بو گون آذربایجان دموکرات فیرقه‌سینین یارانماسینین ۷۵-جی ایل دؤنومو قئید ائدیلیر

گونئی آذربایجان‌دا ۱۹۴۵-۱۹۴۶-جی ایللرده‌کی میللی-دئموکراتیک حرکات تاریخینه ۱۲ شهریور (۳ سئنتیابر) مراجعتنامه‌سی کیمی داخیل اولان بو سند اصلین‌ده یئنی یارانان آذربایجان دئموکرات فیرقه‌سینین (بون‌دان سونرا آدف) فعالیت پروقرامینین تئزیسلری ایدی. خالقا مراجعت شکلین‌ده تقدیم اولونان بو سند س. ج. پیشه‌وری و آذربایجان‌لی میللت سئور ضیالیلار طرفین‌دن حاضیرلانمیش‌دی. «۱۲ شهریور مراجعتی»نی ایلک ایمضالایان ۴۶ نفر سیراسین‌دا ۱۹۰۵-۱۹۱۱-جی ایللر مشروطه و ۱۹۱۸-۱۹۲۰-جی ایللرده خیابانی حرکاتلارینین ایشتیراکچیلارینی و یا اونلارین اؤولادلارینین، قوهوملارینین ایمضاسینی گؤرمک مومکوندور. سونرادان چاپخانادا اؤز ایمضاسینی کؤنول‌لو علاوه ائتمیش (۴۷-جی ایمضا) چاپخانا فهله‌سی سلیم النفسین مراجعت‌ده‌کی ایمضالارا قوشولماسینین ماراق‌لی مقامی واردی. ۱۵ مین نوسخه مراجعتی ۲۴ ساعت عرضین‌ده چاپ ائتمیین مومکون‌سوز (او واختکی چاپ ماشینی ایله) اولدوغونو دئیه‌ن چاپچی فهله‌لر بو ایشی عهده‌لرینه گؤتورمورلر. اونلار پیشه‌ورینین وار قوه‌سینی بو ایشه صرف ائتمه‌سینی، متبعه‌ده ۳ سوتکا یوخوسوز قالدیغی اوچون اؤزون‌دن آسی‌لی اولمایاراق ۲ ساعت‌دان آرتیق ایشچیلرین ناهار ماساسی اوستون‌ده یاتماسی چاپ‌چی فهله‌لرین احوال-روحییه‌سینه درین تأثیر بوراخیر. اونلارین فاصیله‌سیز، سرعتله ایشله‌مه‌لری نتیجه‌سین‌ده ۱۵ مین نوسخه مراجعت ۱۲ شهریورین سحر خوروز بانینادک حاضر اولور.

پیشه‌ورینین ایشه یورولمادان، جسارتله گیریشدیینه شاهید اولان و مراجعت‌ده‌کیلرین اوریین‌دن اولدوغونو گؤره‌ن چاپ‌چی هئچ کیم‌دن مصلحتلشمه‌دن، اجازه آلمادان «۱۲ شهریور» مراجعتینی ایمضالایانلاردان اولور و بو ایشی ایله فخر ائتدیینی بیلدیریر.

آذربایجان دموکرات فیرقه‌سینین یارادیلماسین‌دا مشروطه اینقیلابینین و شیخ محمد خیابانی حرکاتینین فعاللاری، آزادلیق ایسته‌یه‌ن بوتون صینیف و زومره‌لرین نماینده‌لری، ائل‌جه ده مشهور «۵۳-لر»دن اولانلار یاخین‌دان و فعال ایشتیراک ائتمیشلر. پیشهوری اؤز یازیلارین‌دا بونلاردان حاجی ازیم خان، نیظام الدؤوله رفیعی، مستشاردؤوله، نوروللا یئکانی، نعمت آغاولی صمصام، شیخ بورهانی، علی فطرت، علی قهرمانی، تاغی شاهین، تسوج‌لو جمال، میرکازیم اعلم، جعفر ادبی، میرعبدولحسین فایقینین و س. آدلارینی چکیر. بو شخصیتلر مشروطه حرکاتین‌دا و خیابانی قیامین‌دا، شاهلیق دیکتاتوراسی علیهینه مباریزه‌ده آغیر و مشقت‌لی یول کئچمیش اینسانلار ایدی. فیرقه‌نین یارانماسینی تکجه پیشورینین و یا خاریجی «بویروغون» آدینا چرخانلار و یازانلار فیرقه‌نین میدانا چیخدیغی میللی زمین‌دن خبرسیز اولانلار ایدی.

«آزادلیغی وئرمزلر، آلارلار» شعارینا شریک چیخانس. ج. پیشه‌وری «... حاقی آلماق شاید آسان بیر ایشدیر، اونو ساخلاماق شرط‌دیر»، - دئمکله خالقی آلیناجاغی آزادلیغی الده ساخلاماغی باجارماغا چاغیریردی. «۱۲ شهریور» بیاننامه‌سی ایله یاراندیغینی اعلان ائد‌نآذربایجان دموکرات فیرقه‌سیین سیرالارینا ایلک گوندن آخین باشلاندی. بونون باشلیجا سببی ایللردن بری میللی ظلم و اسارت آلتین‌دا یاشایان، حقوقلاری اللرین‌دن آلینمیش اینسانلارین فیرقه‌نین مراجعتین‌ده‌کی مدعالاردا اؤز ایستک و آرزولارینین حیاتا کئچیریلمه‌سی ایشیغینی گؤرمه‌سی ایدی.