بؤیوک شاعر، پوبلیسیست، گؤزل ترجومه‌چی، آلوولو وطنپرور، آزادلیق موجاهی‌دی و سؤزون اصیل آنلامین‌دا، خالقین شاعری - باخین، خلیل رضا اولوتورک بیزیم قلبیمیزده بو جور یاشاییر.

آخار.آذ خبر وئریر کی, او، اؤز خالقینا ائله بیر خیدمت گؤسترمیش‌دی کی، مین ایللر کئچسه ده اونودولمایاجاق. بونو هله جاوانلیغین‌دا درک ائد‌ن شاعر اؤلومون‌دن سونرا دیریلیجیینی و خالقین خاطره‌سین‌ده اب‌دی یاشایاجاغینی ۱۹۶۱-جی ایلده یازدیغی شعیرلرین بیرین‌ده بو جور ایفاده ائدیردی.

بولودو شیمشکله پارچالایاراق،

ظلمتی نور ایله بوغاجاغام من.

غربده اولدوز کیمی باتسام، شرقه باخ،

شرقدن گونش کیمی دوغاجاغام من.

ایتیب باتماق اوچون یارانمامیشام،

دونه‌نه‌م، بو گونه‌م، گله‌جه‌یه‌م من.

بو گون بو دونیادان گئتسه‌م ده نه غم،

دونیایا تزه‌دن گله‌جه‌یه‌م من.

یارادیجیلیغا شعیرله باشلایان خلیل رضا سونرالار «بایاتی شیراز»، «قانداللار»، «تبریزلی شاعرین دوشونجه‌لری»، «حسرت»، «منیم محبتیم» و ب. کیمی گؤزل پوئمالار قلمه آلمیش‌دیر. بو اثرلرین‌ده وطن محبتی، میللت سئوگی‌سی و ان چوخ دا آزادلیق عشقی تره‌ننوم اولونموش‌دور. آزادلیق آشیقی اولان شاعر ائله بیل آزادلیق ایستییردی کی، تام اولسون، بوتؤو اولسون، ابدی اولسون.

آزادلیغی ایستمیرم ضره-ضره، گرام-گرام،

قولوم‌داکی زنجیرلری قیرام گرک، قیرام-قیرام.

بو ستیرلر خالقیمیزین موستقیل‌لیگی اوغرون‌دا مباریزه آپاران آزادلیق مجاهیدلرینین دیلینین ازبری ایدی. گئنیش قلبه، بؤیوک مرهمت هیس‌سینه مالیک شاعر بوتون اینسانلارا سایغییلا یاناشمیش، پاخیل‌لیق هیس‌سین‌دن اوزاق اولموش، هامینین خوشبخت اولماسینی ایستمیش‌دیر. شهید بالاسی، میللی قهرمان تبریز خلیلبی‌لییه مراجعت ائد‌رک دئییردی:

ایشدیر اؤزون اوچون بیر گول ایسته‌سه‌ن،

اوغلوم، اؤزگه اوچون گولدسته ایسته.

خلیل رضا اولوتورک بوتون میللتلری سئویردی. اؤزبک، تورکمه‌ن، قازاخ، بالکار و روس دیللرین‌ده یازیلمیش دیرلی نومونه‌لری شیرین آنا دیلیمیزه چئویریردی. ارمنیلره ایسه پوشکینین وئردیی قیمتله یاناشیردی:

«تی وور، تی راب، تی آرمئنین»

(سن اوغروسان، سن کؤله‌سه‌ن، سن ارمنی‌سه‌ن).

داهیلر سؤزو آز ایشلتمک، واختین‌دا ایشلتمک، اوزه دئمک باره‌ده چوخ یازیبلار. مثلاً، بؤیوک نظامی سلجوق ایمپئرییاسینین عظمتی بوتون دونیانی تیترتدیی واخت‌دا یازیردی کی، «بیر قاری سلطان سنجرین یاخاسین‌دان توتاراق، دئدی کی، سن ظالم‌سان». تاریخیمیزین ان ایرنج، قورخولو دؤورو اولان کومئندات ایداره اوسولو زامانی Q.B.Zakir چار مأمورلارینی ایفشا ائتمیردی‌می؟ گنج یاشلارین‌دان دیسسیدئنت‌لیک فعالیتینه قوشولان خلیل رضا دا آز قالا یئر کوره‌سینین یاری‌سی بوی‌دا اولان سووئت ایمپئرییاسینا میدان اوخویوردو. بو گون اونو میللتیمیزه سئودیره‌ن ده اونون محض بو جسارتی ایدی.

میللی آزادلیق حرکاتی باشلارکه‌ن خلیل رضا درهال بو بؤیوک تاریخی حادثه‌نین ماهیتینی آنلادی. بو یولون آزادلیق میدانین‌دان کئچدیینی بو میدانا توپلاشان گئنیش کوتله‌یه آنلات‌دی.

بو میدانین یاش سینه‌سی، داش سینه‌سی قابار،

اوجاقلارین، تونقاللارین نیشانه‌سی، ایزلری وار.

بو میدان‌دا آنلادیم کی، عادی اوجاق پیر اولارمیش،

ملک کیمی، قوزو کیمی قیزلار دؤنوب شیر اولارمیش.

بو میدان‌دا آنلادیم کی، نه قوزویام، نه ده جئیران،

آذربایجان بو گون دوغور اؤزو بوی‌دا آذربایجان.

آزادلیق موباریزه‌سینین ایلک گونلرین‌دن خلی رضا اونون اؤندرلرین‌دن بیرینه چئوریل‌دی. تصادفی میتینق و یا بیر تدبیر اولاردی کی، شاعر اورادا شئیر اوخویوب گنجلره وطن سئوگی‌سی آشیلاماسین. دوغما وطنینین هر گوشه‌سینی اؤز بده‌ن عضولرین‌دن بیری سایان شاعر بو دؤورده قله‌مه آلدیغی شعرلرینین بیرین‌ده دئییردی:

قاراباغ اورییم‌دیر، شوشا گؤزوم گیله‌سی،

گؤزلریمه توشلانیب بو گون دوشمه‌ن گولله‌سی.

آزادلیق اوغرون‌دا دیرنیشی اساس وظیفه‌سی سایان X.R.Ulutاورک بو یول‌دا ان یاخین آداملارینا، اوغلو تبریزه، حتی اؤزونه بئله گذشته گئتمیردی. ۱۹۹۰-جی ایل ۲۰ یانوار فاجعه‌سی خلیل رضانی سارسیت‌دی، حدسیز هیددتله‌ن‌دیریردی. بو فاجعه هم ده

شاعرین سیاسی اوزاقگؤره‌ن‌لیگی ایدی. هله ۱۹۸۹-جو ایلده خلیل رضا «داوام ائدیر ۳۷» شئیرین‌ده یازیردی:

نه قدر کی،

آنالارین دؤشو سودسوز، گؤزو یاش‌لی،

داوام ائدیر ۳۷، داها گرگین، داها جدی.

بیر حال‌دا کی، داوام ائدیر ۳۷

قورخ کی، بیر گون وطن دئسین

خلیل بالام قوربان گئت‌دی.