان روسي در سال۱۹۶۲ به وسيله بارتولد و انتشار توسط ويکتور ژيرمونسکي در مسکو اشاره کرد.