۱۹۲۰-جی ایل مایین ۱۷-ده روس قیرمیزی اوردوسونون بؤلمه‌لری آغقواردییاچیلارین آپاردیقلاری گمیلری گئری قایتارماق بهانه‌سی ایله گیلان ویلایتینه سوخولدولار.
ایونون ۵-ده ایرانین خزریانی اراضیلرین‌ده گیلان سووئت سوسیالیست رسپوبلیکاسی اعلان ائدیل دی. باش‌چی‌سی میرزه کوچوک خان، خاریجی ایشلر کومیسساری سید جعفر پیشوری، حربی کومیسساری ایسه گورجو اصیل‌لی چار پولکوونیکی واسی‌لی کارقالئتئ‌لی اولان بو قوروم ۱۹۲۱-جی ایل ایونون ۵-ده ایران سووئت سوسیالیست رئسپوبلیکاسی آدلاندیریل‌دی.
۱۹۲۰-جی ایلین آوقوستون‌دا و ۱۹۲۱-جی ایلین ایونون‌دا روس حربی موشاویرلرینین رهبرلیک ائتدیکلری ایران قیرمیزی اوردوسونون تئهران ایستیقامتین‌ده هوجوملاری شاه اوردوسو طرفین‌دن دف ائدیلدی. ۱۹۲۱-جی ایل فئورالین ۲۱-ده ایران‌دا باش ناظر فتوللا خان اکبرین حکومتینین ایستئفایا گؤندریلمه‌سی ایله نتیجلنمیش دؤولت چئوریلیشی باش وئردی. چئوریلیشین ایکی اساس رهبرین‌دن بیری رضا پهلوی ایدی. بون‌دان بئش گون سونرا – فئورالین ۲۶-دا سووئت–ایران دوست‌لوغو حاقیندا موقاویله ایمضالان‌دی. موقاویله‌نین شرطلرینه اویغون اولاراق، ۱۹۲۱-جی ایل سئنتیابرین ۸-ده روس قوشونلاری ایران اراضی‌سینی ترک ائتدیلر. سئنتیابرین ۲۹-دا گیلان کوممونیستلری ایله میرزه کوچوک خانین طرفدارلاری آراسین‌دا توققوشمالار باشلادی. میرزه کوچوک خان قاجار حکومتی ایله دانیشیقلارا باشلاماق ایسته‌سه ده، اونون بو تکلیفی گیلان اوزرینه هجوما حاضیرلاشان ایران قوشونلارینین کومان‌دانی رضا پهلوی طرفین‌دن رد ائدیلدی. نویابرین ۲-ده قاجار اوردوسو ایرانین گیلان اوزرین‌ده سووئرئنلیینی برپا ائتدی. بو اوغورا باخمایاراق داوام‌لی مباریزه شرایطی قاجارلار سولاله‌سینی ضعیفلتدی. گنرال رضا پهلوی ایسه ایرانین اراضی بوتؤولویونو برپا ائتمیش بیر حرب‌چی کیمی شهرت و نفوذ قازاندی. ۱۹۲۵-جی ایل اوکتیابرین ۳۱-ده ایران کازاک بریگاداسینین ظابطی رضا پهلوی قاجارلار سلاله‌سینی دئویردی. ایران‌دا پهلویلر سلاله‌سی قورول‌دو.
رضا شاه پهلوینین ۱۸۹۴-جو ایلده‌ن ۱۹۲۰-جی ایلدک خیدمت ائتدیی ایران کازاک بریگاداسی ۱۸۷۹-جو ایلده روسییا کشفیاتی طرفین‌دن یارادیلمیش حربی ایستروکتور ایدی. ۱۹۲۰-جی ایله قدر بو بریگادانین بوتون کومان‌دیرلری روس ظابطلری اولموشلار:
۱) بریگادانین بیرینجی کومان‌دیری (۱۸۷۹–۱۸۸۲) سوواری گنرالی آلئکسئی ایوانوویچ دومونتوویچ (۱۸۴۶–۱۹۰۹) بو وظیفه‌یه تعیین ائدیلندک قافقاز حربی دایره‌سین‌ده خصوصی تاپشیریقلار اوزره قرارگاه ظابطی اولموش‌دور.
۲) بریگادانین ایکینجی کومان‌دیری (۱۸۸۳–۱۸۸۵) گئنئرال-مایور پیوتر ولادیمیروویچ چارکووسکی ۱۸۷۹-جو ایلده چارین امری ایله مولکی وظیفه‌یه کئچیریله‌رک تورکییه‌نین ترابزون شهرین‌ده‌کی روس کونسول‌لوغونا ایشتاتدانکنار کاتیب تعیین ائدیلمیش، دؤرد ایل سونرا یئنی‌دن حربی خیدمته قایتاریلیب ایرانا ائزام اولونموش‌دور.
