آذربایجان دؤولتینین دیلی رس‌می اولاراق آذربایجان دیلی‌دیر و بونو اولغو بیر چوخ سیخینتی یارادیر. آذربایجان دیلی تورک عائله‌سینین اوغوز قولونا عاییددیر و بو دیل‌ده دانیشانلار بئش مین تومه‌نه (۵۰ میلیونا) چاتیر. بؤیوک بیر دیل اولاراق جوربجور گؤزل شیوه‌لری، لهجه‌لری ده وار، بیر لهجه‌سی ده قاشقای تورکجه‌سی‌دیر. اما سون زامانلار قاشقای ائلینین بعضی عضولری آیری بیر دیل اولدوغونو ادعا ائدیرلر.

بو، البت‌ده کی دوغرو دئییل، لاکین بو سیخینتی بیزیم دیلین آدلان‌دیرماسین‌دان یارانیر. قاشقایلار دا بیزیم کیمی اؤز دیلینه تورک دیلی دئییرلر. بیز ایسه آنلامداش کیمی آذربایجان دیلی دئییریک، چونکی بو رس‌می دؤولت طرف‌دن گلیر. بو آن آذربایجان دؤولتی دوشمانلار علین‌ده‌دیر و او دوشمانلار بیزیم تورکلویوموزو اونوت‌دورماق ایستیرلر، مثال اوچون ۱۹۳۷-جی ایله کیمی "آذربایجان دیلی" کیمی بیر سؤز یوخوی‌دو، اونو ایوسیف ایستالین یارات‌دی. آذربایجان اؤز موستقیل‌لیگی برپا ائد‌ن‌دن سونرا ۱۹۹۰-جو ایلده‌ن ابولفز ائلچیبی واختین‌دا بو دیل آنجاق تورک دیلی آدنلانیردی. فقط، کئچمیش سوویئت مأمورو حیدر الیئو حاکمیته قالخان کیمی بو دیلین آدینی یئنه آذربایجان دیلینه دییشتیردی. ایندی قاییداق قاشقای مسئله‌سینه. ندن قاشقایلار ایستهمیرلر کی، اونلار آذربایجان تورکلرینین‌ بؤلونمز بیر طایفهسین‌دا یئرلش‌سینلر:

قایشقای تورکلری هئچ ها واخت، "آذربایجان" آدن‌لانان اراضی‌ده یاشامادیلار
قاشقای تورکلری هئچ ها واخت اؤز دیلینه "آذربایجانجا" دئمه‌دیلر
قاشقای تورکلری هئچ ها واخت اؤزلرینی "آذربایجان‌لی" چاغیرمادیلار

لاکین بو ساچمادیر. چوخ اوزاغا گئتمیک، گؤتورک آنادولو (تورکییه) تورکلرینی. اونلارین دا ایچین‌ده بیر سیرا طایفهلار وار: ماسئدونیا تورکلری، بولغاریستان تورکلری، قاراداغ (مونت-ائ نئگرو) تورکلری، بونلار دا هئچ ها واخت آنادولو تورکلری اولماییبلار، او اراضی‌ده یاشامادیلار، اؤزلرینه آنادولولو دئمه‌دیلر، فقط بیر جور بؤلوجولوک یئتیرمیرلر.

البته، قاشقایین اؤز دانیشیق وار و اونو قوروماق مجبوریت‌دیر و قانون‌دور. اما، قاشقایجا دئیه بیر لوغت و یا اثر اولمادی تاریخ‌ده، چونکی بونون دیلی بؤلونمز تورکجه‌دیر آذ. آذربایجان ایسه همین تورکلرینین‌ چوخوسونون‌ بولوندوغو یئردیر، آنادولو تورکلرینیŋ آنادولوسو کیمی.