آنا صحیفه کولت |
ایرانین دیگر بؤلگهلریندن فرقلی بیر ویلایتدیر رامییان.
گلستان ویلایتینین باشقا شهرلریندن فرقلی بیر شهر. فرق شهرین اتنیک ایستروکتوروندادیر، رامییاندا یاشایانلار آذربایجان تورکلریدیر. شهر اهلی اؤزونو "قیزیلباشلار"، "قیزیلباش تورکلری"، "شاهسئوهنلر" آدلاندیریر. هامیسی تورک طایفالاریدیر، شاه ایسماییلین دؤوروندهکی قیزیلباش طایفالارینین بعضیلری شاه عباسین دؤورونده اؤزلرینی شاهسئوهن آدلاندیریبلار.
رامییان شهری ۱۷-جی عصرین اوللرینده، ۱-جی شاه عباسین دؤورونده سالینیب. تاریخچی عبدولحمید جعفرییانین سؤزلرینه گؤره، قیزیلباش طایفالاری بو اراضییه ۱۶-جی عصرین سونو، ۱۷-جی عصرین اوللرینده ۱-جی شاه عباس طرفیندن آذربایجانین قاراباغ، لنکران، شیروان، ناخچیوان، اورمییا و دیگر بؤلگهلریندن کؤچورولوبلر. طایفالارین کؤچورولمهسینین بیر نئچه سببی اولوب. گلستان ویلایتی صفوی دؤولتینین شیمال-شرق سرحدلرینده یئرلشیردی و متمادی هجوملارا معروض قالان یئر ایدی. ۱-جی شاه عباسین قیزیلباش طایفالارینی بو اراضییه کؤچورمکده مقصدی هم بو تورپاقلاری یادئللی هجوملاردان قوروماق، هم ده یئرلرده باش قالدیرا بیلهجک هر هانسی ایغتیشاشین قارشیسینی واختیندا آلماق اولوب. دیگر طرفدن بو اراضیلره کؤچورولهن قیزیلباشلار ایدارهچیلیگی ده اؤز اللرینه آلیبلار.
تاریخچینین معلوماتینا گؤره، آغا محمد شاه قاجارین آنا ننهسی و فتحعلی خانین آتاسی حسینقولو خان بوراداکی طایفالارین نمایندهسیدیر.
رامییان شهرینین اهالیسی ۱۵ میندن چوخدور. شهرده ۴ مین ائو وار. ائولرین بعضیلرینین یاشی ۱۰۰-او کئچیر. گؤردویونوز ائو ده ۱۰۰-او حاقلایانلارداندیر. بیز بو ائوین، داها دوغروسو ائوین صاحبی قشمهلی یازرلونون قوناغیییق. قونشولار، شهر رهبرلیگی، آغساققاللار، تاریخچیلر ییغیلیب بو ائوه.
بورادا یاشایان تورکلرین اکثریتینین سویاد سونلوغو «لو» ایله بیتیر. صادقلو، یازرلو کیمی. بای طایفاسی دا وار. اونلارین سوی آدی ائله بایدیر. بو طایفا دا زامانیندا آذربایجان اراضیلریندن کؤچورولوب بو تورپاقلارا.
شهرین بوتون اهالیسی تورک اولسا دا، گنجلر آراسیندا فارس دیلی گئنیش ایستیفاده اولونور. یاشلی نسیل تورکجه دانیشیر، آنجاق گنجلرین اونوتقانلیغیندان، تورک دیلیندن اوزاقلاشماغیندان شیکایتچیدیر.
عادت-عنعنهلرین گئتدیکجه اونودولسادا کئچمیشده توی مراسیملرینین داها ماراقلی کئچیریلیردی: «تویلار اوولکی کیمی دئییل. اول توی اولاندا خالق گلردی. توممتچی (دومبکچی) توممت چالیردی، دول (داوول، تبیل) ووروردو. اوندا آروادلار دا تویدا اویناییردی. قوناقلار دا تاماشا ائدیردیلر. چوخ خوش اولوردو. گلینی ده آتا میندیریردیلر. گتیریردیلر دامادین ائوینه. اوندا تویلارین بیر قرام خرجی یوخ ایدی. نه دامادا، نه گلینه. ایندی دییشیب. عادتلری بیهنمیرلر. دئییرلر گئدک تالارا (شادلیق ائوینه).
قیزیلباش گئییملری قاشقای تورکلرینین گئییمی کیمی الوانلیغی، رنگلیلیگی ایله چوخ سئچیلیر. بو جهتینه گؤره قیزیلباشلار قاشقایلارا بنزییر. حاضردا رامییاندا بو جور گئیینهن اولماسا دا، بایراملاردا، ائل شنلیکلرینده آل-الوان گئیینیرلر.
قدیم لیباسلار کولجباهارا آدلاندیریلیردی: « کولجباهارا قدیم کؤینکدیر،و بیر ده تومان. تومان بیر بالاقلی اولوردو، بیر ده ۴۰ بالاقلی. ۴۰ بالاقلیدا پارچالار چوخ اولوردو، بدهن گؤرونموردو. قدیمده شالوار یوخ ایدی. بونلار قادینین هم شالواری ایدی، هم کؤینیی. باشلارینا دا شال باغلایاردیلار آغیزلاریندا دا یئشمیی (یاشماغی) اولاردی.
قیزیلباشلار اؤز سازلارینا دامدیرا دئییرلر. تمیز تورک آلتیدیر، اوکراینا کازاکلاری بو آلتی دومرا آدلاندیریر، بیزده ایسه تنبور دئییرلر. دامدیرا صفوی حربی اورکسترینده طبل خانانین اساس آلتلریندن اولوب.
«بو سازین ۱۴ بوغومو وار. کاساسی دا کیچیکدیر، هاماردیر. بورادا آشیغا بخشی دئلیر. هر بخشی دامدیراسینی اؤزو دوزلدر، اؤزو شعیر اوخویار، اؤزو قوشوق (قوشما) قوشار، او قوشوغو اؤزو اوخویار، اؤز سسیله.
تاریخ
2020.04.24 / 20:44
|
مولف
آینوره مممدووا
|