۳) بریگادانین اوچونجو کومان‌دیری (۱۸۸۵–۱۸۹۱) گئنئرال-لئیتئنانت آلئکساندر نیکولایئویچ کوزمین-کاراوایئو (۱۸۶۲–۱۹۲۳) قافقاز حربی دایره‌سین‌ده تاپشیریقلار اوزره اوبئر-ظابط، خصوصی تاپشیریقلار اوزره قرارگاه ظابطی و کیچیک کارگوزار اولموش، اوزون ایللر آسییا اؤلکه‌لرین‌ده حربی کشفیات‌چی میس‌سییاسینی یئرینه یئتیرمیش‌دی. او، جنوبی قافقاز، ایران و افغانیستان اوزره متخصص ایدی. ۱۹۱۸-جی ایلده کؤنول‌لو شکیل‌ده بولشئویکلرین طرفینه کئچمیش، ۱۹۲۰-جی ایلدک قیرمیزی اوردودا خیدمت ائتمیش، سونرا یوقوسلاوییایا کؤچموش و اورادا وفات ائتمیش‌دیر.
۴) بریگادانین دؤردونجو کومان‌دیری (۱۸۹۱–۱۸۹۴) پولکوونیک آلئکساندر کونستانتینوویچ شنئور (۱۸۸۴–۱۹۷۷) داشناک ارمنیستانینین حربی کشفیات بؤلمه‌سینین ایلک رییسی اولموش‌دور.
۵) بریگادانین بئشینجی کومان‌دیری (۱۸۹۴–۱۹۰۳) گئنئرال-لئیتئنانت ولادیمیر آندرئیئویچ کوسوقووسکی (۱۸۵۷–۱۹۱۸) ۱۸۸۹-جو ایلده قافقاز حربی دایره‌سینین قرارگاهین‌دا تاپشیریقلار اوزره اوبئر-ظابط، ۱۸۹۰-جی ایلده سئمیرئچئنسک (قازاخیستان) ویلایتین‌ده‌کی قوشونلارین کومان‌دانی یانین‌دا خصوصی تاپشیریقلار اوزره قرارگاه ظابطی، ۱۸۹۰–۱۸۹۴-جو ایللرده قافقاز حربی دایره‌سین‌ده تاپشیریقلار اوزره قرارگاه ظابطی اولموش‌دور. او، حربی شرقشوناس و تجروبه‌لی کشفیات‌چی ایدی. V.Kosoqovski یالنیز حربی-سیاسی مسئله‌لری اؤیره‌نمکله کیفایت‌لنمیر، ایپک ایستحصالی، تهرانین سو تجهیزاتی و کانالیزاسییا سیستمی حاقیندا معلوماتلار توپلاییردی. اونون ایران‌دان گؤندردیی کشفیات اینفورماسییاسینا یوکسک قیمت وئریلیردی. روس اوردوسونون ایران‌دان او واخت بؤیوک بریتانییانین مستملکه‌سی اولان هیندیستانا یوروش پلانی دا V.Kosoqovski طرفین‌دن دقتله ایشلنمیش، قوه‌لرین مومکون حرکت مارشروتلاری، سو مانعه‌لرینین دفع اولوناجاغی یئرلر، بو زامان ایستیفاده ائدیله‌جک واسطه‌لر، اوردونون آرخا تأمیناتی کیمی مسئله‌لره خصوصی دقت یئتیریلمیش‌دی. V.Kosoqovski ۱۹۱۸-جی ایلده بولشئویکلر طرفین‌دن گولللنمیش‌دیر.
۶) بریگادانین آلتینجی کومان‌دیری (۱۹۰۳–۱۹۰۶) گئنئرال-لئیتئنانت فیودور گریگوریئویچ چئرنوزوبوو (۱۸۶۳–۱۹۱۹) ۱۸۹۴–۱۸۹۷-جی ایللرده خصوصی تاپشیریقلار اوزره قرارگاه ظابطی، ۱۹۰۰–۱۹۰۳-جو ایللرده قافقاز حربی دایره‌سینین کومان‌دانینین سرا‌نجامین‌دا اولموش‌دور. ۱۹۱۸–۱۹۱۹-جو ایللرده دئنیکینین اوردوسون‌دا بولشئویکلره قارشی دؤیوشموش، اؤز اج‌لی ایله وفات ائتمیش‌دیر. او، حربی کشفیاتا دایر بیر نئچه مقاله‌نین مؤلفی ایدی.
