تورک دونیاسینین درین قاتلارین‌دان سوزولوب گلن اوزان-آشیق صنعتی تاریخین موختلیف کئچیدلرین‌ده ائنیشلی-یوخوشلو یوللاردان کئچه-کئچه قورقود آتانین عظمتینده اوزانی یاشاتمیش، اورتا یوزیللردن ایسه کره‌مین، ساری آشیغین، قوربانینین، عباس توفارقانلینین، خسته قاسیمین، نهایت، السگرین سیماسین‌دا همه‌ن زیروه‌نی یاراتمیش‌دیر.

شیفاهی ادبیاتلا یازیلی ادبیات آراسیندا کؤرپو کیمی اوزان-آشیق صنعتی آذربایجان ادبیاتینین اونورغا سوتونو اولموش‌دور. «کوروغلو» ائلجه ده خالق آراسین‌دا تانینمیش یارادیجی اوستاد آشیقلارین ادبی ایسری توپلانیب چاپ اولون‌دو. بئله بیر مقدس ایشه میللی دویغولارلا یاشایان سالمان مومتاز، هوممت علی‌زاده، حمید آراس‌لی، ممدحسین تهماسیب، میرعلی سیدوو، اهلیمان آخوندوو کیمی یئتیشمیش متخصصلرله یاناشی، یئنی-یئنی هوسکارلار و معلملر ده گیریش‌دی. نسیللر بیر-بیرینی اوز ائلدی، داها موتشککیل توپلاما و آراش‌دیرما تشببوسو وسعت آلدی. توپلاما و آراشدیرما ایشی هم کادمیانین ادبیات اینستیتوتون‌دا (فولکلور شعبه‌سی)، هم ده عالی مکتبلرین ادبیات کافدرالارین‌دا گؤرولمه‌یه باشلادی.

معلملردن پاشا افندیئو و واقیف ولیئو عالی مکتبلر اوچون «خالق ادبیاتی» درسلیگی یازدیلار. اوزان-آشیق صنعتینین توپلانیلیب، آراشدیریلیب تدقیق ائدیلمه‌سی موختلیف ایستیقامت‌ده آپاریلدی؛ اوغوزنامه‌لرین و «دده قورقود» بویلارینین تورک دونیاسین‌دا قارشیلیقلی اؤیرنیلمه‌سی، اورتا یوزیللرده «کوروغلو» داستانلارینین موقاییسه‌لی تدقیقی، ائل‌جه ده آشیق یارادیجیلیغینین توپلانیلیب چاپ ائدیلمه‌سی و آراشدیریلماسی، آیری-آیری آشیقلارین – قوربانی، ساری آشیق، عباس توفارقانلی، خسته قاسیم، آشیق عالی و علگر کیمی اوستادلارین حاقین‌دا دیسرتاسییالار، علمی ایشلر یازیلدی. بوتون بونلارلا بئله، زنگین موندریجه‌لی اصیل خالق صنعتکارلارینین آردیجیل، سیستم‌لی تاریخی یازیلمامیشدیر.

منبع: قارا نمازوو. اوزان-آشیق صنعتینین تاریخی. باکی، علم و تحصیل، ۲۰۱۳، ۴۸۰ سه