خرمیلر حرکاتینین ان گؤرکم‌لی رهبری، عرب خیلافتینه قارشی آذربایجانداکی عصیانا رهبرلیک ائتمیش سرکرده

بابک خرمینین دوغوم تاریخی دقیق معلوم دئییل. دولایی معلوماتلارا اساس‌لانان تدقیقات‌چیلار بئله حساب ائدیرلر کی، بو، ۷۹۸-۸۰۰-جو ایللره تصادف ائدیر.

کیچیک یاشلارین‌دا آتاسینی ایتیره‌ن بابک کاروانلارا قوشولوب آذربایجانین هر طرفینی گزیر. اؤلکه‌نین جوغرافییاسینا یاخین‌دان بلد اولماسی سونرالار عربلرین نظامی اوردوسوری ایله دؤیوشلرده اونا چوخ کؤمک ائدیر. تبریزده خرمیلرین تلی‌می ایله تانیش اولور. اون سککیز یاشیندا تبریزی ترک ائد‌رک، آناسینین یانینا بیلالابادا قاییدیر.

بیلالاباد یاخینلیغینداکی بز آدلانان قالادا یئرلی خرمیلرین باشچیسی، وارلی ویلایت حاکمی، جاویدان ابن سوه‌رک قیش واختی زنجاندان قالاسینا قاییدارکن قار فیرتیناسینا دوشور. بابک آناسینین ائوینده گئجه‌له‌ملی اولان جاویدانین دسته‌سینه قوشولور و بز قالاسینا گئدیر.

بوراداکی مالیکانه‌لرین ایداره‌چیسی ایشلدیی آز بیر واختدا جاویدانین رغبتینی قازانیر.

۸۱۶-جی ایلده جاویدان ابو عمرانلا توققوشمالارینین بیرینده هلاک اولور و اونون وصیعتی ایله یئرینه بابک تعیین ائدیلیر. خرمی ایماسینین رهبری اولدوقدان سونرا ببک قطعیتلی فعالیته کئچیر. خرمیلر بز قالاسینین احاطه‌سینده‌کی بوتون عربلرین و اونلارین طرفینده اولانلارین باشلارینی کسیرلر. عصیان او بیری ویلایتلره ده یاییلیر و بوتون آذربایجان اراضیسی خرمیلرین الینه کئچیر. داها سونرا عصیان شیمالا - آرانا و جنوب-شرقه - جیبل و خوراسانا یاییلیر.

عباسی خلیفه‌سی مامون آردیجیل مغلوبیتلره معروض قالیر و حاکمیتی ایتیرمک قورخوسو آلتیندا، ۸۱۹-جو ایلده پایتختی خوراساندان باغدادا کؤچورور.

۸۲۹-جو ایلده مامون بیر نئچه قوشون دسته‌سینی بیرلشدیره‌رک، تجروبلی سرکرده محمد ابن حمید الطوسینین سره‌نجامینا وئریر و اونو بابکین اوستونه گؤندریر. گوجلو عرب قوشونونون تضییقی آلتیندا بابک بز قالاسینا دوغرو گئری چکیلمک مجبوریتینده قالیر. غلبه‌نین یاخیندا اولدوغونو ظن ائد‌ن حمید اؤز قوشونو ایله قالانین یاخینلیغیندا دوشرگه سالیر. ۸۲۹-جو ایلین یاییندا دؤیوشه گیرمزدن قاباق بابک سای-سئچمه دؤیوشچولریندن عبارت دسته‌سینی داغلارین آرخاسیندا گیزله‌ده‌رک، اؤزو دوزنگاها گلیر و قیزغین دؤیوش باشلاییر. دؤیوشون گرگین واختیندا خرمیلرین احتیاط دسته‌سی عربلرین آرخاسیندان هوجوما کئچیر. خیلافت اوردوسو مغلوب اولور، محمد ابن حمید ایسه اؤلدورولور.

بیر ایل سونرا عربلرین یئنی کوماندانی ایبراهیم اللیس ابن فضل ده خرمیلره مغلوب اولور.

۸۳۳-جو ایلده خلیفه المامون وفات ائدیر و اونو یئرینه قارداشی المعتصم تاختا چیخیر و اوردونو یئنیدن قورماغا باشلاییر. او، خیلافتین پایتختینی بغداددان تورک احاطه‌سینده یئرلشن سامیره‌یه کؤچورور و تورکلردن ییغیلمیش مذدلو قوشون تشکیل ائدیر. بو قوشون الجیبل حاکمی ایسحاق ابن ایبراهیم ابن مصیبین باشچیلیغی آلتیندا همدان یاخینلیغیندا بابکله دؤیوشه گیریر. دؤیوشده میندن آرتیق کندلی دؤیوشچوسونو ایتیرن خرمیلر مغلوب اولور، قالانلاری ایسه جانلارینی قاچماقلا قورتاریرلار. بابک اؤزو ده قاچیب بز قالاسینا سیغینیر و یئنی دسته‌لر توپلاماغا باشلاییر.

معتصم اؤز امیرلریندن بیری اولان ابو سید محمده بابکین سیغیناجاغینی محاصره‌یه آلماق، سلاح، ارزاق داشینماسینا ایمکان وئرمه‌مک، واختیله بابکین داغیتدیغی عرب ایستحکاملارینی برپا ائتمک امرینی وئریر. بابکین سورسات دالینجا گؤندردیی بیر نئچه دسته ابو سعیدین قوشونلاری طرفن‌دن دارماداغین ائدیلیر. بوندان سونرا خلیفه خرمیلرله حاق-حسابی بیتیرمکدن اؤترو اوردونون باشینا ان ایستعدادلی و چئویک سرکرده‌لردن بیری اولان حیدر ابن کاووس الآفشینی گتیریر.

۸۳۶-جی ایلین یازین‌دا بزز قالاسینا یاخینلاشان آفشین اؤز مؤقعلرینی اوچ قایادا محکملندیریر. همدان یاخینلیغینداکی مغلوبیتدن سونرا بابک آچیق دؤیوشه گیرمیر، قالادان چیخمادان دوشمنی گؤزلییر. بونا باخمایاراق، بابکین اوردوسو مغلوبیتدن یاخا قورتارا بیلمیر.

عربلر بزی آلدیقدان سونرا بابک تاجیر پالتاری گئییب قارداشی ایله برابر آراز چاییندان کئچه‌رک آران طرفه قاچیر. بیر مدت سونرا کنیاز سهل ابن سومبات طرفیندن آفشینه تسلیم ائدیلیر. بابک ۸۳۸-جی ایلده سامیره شهرینده اعدام اولونور.

اونو شاققالاییب اهالینی قورخوتماق اوچون باشینی خوراسانا گؤندریر، بدنینی ایسه سامیره شهرینده آسیرلار.