قدیم اویونلاردان اولان "چؤوکن» چئویک، جلد، دؤزوم‌لو، مرد ایگیدلرین حاضرلانماسین‌دا موستسنا رول اوینامیش و یاخین شرق اؤلکه‌لرین‌ده ان مشهور اویونا چئوریلمیش‌دیر. نظامی گنجوینین "خسرو و شیرین» پویماسین‌دا بو اویونون تصویرینه گئنیش یئر وئریلمیشدیر.

شیرینه دئدی کی: "گل، آت چاپاراق،

بو گئنیش دوزه‌ن‌ده چؤوکه‌ن اوینایاق».

خوسرووون چؤوکه‌نینه توپ آتدیلار،

گؤزللر سس-کویه آت اوینات‌دیلار…

توپا یئل علین‌دن ووران‌دا چؤوکه‌ن

گونشین توپونو سالیردی توودان.

بو اویون آغاج‌دان حاضرلانان "چؤوکه‌ن» آدلی آلتین آدی ایله باغلی‌دیر. "چؤوکه‌ن»این قای‌داسی اوزره اویون‌چولار - آتلیلار بیر-بیرینه رقیب ایکی دسته‌یه آیریلاراق توپو اوزون‌لوغو ۱۲۰-۱۳۰ سانتیمئتر اوجو ایری چؤوکه‌نله رقیب قاپی‌سین‌دان کئچیرمه‌لی ایدیلر. اویون اوزون‌لوغو ۹۰-۱۵۰ مئتر، ائنی ۶۰-۱۲۰ مئتر اولان ساحه‌ده کئچیریلیردی. مئیدانچانین هر ایکی قورتاراجاغین‌دا آغاج دیرکلردن دوزل‌دیله‌ن قاپی سوتونلارینین هوندورلویو ۲،۵۰ مئتر اولور. منبع‌لردن معلوم اولور کی، فاصیله ایله ۲ ساعت داوام ائد‌ن اویون موسیقی ایله موشاییت ائدیلرمیش. اویون اوچون خصوصی تلیم گؤرموش آتلار ساخلانیلارمیش. اویون باشلانمازدان اول شئیپورلار سسلنر، سونرا خصوصی آلایین سرکرده‌سی توپو میدانا داخیل ائدر، بئله‌لیکله، یاریش باشلانارمیش. بوتون اویون‌چولار میللی گئییم‌ده - پاپاق، آرخالیق، گئن شالوار، یونگول آیاققابی‌دا چیخیش ائدرمیشلر. اویونو ۳ حاکم ایداره ائدر. باش حاکم سوواری اولورموش.

یئری گلن‌ده ائل قیزلاری دا اوغلانلارلا بیرلیک‌ده جیدیرا چیخار، آت چاپار، اوخ و نیزه آتار، قیلینج اوینادار، دیگر اویون و ایله‌نجه‌لرله مشغول اولارمیشلار.

"کیتابی-دده قورقود»دا بانوچیچکله بئیریین یاریشماسی، هابئله "قپق اویونو» و یا "پیالا و اوخ»، "باهاربند»، "یای‌لیق»، "گردک قاچیرما»، "سور پاپاق» و س. آتوستو اویونلار دا اورتا عصرلردن توی مراسیملرین‌ده و ائل شن‌لیکلرین‌ده ان چوخ سئویله‌ن اویونلاردان اولوب.