کولت. آذگونئی آذربایجان‌داکی یوردلاریمیز باره‌ده یازیلاری داوام ائتدیریر. بو دفعه زنجان ایالتینین ابهر محالی حاق‌دا سؤز آچاجاغیق.

زنجان ایالتینین زنگین محالی حساب ائدیله‌ن ابهر ایکی بؤلگه (مرکز و سولطانییه)، بئش شهر (ابهر، سلطانییه، هیدج، شریفاباد، سایینقالا) و اون کند رایونون‌دان (ابهرچایی، ابهر، ساجین، دؤولتاباد، سایینقالا، شریفاباد، اهک، سلطانییه، سونبولاباد، گؤزلدره) عبارت‌دیر.

۲۰۰۶-جی ایلین رسمی ایستاتیستیکاسینا گؤره، محال اهالی‌سی ۱۶۱۲۵۷ نفردیر.

محل مرکزی ابهر شهری زنجان ایالتینین ایکینجی بؤیوک شهری حساب ائدیلیر. ایالت مرکزی زنجان‌دان ۸۵ کیلومتر شرق‌ده یئرلشن ابهر دنیز سوییه‌سین‌دن ۱۵۴۰ متر یوکسک‌ده‌دیر. ۲۰۰۹-جو ایلین ایستاتیستیکاسینا اساساً، شهر اهالی‌سینین سایی ۹۰ مین نفردیر.

محال اهالی‌سینین چوخو آذربایجان تورکلری‌دیر. مرکز و باشقا بؤلگه‌لردن محالا گلن دؤولت مأمورلاری استثنا اولماقلا، اهالینین تام اکثریتی آذربایجان تورکجه‌سین‌ده دانیشیر.

ابهرین آدی و تاریخی حاقین‌دا اولان معلوماتلارین دئمک اولار کی، چوخو غیری-دقیق و بیرطرف‌لی‌دیر.

آذربایجان‌لی و طرف‌سیز عالیملره بو بؤلگه‌نین، ائل‌جه ده شهرین تاریخینی، ائتیمولوگییاسینی یئرین‌ده ایشله‌مه‌یه ایمکان وئریلمدیی اوچون مؤوجود معلوماتلار حاکمیت (هم پهلویلر، هم ده ایندیکی ایسلام رئسپوبلیکاسی) «تدقیقات‌چی»لاری طرفین‌دن ترتیب ائدیلیب.

ابهر محلی و ابهرچایی اطرافی اراضیلری اؤلکه‌ده ایلک اینسان یاشاییش مسکنلرین‌دن حساب ائدیلیر. بو یئرلر اوزون تاریخی کئچمیشه مالیک‌دیر.

ائرادان ایکی مین ایل اؤنجه ابهر چایی وادی‌سی اهمیت‌لی درجه‌ده اینکیشاف ائتمیش‌دی. ائرادان اؤنجه دوققوزونجو یوز ایللیک‌ده میدییالیلار بو بؤلگه‌ده موختلیف طایفالاردان عبارت کنفدراسییا یاراداراق، ابهرچایی اراضی‌سینی اونون مرکزی اعلان ائتمیش‌دیلر.

ائلخان‌لیلارین حاکمیته گلیشی و سلطانییه‌نین پایتخت اعلان ائدیلمه‌سین‌دن سونرا بو بؤلگه موختلیف علاقه یوللاری شبکه‌سینه مالیک اولدوغو اوچون اؤنملی علاقه مرکزلرین‌دن بیرینه چئوریلدی.

ابهر شهرین‌ده ایلک یاشاییش مسکنلری اولان ائولر تپه‌قالاسی آدلانان تاریخی یئرده، ابهر چایینین ساغ ساحلین‌ده یئرلشیر. بورا زنجان ایالتینین ایلک اینسان مسکه‌نلرین‌دن بیری ساییلیر. آرخئولوقلارین بیلدیردیینه گؤره، ان آزین‌دان میلاددان ۴ مین ایل اؤنجه‌دن بورادا ایجما شکلین‌ده یاشاییش مؤوجود اولوب.

