کولت. آذ تورکییه‌نین قدیم بؤلگه‌سی اولان ماردین حاقین‌دا یازی تقدیم ائدیر:

ماردین، کولتورل یاپیسییلا و جغرافی قونومویلا گؤره‌بیله‌جگینیز ان فرقلی شهرلردن بیری…

تورکییه‌نین گونئی دوغو آنادولو بؤلگه‌سینده یئر آلیر. مسوپوتامیا اوواسینا باخان شهر، اؤزونه اؤزگو معماریسی ایله دقت چکیر و قوناقلارینی دوغونون ایلگی اویاندیران میستیک گئچمیشینه آپاریر.

دیجله و فرات چایلاری آراسین‌دا یئر آلان ماردین؛ فرق‌لی مدنیتلره، فرق‌لی اینانجلارا قوجاق آچان، کؤک‌لو تاریخه صاحب بیر شهر… بؤلگه‌ده‌کی یئرلشیمین ۳۰۰۰ ایل اؤنجه‌سینه دایاندیغی تخمین ائدیلیر. سیراسییلا آشور، هیتیت، اورارتو و مادلارین اگمنلیگینه گیرمیش. آنادولونو اله گئچیرن رومالیلارین حاکیمیتینی گؤرموش. بیزانس‌لیلارین آردین‌دان ۱۱.جی یوزایل‌ده تورک توپراقلارینا قاتیلمیش.

ایپک یولو اوزرینده یئر آلان ماردین، یوخاری مسوپوتامیانین ان اسکی یئرلشیم یئرلریندن بیری… شهرین عمومی گؤرونومونه باخیلدیغیندا، دقتینیزی ایلک اولاراق ساری کالکر(کیرج/اهک) داشین‌دان یاپیلمیش ائولر چکیر. دونیادا مشهور بو ائولرین قاپیلاری مسوپوتامیا اوواسینا آچیلیر؛ تپه‌نین اگیمی اوزرینده قورولدوقلاری اوچون ان آز ایکی قات‌لی اینشا ائدیلمیشلر و بیرینین کؤلگه‌سی اوبیرینین اوزرینه دوشمه‌یه‌جک شکیلده پلانلانمیشلار. کالکر داشی ائولرین یازدا سرین، قیشدا ایستی اولماسینی ساغلیر. ساری کالکر داشینا مزوپوتامیا گونشی ده یانسیدیغین‌دا شهر ساپ ساری بیر گؤرونتویه قوووشوور و ماردینه «گونشین شهری» دئنیلمه‌سینین سببینی آنلاییرسینیز.

بیر آچیق هاوا موزه‌سی گؤرونومونده‌کی ماردینده گزیله‌جک گؤروله‌جک چوخ یئر وار. بونلاردان بیری دارا آنتیک شهری. دارا دا ماردین کیمی اسکی مزوپوتامیانین ان اسکی یئرلشیم یئرلریندن بیری اولان دارا، اؤزللیکله ۴۰ متر درینلیگینده‌کی یئرآلتی شهری ایله سیزی چوخ ائتکیله‌یه‌جک. شهرین دییرمانی، کیلیسه‌سی، بازاری و سو آنبارلاری دا وار.

ماردیناین سیمگه‌سی حالینا گلن یاپیلاردان بیری دیرالزعفران صومعه‌سی… ۵.جی یوزایل‌ده اینشا ائدیلن آما بوگونکو حالینا داها سونراکی دؤنملرده ائدیلن علاوه‌لرله قوووشان صومعه، سوریانی اورتودوکسلارین دینی مرکزلریندن بیری. گونوموزده ده عبادتخانا اولاراق خدمت وئریر.

اولوجامع، ماردین مرکزینده‌کی اؤنملی اثرلردن بیری. آنادولونون ان اسکی مسجدلریندن بیری اولان اولوجامع ۱۲.جی یوزایل‌ده اینشا ائدیلمیش. محتئشم میناره‌سیله شهرین منظره‌سینی گؤزلشدیریر. شهیدیه جامعی، ملک محمود جامعی، لطیفیه جامعی ایله نجم الدین جامعی ده گؤروله‌جک یئرلر آراسین‌دا.

زنجیریه مدرسه‌سی، ۱۴.جو یوزایل‌دن گونوموزه اولاشمیش ان گؤزل یاپیلاردان… ایلگینج بیر ده حکایه‌سی وار. مدرسه‌نی یاپدیران عیسی بی، ساواشدا یئنیلینجه بیر سوره بورادا اسیر توتولموش و حبس یاتماق مجبوریتینده قالمیش.

داها یاخین تاریخلرده اینشا ائدیلن قاسمیه مدرسه‌سی، فعال اولدوغو دؤنمده بؤلگه‌نین ان اؤنملی تحصیل مرکزلریندن بیریمیش. جامع و توربه‌نین یانی سیرا، ۲۳ درسلیگین اولدوغو مدرسه، بیر ائگیتیم و بیلیم مجتمعی اولاراق اینشا ائدیلمیش.

ماردینین میدیات ائلچه‌سینده‌کی مور گابریل صومعه‌سی، سوریانی قدیم جماعتینین اۆنلو و بویوک یاپیدلارین‌دان بیری. دونیانین آیاقدا قالان ان اسکی سوریانی اورتودوکس صومعه‌سی. تملی ۳۹۷ ایلین‌ده آتیلمیش و یاپی قیسا سوره‌ده تاماملانمیش. دییشیک تاریخلرده ایچینه و دیشینا علاو‌لر ائدیلمیش.

مور بنهام یا دا دیگر آدییلا قیرخلار کیلیسه‌سی، ۶.جی یوزایل‌دن گونوموزه اولاشمیش. چان بورجو ایله و اؤزل ایشچیلیکله ائدیلن آغاج قاپیلارییلا دقت چئکیر. ۱۳.جو یوزایلین سونون‌دا ماردین، سوریانی قدیم پاتریک‌لیک مرکزی اولدوقدان سونرا، خالقین روحانی و ایداری ایشلری بو کیلیسه‌دن یؤنتیلمیش.

ماردین مدرسه‌لریله، جامعلریله، کیلیسه‌لریله، صومعه‌لری ایله سیزی اینانجلارین ایچ ایچه و باریش ایچینده یاشادیغی بیر شهر اولاراق قارشیلاییر. اسکی زامانلاردا گزینتیه چیخدیغینیز دویغوسو اویاندیران دار کۆچه‌لر، داش ائولر، شهره حاکم قونومداکی قالا، تاریخی بازارلار، قهوه‌خانالار، سیزی بۆیولو بیر اتموسفرهئ گؤتورمک اوزره گؤزله‌ییر.

گونوموزده دونیانین بیر چوخ اولکه‌سیندن توریست چئکن ماردینه گئدرسنیز؛ اؤنم‌لی اثرلر باریندیران ماردین موزه‌سینی، میدیات ائلچهسینی ده گؤرمه‌نیزی تؤوصیه ائدیریک.

ماردین «تئل‌کاری» آدی وئریلن گوموش ایشلمه‌چیلیگی ایله اۆنلو. مهارت‌لی گوموش اوستالارینین الیندن چیخما اثردن آلمانیز، اؤنریلریمیز آراسین‌دا. چوخ زنگین بیر مطبخ کولتورونه صاجب شهرین، قابورقا دولماسی، سمبوسک کیمی محل‌لی لذتلرینی دادمادان دؤنمه‌یین.