ناصر، دراماتورق، امکدار اینجه‌صنعت خاد‌می، دؤولت مکافاتی لاورئاتی، «شهرت» اوردئن‌لی، خالق یازی‌چی‌سی ایلیاس محمد اوغلو افندیئو ۱۹۱۴-جو ایل مایین ۲۶-دا فضولی شهرین‌ده دونیایا گؤز آچیب. یازیچینین اولو بابالارینین بیر قولو تاجیر نسلینه منصوب، دیگر قولو ایسه روحانی تحصیلی آلمیش ساوادلی آخوند و اول‌مالار، قاراباغ‌دا تانینان، کاسیبا ال توتان، خئییرخاه و عالیجناب اینسانلار اولوبلار.

کولت. آذ خبر وئریر کی، ایلیاس افندیئوین بیر گنج کیمی فورمالاشماسین‌دا، اوندا کیتابا، ادبیاتا، عمومیتله، موتالیه‌یه ماراق اویانماسین‌دا آناسی بیلقئییس خانیمین اوزسیز خیدمتلری اولوب. او، عؤمور-گون یولداشینین وفاتین‌دان سونرا اؤولادینا معلم، یولداش، هم ده آتا عوضی اولوب.

گلجیین مشهور یازی‌چی‌سی هله اوشاق یاشلارین‌دان زحمته آلیشیب، موتالیه‌یه بؤیوک ماراق گؤستریب. ۱۹۲۱-جی ایلده بیرینجی سینفه گئدن ایلیاس ۱۹۳۰-جو ایلده پئداقوژی تمایول‌لو ایکی درجه‌لی اورتا مکتبی «الا» قیمتلرله بیتیریب. او، ۱۹۳۳-جو ایلده آذربایجان پئداقوژی اینستیتوتونون ادبیات فاکولته‌سینین ایانی شعبه‌سینه داخیل اولوب، ۱۹۳۸-جی ایلده بو عالی تحصیل اوجاغینین جوغرافییا فاکولته‌سینین قیابی شعبه‌سینی بیتیریب. همین ایلین آخیرلارین‌دان ایلیاس افندیئو باکی‌دا «یئنی یول»، «کوممونیست» و «ادبیات قزئتی» رئداکسییالارین‌دا ایشله‌ییب. اونون ایلک متبوع اثری اولان «بوروقلار آراسین‌دا» اوچئرکی ۱۹۳۸-جی ایلین نویابرین‌دا، ائل‌جه ده «بئرلین‌ده بیر گئجه» آدلی ایلک حکایه‌سی «ادبیات قزئتی»نین ۱۹۳۹-جو ایل ۲۶ یانوار تاریخ‌لی نمره‌سین‌ده درج اولونوب.

ایلیاس افندیئوین ۱۹۳۹-جو ایلده نشر ائدیلمیش «کنددن مکتوبلار» کیتابی مؤلفینه «ادبیات دونیاسی»نا چیخماق سلاهیتی وئریب. یازیچینین ایلک حکایه‌لر کیتابی اونون اوریژینال فردی ایفاده طرزینین گؤستریجی‌سی، داها سونرا قلمه آلدیغی «آیدین‌لیق گئجه‌لر» ایسه مؤلفین ادبی-ائستئتیک گؤروشلرینین اساسی کیمی او دؤورون ادبی پروس‌سینین ماراق‌لی نمونه‌لری‌دیر.

۲۰-جی عصر آذربایجان ادبیاتینین اوزولونماز سیمالارین‌دان بیری کیمی تاریخه دوشموش ایلیاس افندیئوین زنگین نسرینه «سؤیودلو آرخ»، «کؤرپوسالانلار»، «داغلار آرخاسین‌دا اوچ دوست»، «ساریکؤینکله والئهین ناغی‌لی»، «گئرییه باخما، قوجا»، «اوچاتیلان» و دیگر رومان و پووئستلری، دراماتورگییاسینا «ایشیق‌لی یوللار»، «باهار سولاری»، «آتایئولر عائله‌سی»، «سن همیشه منیمله‌سه‌ن»، «منیم گوناهیم»، «اونودا بیلمیرم»، «محو اولموش گون‌ده‌لیکلر»، «قریبه اوغلان»، «ماهنی داغلاردا قال‌دی»، «باغلاردان گلن سس» و باشقالاری داخیل‌دیر.

آذربایجان ادبیاتین‌دا هئچ بیر دراماتورق ایلیاس افندیئو قدر تئاترلا اوزونموددت‌لی فعال یارادیجی‌لیق علاقه‌سی قورماییب. آذربایجان دؤولت آکادئمیک میللی درام تئاترین‌دا یازیچینین بوتون پیئسلرینه صحنه حیاتی وئریلیب.

یارادیجی‌لیغی بویو حاکم ایدئولوگییانی ترنم ائتمه‌یه‌ن ادیب او دؤورده ادبیات‌دا یاساق اولان جنوبی آذربایجان و مهاجیرت مؤوضولارین‌دا اثرلر یازیب، «تنها ایده آغاجی» پیئ‌سی ایله ایلک دفعه موهاجیرت مؤوضوسونو ادبیاتا گتیریب.

صنعتکارین یارادیجیلیغین‌دا قاراباغ مؤوضوع‌سو دا اساس یئر توتوب. او، نامرد قونشولاریمیزین اؤت‌ن عصرین ۹۰-جی ایللرین‌دن باشلایان خیانتکارلیقلارینی، ایشغال‌چی‌لیق حرکتلرینی درین ناراحات‌لیق، وطنداش یانغی‌سی ایله ایزلمیش، اثرلرین‌ده قاراباغین قدیم تاریخینی عکس ائتدیریب.

زنگین یارادیجی‌لیق یولو کئچمیش بؤیوک سنتکار ایلیاس افندیئو ۱۹۹۶-جی ایل اوکتیابرین ۳-ده باکی شهرین‌ده دونیاسینی دییشیب و فخری خیابان‌دا دفن اولونوب.