سون آرخئولوژی قازینتیلار زامانی بورادا ۲۶۰-دان چوخ تاریخی یئر، اشیا و عابده آشکار ائدیلیب. اونلاردان ۲۵-ی تاریخی عابده، قالانلاری ایسه تاریخی کورقانلار، ماغارالار، قالالار و قبیریستان‌لیقلاردیر.

بو تاپینتیلارا اساساً بئله قناعته گلمک اولار کی، ابهر محالین‌دا مؤوجود اولان قدیم مدنیت «کالکلوتیک» دؤورونه، ائرادان ۶ مین ایل اوله عاییددیر. بیر چوخ تاپینتیلار ایسه دمیر دؤورونه، میلادی ایلین ۱-جی و ۲-جی مین ایللییه مخصوص‌دور.

بوتون تاریخی تاپینتیلار گؤستریر کی، ابهر چایی وادی‌سی تاریخ بویو اؤن‌م‌لی یاشاییش و مدنیت مرکزلرین‌دن بیری اولوب.

ابهر محلی ائلخان‌لیلار، صفویلر و قاجارلار دؤنه‌مین‌ده ده اؤز اهمیتینی قورویوب، ساخلامیش‌دی.

فرانسیز سییاحلارین‌دان شاردئن اؤز خاطره‌لرین‌ده یازیر: «ایکینجی شاه عباس صفوی دؤورون‌ده ابهر شهری ۲۵۰۰ ائو و باغچادان عبارت ایدی. شهرین بیر باشین‌دان او بیری باشینا گئتمک اوچون آتلا ان آزی یاریم ساعت واخت لازیم گلیردی».

بو دؤورده ابهر اوچ بؤیوک مسجیده، چوخ سایلی سارای و بؤیوک بینالارا، «گلین قالا» آدلی قالایا (تاریخی داها اوزاق دؤورلره عایید شهر تیپ‌لی قالا) مالیک اولوب.

صفوی شیخلرین‌دن اولان شئیخ قطب الینین مزارینین ابهرده اولماسی صفوی سلاله‌سینین بو شهره داها چوخ اهمیت وئرمه‌سینه و شهرین اینکیشاف ائتمه‌سینه تأثیر گؤستریب.

قاجارلار حاکمیتی دؤورون‌ده، خصوصیله نسرددین شاه قاجار دؤنه‌مین‌ده ابهر بؤلگه‌نین اهمیت‌لی شهرلرین‌دن بیری کیمی هم ده دؤولت قوشونلارینین توپخانا مرکزلرین‌دن بیری کیمی حربی اهمیته مالیک اولوب.

ابهر محلینین بیر نئچه تاریخی و گزمه‌لی-گؤرمه‌لی یئرلرینین آدینی قئید ائدیریک: ابهر کورگانی، سایینقالا کورقانی، دیزج کورگانی، مونجوق تپه کورگانی، یونجالیق کورگانی، قالاتپه کورگانی، سونبولاباد کورگانی، مورادتپه کورگانی، سیداباد کورگانی، علمدار کورگانی ، سلطانییه عابده‌سی، شئیخ قطب الدین مقبره‌سی، قوروه مسجیدی، امامزادا ایسماییل، امامزادا زیدولکبیر، پیر احمد مقبره‌سی، ابهر جامی مسجی‌دی، ابهر تاریخی هامامی، قئیدار نبی مقبره‌سی، قوروه جامی مسجیدی، ملا حسن کاشی مقبره‌سی، چلبی اوغلو تاریخی عابده‌سی، داشکسن تاریخی معبدی، ویر و قوروگایا کندلری، علی بولاغی، ساحل پارکی، ابهر مئشه‌لری، پردیس پارکی، ابهر چایی بندی، موختلیف ایستی‌سو بولاقلاری، تاریخی ماغارالار و س.

بونلارین بیر چوخو باخیم‌سیزلیق اوجباتین‌دان محو اولسا دا، اونلاردان بیر نئچه‌سی هله ده قالماق‌دادیر.