آخار. آذ فیلولوگییا علملری دوکتورو، پروفسور شامیل جمشیدووون «علم و حیات» ژورنالینین ۱۹۸۷-جی ایل ۱۰-جو سایین‌دا درج ائدیلمیش «سعدی شیرازینین آذربایجان دیلین‌ده بیر غزه‌لی» یازیسینی و همین غزه‌لی تقدیم ائدیر

۱۳-جو عصر فارس پویزییاسینین بؤیوک کلاسیکی مصلح الدین شیخ سعدی شیرازینین اثرلرینی آذربایجان اوخوجولاری همیشه بؤیوک ماراقلا اوخویورلار. حتی بیر زامانلار شاعرین مشهور «گلستان» کیتابی مکتب و مدرسه‌لریمیزده درس‌لیک کیمی تدریس اولونموشدور. حاضردا آذربایجان علملر آکادمییاسی الیازمالار اینستیتوتون‌دا سعدی دیوان و کلیاتینین نفیس الیازمالاری و نادیر چاپ نوسخه‌لری ساخلانیلیر. بو یاخینلاردا الیازمالار خزینه‌سین‌ده‌کی قدیم جونگلر و توپلولار اوزرینده آراشدیرمالار آپارارکه‌ن شاعرین ۱۸-جی عصرده یازیلمیش نادیر بیر غزلی دقتیمیزی جلب ائتدی. باشلیق‌دا «کلامی شیخ سعدی شیرازی» یازیلمیش، سون بئیتی «سعدی» تخلصو ایله قورتاران بو غزل آذربایجان دیلین‌ده یازیلمیش‌دیر. اثرین ترجمه و یاخود اوریژینال اولماسینی گؤستره‌ن هئچ بیر قید و علامت یوخ‌دور.

معلوم اولدوغو کیمی، سدینین اثرلری آذربایجان دیلینه ۲۰-جی عصرین اوللرین‌دن ترجمه اولونماغا باشلانمیش‌دیر. اونون «گلستان» اثری میرزا صادیق راهیل طرفین‌دن آذربایجان دیلینه ترجمه اولوناراق ۱۹۱۱-جی ایلده باکی‌دا «بهر الحقایق»، «بوستان» اثری ایسه سید زرگر تخلص‌لو میرزا عبدول وهاب بادکوبیینین چئویرمه‌سی ایله «میزان العدالت» آدییلا ۱۹۱۲-جی ایلده نشر اولونموش‌دور. سونرالار ایسه هر ایکی اثر م. سولطانوو، ایسماییل شمس و م. سئییدزادنین یئنی ترجومه‌سی ایله چاپ ائدیلمیش‌دیر. شاعرین غزللرینین ده معین حیصه‌سی آذربایجان دیلینه ترجمه اولونموش‌دور.

سعدی دیوانلارینی دقتله نظردن کئچیردیک‌ده، شاعرین بو شعیرینین فارسجا اوریژینالینا راست گلمدیک. خیلی آختاریش‌دان سونرا معلوم اولدو کی، «گلستان» اثرینین «دیباچه»سین‌ده شاعرین عربجه دئدیی بیر بئیتین آیری-آیری ایفاده‌لری همین غزلین قافییه‌لرینه اویغون گلیر. بوتؤولوک‌ده ایسه او، آذربایجان دیلین‌ده سعدی تخلصو ایله یازیلمیش اوریژینال بیر اثر کیمی دقتی جلب ائدیر.

شعیر او قدر اوریژینال سس‌لنیر کی، آذربایجانجا بیلمه‌سینه شوبهه ائتمیرسن. معلوم‌دور کی، شاعر آذربایجانی گزمیش، خالق آراسین‌دا تانینمیش، معلومات‌لی آداملارلا گؤروشوب صحبت ائتمیش‌دیر. او، گنج‌لیک یاشلارین‌دا ایک‌ن بؤیوک و آباد شهرلریمیزدن ساییلان بیلقان‌دا اولدوغونو، مودریک بیر قوجادان نصیحت آلدیغینی «گلستان» اثرین‌ده قید ائدیر. بلکه سعدی آذربایجانجا بیلیرمیش، ائله همین غزه‌لی ده او، اؤزو یازیب! بونا حؤکم وئرمک چتین‌دیر. اونو دئمک کیفایت‌دیر کی، همین غزل بدیعی ترجمه تاریخیمیزده کیچیک بیر یارپاق اولسا بئله، یئنه ده قیمت‌لی‌دیر.

اثرین سعدی یارادیجی‌لیغی فونون‌دا میللتلرآراسی ادبی علاقه‌لرین اینکیشافی و کلاسسیک بدیعی ترجمه تاریخیمیز اوچون اهمیتینی نظره آلاراق اونو اوخوجولارا تقدیم ائدیریک.

کلامی- شیخ سدی شیرازی

سنه‌ما! سنین جمالین کشف-اد دوجا دئگیل‌می؟

حبیبا! سنین کمالین بلق-ال اولا دئگیل‌می؟

ایکی قاشلارین قراسی تبی-قدرو قابی-قؤوسه‌یی،

بیری قافی-قولفیواللاه، بیری «قول-کفا» دئگیل‌می؟

ایکی لبلرین دمین‌دن آخیر آبی-حوض-کؤثر،

بیری‌سی نبات شکر، بیریسی صفا دئگیل‌می؟

ایکی زولفلرین حقیقت اوخویور براتی-سانی،

بیری‌سی دوخانی-یاسین، بیری «حل-عطا» دئگیل‌می؟

ایکی برگزیده آدین سنین ای حبیبی-رحمان،

بیری احمهدو محمد، بیری مصطفی دئگیل‌می؟

گل اونون یولوندا سعدی، سرو جان و دیل فدا قیل،

نه عجب صفاسی واردیر، نه عجب شفا دئگیل‌می؟