آنا صحیفه اخبار فارسی |
از عمر فرقه دموکرات آذربایجان ۷۴ سال میگذرد، اما رویکرد روشنفکران و سیاستمداران فارس زبان در قبال فجایع سال ۱۳۲۴ همچنان سکوت است و تحریف و انکار.
آنها هیچگاه نخواستند علل و ریشههای اصلی نارضایتی عمومی مردم آذربایجان که در قالب حکومت فرقه دموکرات تجلی یافته بود دریابند، چرا که با پرداختن به آن، مجبور بودند ریشههای این عدم رضایت و ناخرسندی عمومی را تا زمان حال نیز ردیابی کنند؛ چیزی که چندان به مذاق دستگاه حاکم خوش نمیآمد و روشنفکران را در دوراهی انتخاب بین رسالت تاریخی و وظایف حزبی-جناحی قرار میداد.
آنان تصمیم سادهتر و به ظاهر کمهزینهتر را گرفتند، فرقه دموکرات آذربایجان را چونان دست نشانده حکومت کمونیستی شوروی و هدف از تاسیس آن را نیز تجزیه کشور ایران معرفی کردند؛ چیزی که چندان با واقعیات تاریخی و اهداف و برنامههای این حزب همخوانی نداشت.
در زیر متن اعلامیه خودمختاری حکومت فرقه دموکرات را که در سال ۱۳۲۴ از طرف کنگره ملی آذربایجان به حکومت مرکزی ایران ارسال شده بود آورده شده است. قضاوت در مورد مندرجات متن این اعلامیه را به وجدانهای بیدار و آگاهی میسپاریم که "تعیین حق سرنوشت" و "تحصیل به زبان ملی و مادری" و "حق برخورداری یکسان از مواهب و میراث ملی" را جزو حداقلهای حقوق یک ملت در قرن بیست و یک میدانند.
متن اعلامیه:
۱- خلق آذربایجان در عرصه تاریخ دارای خصوصیات ملی، زبانی، فرهنگی و سنتی مشخصی بودهاند. این خصوصیات، آذربایجان را از آزادی و خودمختاری، همانگونه که در منشور آتلانتیک برای کلیه ملتها پیشبینی شده است، برخوردار میسازد.
۲- ملت آذربایجان نمیخواهد از ایران جدا شود یا به وحدت ارضی ایران آسیب زند، زیرا به علائق محکم فرهنگی، آموزشی و سیاسی فیمابین خود و ایالات دیگر آگاهی دارد و به قربانیان بزرگی که به پیدایش ایران نوین تقدیم کرده است، افتخار میکند.
۳- ملت آذربایجان، با تمام قدرت، حامی دموکراسی است که در ایران به صورت مشروطه متجلی شده است.
۴- ملت آذربایجان، مانند همه اتباع ایران، با انتخاب نمایندگان برای مجلس و دادن مالیات به تقویت حکومت مرکزی کمک خواهد کرد.
۵- ملت آذربایجان رسما و علنا اعلام میدارد که، چون ملل زنده دیگر، حق تشکیل حکومت خاص خود، و اداره امور داخلی و ملی خود را، با رعایت وحدت و یکپارچگی ایران، دارد.
۶- ملت آذربایجان که قربانیان بزرگی تقدیم آزادی کرده است، مصمم است خودمختاری خود را بر بنیان استوار دموکراسی بنا نهد. بنابراین به فراخوان کنگره ملی برای انتخاب وزرای حکومت خودمختار آذربایجان میپردازد.
۷- ملت آذربایجان وابستگی خاصی به زبان ملی و مادری خود دارد. او معتقد است که تحمیل زبانی دیگر بر مردم آذربایجان مانع پیشرفت تاریخی آنان گشته است. بنابراین، کنگره مزبور به وزرای منتخب توصیه میکند که در اسرع وقت زبان آذربایجان را در مدارس و ادارات دولتی به کار برند.
۸- این کنگره، با پشتوانه صد و پنجاه هزار امضاء خود را مجلس مؤسسان اعلام و تا زمان تشکیل حکومت مجلس ملی، کمیتهای را برای اداره آذربایجان و اجرای مصوبات فوق منصوب میکند.
متن اعلامیه خودمختاری به نقل از کتاب "ایران بین دو انقلاب" نوشته یرواند آبراهامیان میباشد.
تاریخ
2019.12.10 / 09:39
|
مولف
غفور امامی زاده
|