فارسی ستایی مقدّمۀ ترکی ستیزی

ستایش از زبان فارسی و ادبیّات آن در کنار تأکید بر نقش اوّل این زبان در تکوین قومیّت ایرانی و ضرورت تعمیم و تبدیل آن به زبان محاورۀ همۀ مردم ایران از ارکان رکین اندیشه و عمل ملّی گرایان و باستانگرایان ایرانی است. مجتبی مینوی به عنوان شخصیّتی که اندیشۀ او در مکتب ناسیونالیسم منحط و افراطی عصر پهلوی اوّل شکل گرفت و با درس گرفتن از معلّمان خارجی چون هرتسفلد و معلّمان ایرانی چون سیّدحسن تقی زاده قوام یافت؛ قویّاً به این اصل معتقد بود و در بارۀ نقش زبان فارسی در ایران اظهارات مبالغه آمیزی بر قلم و زبان خود جاری می ساخت.

مینوی در جایی از کتاب «فردوسی و شعر او» بر اهمیّت و برجسته بودن نقش یک زبان و ادبیّات خاص در تکوین ملیّت در کشورهای مختلف الالسنه تأکید می ورزد. او معتقد است در ایران تنها زبان و ادبیّات فارسی می تواند چنین نقشی را ایفا کند، از همین رو در ستایش از شاهنامۀ فردوسی و ارزش کار این شاعر، بعد از تأکید بر جنبۀ هنری و ادبی این اثر در ذکر اهمیّت شاهنامه می نویسد:
« شاهنامۀ فردوسی از برای مردم ایران از سه لحاظ مهم است: اوّل اینکه یکی از آثار هنری ادبی بسیار بزرگست و از طبع و قریحۀ یکی از شعرای بزرگ قوم ایرانی زاده است ... دوم اینکه تاریخ داستان و حکایات نیاکان ملّت ایران را شامل است و در حکم نسب نامۀ این قوم است. سوم اینکه زبان آن فارسی است و فارسی محکمترین زنجیر علقه و ارتباط طوایفی است که در خاک ایران ساکنند. » (فردوسی و شعر او، ص ۱۴)

مشاهده می شود که این نویسندۀ کج اندیش، تاریخ داستان ها و حکایات پهلوانی یک قوم از اقوام ایرانی؛ یعنی، فارس ها را به همۀ اقوام ایرانی که دارای فرهنگ ها، ادبیّات و زبان های گوناگون هستند؛ تعمیم می دهد و بالاتر از آن فارسی را مهم ترین علقه و عامل ارتباط و پیوستگی اقوام ایرانی معرّفی می کند تا از این طریق پرده از وارونه بینی اندیشه وران روزگار معاصر ایران بردارد. در نظر این گروه می توان مسامحتاً وجه افتراق را به جای وجه اشتراک و اتّحاد نشاند.