اگر از شهر مشهد به سمت شرق و مرز ترکمنستان راهی شویم؛ در جاده سرخس به شهر "مزدآوند" یا به قولی "مزدوران*" خواهیم رسید؛ ۲۵ کیلومتر بعد از مزدآوند به سمت سرخس، به روستای شورلق در کنار جاده می‌رسیم که محل جدا شدن از جاده اصلی است و پس از طی کردن ۶ کیلومتر راه آسفالته به زیباترین نمونه کاروانسرای عصر سلجوقی با نام "رباط یا کاروانسرای شرف" در خراسان می‌رسیم که البته محل و مسیر دسترسی به رباط شرف با تابلوهای راهنمای مناسب، مشخص شده‌است.

این کاروانسرا از ارزشمندترین بناهای دوره سلجوقی در قلمرو معماری ایران است. وجود چندین کتیبه در بنا نشان می‌دهد بنیان این بنا مربوط به اوایل سده ششم هجری و سال ۵۰۸ هجری قمری (حکومت سلطان سنجر) است.

پلان این سازه مستطیل شکل و مساحت زمین آن ۴۶۴۴ متر مربع است. سبک معماری آن سبک رازی است که از نظر تاریخی مربطو به دوره های سامانیان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان می باشد

حجم متنوع آرايه هاى نغزش، نشان از عملكردى نه صرفا مأمنى براى كاروانيان كه به چلى نشينى صوفيان تعلق دارد
در سردر ورودی این کاروانسرا، کتیبه ای وجود دارد که در آن نوشته شده است: «رباط شرف از کاروانسراهای شاهی یا کاخ رباط های جاده ابریشم است». در طول تاریخ به کاروانسرای رباط شرف، آبگینه نیز می گفتند.

این رباط دارای دو حیاط چهار ایوانی است. حیاط اول یا همان حیاط ورودی پلانی به شکل مستطیل دارد و در اطراف آن اتاق هایی برای نگهبانان بنا قرار دارد. اما پلان حیاط دوم مربع شکل است و در وسط آن حوضی نسبتا بزرگ قرار داشته است. به گفته برخی صاحبنظران، حیاط اول برای مردم و مسافران عادی . حیاط دوم برای ماموران حکومتی ساخته شده است. این کاروانسرا دارای ۶ برج و ۲ مسجد می باشد.

اما آن چیزی که رباط شرف را از سایر کاروانسراهای ایران متمایز می سازد، تزئینات آجرکاری بسیار زیبا و منحصر به فرد آن است. گفتیم که این بنا به موزه آجر کاری ایران هم شهرت دارد. در واقع همین آجرکاری های منحصر به فرد و شگفت انگیز کاروانسرای رباط شرف است که باعث شهرت و بر سر زبان ها افتادن نام آن شده است. هنر آجر کاری و گچ بری، فقط در بخشی از رباط نیست، بلکه در جای جای آن و در اکثر دیوار ها و قوس ها، این هنر به کار رفته است. سردرهای ورودی، زیر گنبدها، محراب ها و… همگی دارای تزئینات زیبای آجری هستند. کتیبه های آجرکاری شده هم در بخش های مختلف بنای کاروانسرا به کار رفته است.

گچبری های زیبای این کاروانسرا هم از نمونه های برجسته گچبری در ایران می باشد که در گوشه و کنار آن دیده می شود.
در سال ۱۳۵۶ با خاکبرداری از اتاق‌های رباط شرف مجموعه‌ای از ظروف فلزی فرمان‌های عهد صفوی سفالینه‌های سلجوقی سکه‌هایی از ادوار اسلامی و نیز ظرفی منحصر‌به‌فرد متعلق به سده‌های ۴ و۵ قمری به دست آمده است.

رباط شرف از تاریخ بیستم خرداد ماه ۱۳۲۱ شمسی به شماره ۳۵۹ ثبت ملی شده و جزو با سابقه‌ترین بناهای ثبت ملی ایران است.
پ.ن: بعد از مزدآوند ، اگر خيره به راست بمانيد، كاروانسراى ديگر با نام ماهى، يادگار عصر غزنوى (از معدود بناهاي تورکان غزنوى باقى مانده در ايران امروزى) را خواهيد ديد.