۱۹ اردیبهشت روز دانشجوی آزربایجان بر تمامی‌ دانشجویان تورک مبارک باد

از سال ۱۳۷۴ - ۱۹۹۵ دانشجویان آزربایجانی روز ۱۹ اردیبهشت را به عنوان روز دانشجوی آزربایجان برگزیده اند.

۱۹ اردیبهشت، روز اعتراض دانشجویان تورک آزربایجانی علیه پرسشنامه ی صدا و سیمای جمهوری اسلامی به نام "طرح فاصله اجتماعی" در سال ۱۳۷۴ است که تماما در تحقیر و توهین به آزربایجانی‌ها تنظیم شده بود.

توهین، تحقیر و تبعیض علیه تورکها و آزربایجانی ها و همچنین ملل غیر فارس تحت ظلم و اشغال در ایران سیاست روتین حاکمیت های ۹۰ ساله فارس از جمله جمهوری اسلامی بوده و تنها به این و یا آن اقدام موردی محدود نمیشود.

روز دانشجوی آزربايجان بر سنگ قبر انکار بنا نهاده شد.

هنوز آزربايجان با كشتار سبوعانه ۱۹۹۲، از غمباد قاراباغ خارج نشده بود كه با پرسشنامه نژادپرستانه مركز پژوهش‌های صداوسيما مواجه شد.

قتل‌عام موفق قاراباغ، فارس را به فراست انداخت تا ژنوساید آزربايجان را بومی کند.

انتشار پرسشنامه هدفمند "فاصله اجتماعی" نمی‌توانست، رویدادی اتفاقی باشد، این پرسشنامه را باید مانیفست نژادپرستان نام نهاد.
مانیفستی که می خواست "تورکان" اسیر در جغرافیایی سیاسی تازه تاسیس شده ایران را از تمام حقوق اجتماعی محروم كرده و آنها را چنان منزوی کند که هیچ فرزند تورکی در آزربايجان، هرگز ادعای تورک بودن نکند.

از طرفی‌ دیگر رژیم سال‌ها برای از بین بردن هویت‌های غیر فارس در کشور موسوم به ایران هزینه‌های هنگفتی کرده بود با این پرسشنامه میتوانست نتایج هزینه‌ها و آسیمیلاسیون‌هایی‌ که انجام داده بود را بسنجد.

رویای نژادپرستان اما، تعبیر نشد.
طرح کثیف، عقیم ماند و نتیجه برعکس داد.
آزربایجان غمگین، خشمگین شد.

اعتراض سراسری دانشجویان، نه تنها به عقب نشینی و مهمل‌گویی مسوولان صدا و سیما انجامید که سنگ بنای رستاخیز بزرگ آزربايجان را نیز بر صحیفه تاریخ نهاد، آزربايجان بیدار شد.

روز دانشجوی آزربایجان، روز بیداری آزربایجان است و نقطه پایان عصر فترت.
عصری دل‌آزار كه از ژنوسايد ۱۳۲۵ در اين‌سوی ارس آغاز شد و با ژنوسايد ۱۹۹۴ در آن‌سوی آراز به پايان رسيد.

۵۰ سال بعد از کشتار همه نخبگان آزربایجان توسط ارتش آریامهر و سپس رژیم ج.ا ، بر ويرانه‌های تبريز و قاراباغ جوانه هایی از جنس اميد و آگاهی روییدند که این‌بار نه برای آرمان سوسیالیسم و نه برای نژاد پاک آریایی، نه برای ایران ساختگی و نه برای مدینه فاضله اسلامی که تنها برای خود و بنام آزربایجان برخاستند.

این پرسشنامه متعفن اعتراض شدید دانشجویان تورک آزربایجانی را در دانشگاهای آزربایجان جنوبی و از آن جمله در دانشگاهای تبریز، اورمیه و تهران برانگیخت.

حرکت ملی آزربایجان که بعد از جنبش خلق مسلمان آزربایجان در خون غلطیده بود، بعد از سال‌ها سکوت و خفقان ایجاد شده توسط رژیم جمهوری اسلامی در سال ۱۳۷۴ در قالب جنبش آزربایجان دوباره زنده شد و با قیام ۱۳۸۵ یعنی‌ در طول ۱۰ سال توانست مشعل آزادی و استقلال خواهی‌ را در تمام آزربایجان جنوبی در بین تمامی‌ طبقه روشن کند
جنبش دانشجویی آزربایجان، در اوج غم و خشم و در منتهی الیه تجربه‌های گران شکل گرفت.

دانشجویان آزربایجان دقیقا زمانی برای دفاع از وطنشان آزربایجان به پا خاستند نه ایران.

آزربایجان دقیقا زمانی برای دفاع از وطنش آزربایجان به پا خاست که دیگر اعتمادی به مرام‌های رنگین سوسیالیزم، شعارهای حقوق بشری لیبرالیسم و سخنان زیبای آرمان‌گرايان اسلامی نداشت، هر سه نه تنها کمکی به رفاه و احقاق حق انسان آزربایجانی نکردند و در بزنگاه‌های تاریخی به داد او نرسیدند بلكه به نابودی او هستی او نيز همت گماشتند.

دانشجوی آزربایجان دهه هفتاد، دیگر نه در راه انقلاب پرولتاریا جان می سپارد نه برای خدایان شمشیر می زند و نه فریب دلالان خون و نفت را می خورد.

برای او حفظ زبان، ‌سرزمین، فرهنگ و هويت اجدادی آزربايجان، مهم‌تر از هر چيز ديگر است.

در سالهای اخیر جنبش دانشجویی آزربایجان نقش بسیار موثری در دفاع از هویت ملی تورکها و سازماندهی تجمعات و اعتراضات علیه سیاست‌های تبعیض امیز رژیم اشغالگر و نژاد پرست فارس داشته است.