۷) بریگادانین یئددینجی کومان‌دیری (۱۹۰۶–۱۹۰۹) گئنئرال-لئیتئنانت ولادیمیر پلاتونوویچ لیاخوو (۱۸۶۹–۱۹۲۰) ۱۹۰۰–۱۹۰۴-جو ایللرده قافقاز حربی دایره‌سین‌ده تاپشیریقلار اوزره قرارگاه ظابطی وظیفه‌سین‌ده خیدمت ائتمیش‌دیر.
۸) بریگادانین سککیزینجی کومان‌دیری (۱۹۰۹–۱۹۱۴) گئنئرال-لئیتئنانت نیکولای پئتروویچ وادبولسکی (۱۸۶۹–۱۹۴۴) ۱۹۰۵–۱۹۰۷-جی ایللرده اوزاق شرق‌ده اوردو قرارگاهینین گئنئرال-کوارتیرمئیستئر ایداره‌سین‌ده خیدمت ائتمیش‌دیر. بو ایداره دیگر مسئله‌لرله یاناشی، کشفیات ایشینین تشکی‌لی ایله ده مشغول اولوردو. خاتیرلاداق کی، آذربایجان خالق جمهوریتینین خصوصی خیدمت اورقانلاری (کشفیات و عکس-کشفیات بؤلمه‌سی) ۱۹۱۹-جو ایل مارتین ۲۸-ده محض حربی ناظیرلیین باش قرارگاهینین گئنئرال-کوارتیرمئیستئر شعبه‌سینین نزدین‌ده یارادیلمیش‌دیر.
۹) بریگادانین دوققوزونجو کومان‌دیری (۱۹۱۴–۱۹۱۵) پولکوونیک نیکولای واسیلیئویچ پروزورکئویچ، بیر معلوماتا گؤره، حربی کشفیات‌چی اولموش‌دور.
۱۰) بریگادانین اونونجو کومان‌دیری (۱۹۱۵–۱۹۱۷) گئنئرال بارون ولادیمیر نیکولایئویچ مایدئل (۱۸۶۴–؟) ۱۸۹۴–۱۸۹۶-جی ایللرده زاکاسپی ویلایتینین قرارگاهین‌دا تاپشیریقلار اوزره اوبئر-ظابط، ۱۸۹۸-جی ایلده ایسه ۹-جو اوردو کورپوسونون قرارگاهین‌دا خصوصی تاپشیریقلار اوزره اوبئر-ظابط اولموش، ۱۹۱۸-جی ایلده کؤنول‌لو شکیل‌ده بولشئویکلرین طرفینه کئچمیش، ۱۹۱۹–۱۹۲۰-جی ایللرده قیرمیزی اوردونون باش قرارگاهین‌دا خیدمت ائتمیش، ۱۹۲۱–۱۹۳۰-جو ایللرده حربی مکتبلرده تدریسله مشغول اولموش‌دور. ۱۹۳۰-جو ایلده‌ن سونراکی تالعیی معلوم دئییل.
۱۱) بریگادانین اون بیرینجی کومان‌دیری (۱۹۱۷–۱۹۱۸) گئورقی ایوسیفوویچ کلئرژئ (۱۸۸۳–۱۹۳۸) ۱۹۰۹–۱۹۱۷-جی ایللرده قافقاز حربی دایره‌سینین و ۱-جی قافقاز کورپوسونون قرارگاهلارین‌دا تاپشیریقلار اوزره اوبئر-ظابط، باش قرارگاهین باش ایداره‌سینین کارگوزاری اولموش، ۱۹۱۹–۱۹۲۱-جی ایللرده وطنداش محاربه‌سین‌ده ایشتیراک ائتمیش، آغقواردییاچی آدمیرال کولچاکین اوردوسونون باش قرارگاهی یانین‌دا معلوماتلان‌دیرما ایداره‌سینین رئی‌سی وظیفه‌سینه، گئنئرال روتبه‌سینه یوکسلمیش‌دی. ۱۹۲۱-جی ایلده چینه مهاجیرت ائتمیش، ۱۹۲۲–۱۹۲۷-جی ایللرده چین‌لی مارشال زهانگ زوولینین حربی موشاویری، ۱۹۳۱–۱۹۳۳-جو ایللرده گون‌ده‌لیک «موکدئن» قزئتینین باش رئداکتورو اولموش‌دور. ۱۹۳۸-جی ایلده .کلئرژئ یاپون عکس-کشفیاتی طرفین‌دن حبس اولونموش و احتیمالا گؤره، سووئت کشفیاتی ایله امکداش‌لیق‌دا اتهام ائدیله‌رک گولللنمیش‌دیر.
۱۲) باکی قوبئرناتورو گئنئرال-لئیتئنانت دمیتری سئمیونوویچ ایستاروسئلسکینین (اونون قوبئرناتورلوغو دؤورون‌ده باکی‌دا ایلک قادین گیمنازییاسی آچیلمیش، آذربایجان دیلین‌ده ایلک قزئت اولان «اکین‌چی» نشر ائدیلمیش‌دی) اوغلو، کازاک بریگاداسینین اون ایکینجی کومان‌دیری (۱۹۱۸–۱۹۲۰) پولکوونیک وسئوولود دمیتریئویچ ایستاروسئلسکی (۱۸۷۵–۱۹۳۵) ایسه، زننیمیزجه، روسییانین خصوصی خیدمت اورقانلاری ایله علاقه‌لی اولمامیش‌دیر. او، ۱۹۱۸-جی ایلین اوللرین‌ده وطنداش محاربه‌سین‌دن قاچیب ایرانا گئتمیش و احمد شاه قاجار طرفین‌دن بریقادایا کومان‌دیر تعیین ائدیلمیش‌دی. رضا پهلوی ۱۹۲۰-جی ایلین اوکتیابرین‌دا V.Staroselskini کنارلاشدیریب کازاک بریگاداسینین ایلک ایرانلی کومان‌دیری اولموش‌دو.
بو ظابطلرین اکثریتینین حربی کشفیات‌چی اولدوغو اونلارین بیوگرافیک معلوماتلارین‌دان آیدین شکیل‌ده گؤرونور. بریگادایا رهبرلیک ائتمیش دیگر شخصلرین ده کشفیاتا آیدیتی مسئله‌سینه، زننیمیزجه، آیدین‌لیق گتیره بیلدیک. معلوم‌دور کی، عینی موحیط‌ده (عائله، یاشاییش یئری، تحصیل، پئشه) یئتیشمیش اینسانلار آراسین‌دا عمومی جهتلر مؤوجود اولا بیلر. سؤزوگئ‌دن ظابطلرین خیدمت یوللارینی بیر-بیرینه بنزه‌دن ایسه هم ده اودور کی، اونلارین اکثریتی ایران اعزامیتین‌دن اول بو اؤلکه‌نین سرحدلرینه یاخین اراضیلرده خصوصی تاپشیریقلار اوزره قرارگاه ظابطی وظیفه‌سینی ایجرا ائتمیش‌دیر. دئیی‌لنه گؤره، همین وظیفه روس چاری ۱-جی نیکولای طرفین‌دن خاریج‌ده مخفی عملیاتلارین تشکیل اولونماسی و کئچیریلمه‌سی مقصدیله تسیس ائدیلمیش‌دیر.
بئله‌لیکله، شوبهه دوغوران بوتون حاللاری نظره آلاراق احتیمال ائده بیلریک کی، کازاک بریگاداسینین اون ایکی کومان‌دیرین‌دن ان آزی اونو روسییا حربی کشفیاتینین رئزیدئنتی اولموش‌دور.
قئید اولونانلاردان چیخاردیغیمیز اساس نتیجه ایسه بودور کی، روس حربی کشفیات‌چیلاری عومو‌می‌لیک‌ده ۱۹ ایل رضا پهلوینین بیلاواسیطه کومان‌دیرلری اولموش‌دولار. بو ایسه او دئمک‌دیر کی، رضا خان بیرباشا فونکسیونال وظیفه‌لری جاری و پئرسپئکتیو عملیات ایمکانلارینا مالیک شخصلری آشکارلاماق، یوخلاماق، اؤیره‌نمک و مخفی امکداشلیغا جلب ائتمک اولان عملیات ایشچیلرینین تابعلیین‌ده خیدمت ائتمیش، اوزون مدت اونلارلا کونتاکت‌دا اولموش‌دور. همین موناسیبتلرین نه ایله نتیجه‌لندیینی آیدینلاش‌دیرماق ایستییریک‌سه، آراشدیرما زامانی بئله بیر مشهور دئیی‌می رهبر توتمالیییق: «اونلاری مئیوه‌لرینه (عمللرینه) گؤره تانییین!»…
