بو گون گونئی آذربایجان معاصر ادبیاتی‌نین تانینمیش نماینده‌لریندن اولان غلامحسین علی‌عسگر اوغلو ساعدی‌نین آنیم گونودور.

Kult.az خبر وئریر کی، تبریزلی دراماتورگ و یازیچی گونش ایلی تقویمی ایله ۲۴ دی ۱۳۱۴, میلادی تقویمی ایله
۱۹۳۶-جی ایل یانوارین ۱۵-ده تبریز شهرین‌ده آنادان اولوب.

ایلک و اورتا تحصیلینی تبریزین «بدر» و «منصور» مکتبلرینده باشا ووران غلامحسین ساعدی‌نین تحصیل آلدیغی واختلاردا ایلک حکایه‌لری «دانش‌آموز» هفته‌لیک درگی‌سینده، «ییخیلمایانلار» رومانی ایسه «کبوتر صولح» درگی‌سینده نشر اولونوب.

یئنی‌یئتمه‌لیک یاشیندا سیاسی-اجتماعی فعالیته باشلایان غلامحسین ساعدی‌ مختلیف نشرلرده چالیشیب.

او جمله‌دن «فریاد» و «جوانان آذربایجان» گونده‌لیکلرینین نشرینه مسئول اولوب.

اورتا مکتبده اوخویارکن بدیعی یارادیجیلیقلا مشغول اولان، اجتماعی ایشلرده فعاللیق گؤسترن غلامحسین ساعدی ۱۹۵۱-جی ایلده ایران‌دا باشلامیش دموکراتییا اوغروندا حرکاتا قوشولوب.

او، اجتماعی-سیاسی فعالیتینه گؤره شاه رژیمی طرفین‌دن حبس ائدیلیب و بیر نئچه آیلیق ایستینتاق‌دان سونرا فعالیتین‌ده قانونا ضد هئچ بیر شئی تاپیلمادیغی اوچون سربست بوراخیلیب.

غلامحسین ساعدی‌ ۲۰ یاشین‌دا تبریز اونیورسیتتینین تیبب فاکولته‌سینه قبول اولونان غلامحسین ساعدی‌ تحصیل آلدیغی مدتده یازیچی-پداگوگ صمد بهرنگی، بهروز دهقانی، مفتون امینی، کاظیم سعادتی و دیگرلری ایله دوستلق ائدیب.

نماییشلرده طلبه حرکاتلاریندا فعال‌لیق ائد‌ن غلامحسین ساعدی‌ ۱۹۶۱-جی ایلده تبریز اونیورسیتتینی بیتیریب پسیخولوگ اختصاصی آلدیقدان سونرا عسگری خیدمت اوچون تهران شهرینه گؤندریلیب.

حربی خیدمت‌ده اولارکه‌ن عسگرلرین حیاتیندان بحث ائد‌ن اوچ قیسا حکایه یازیب. بو حکایه‌لر اؤلوموندن سونرا «کیلک» آدلی ژورنال‌دا نشر ائدیلیب.

"گوهر مراد" لقبی و ایلک اولاراق شعیرله ادبیاتا گلن غلامحسین ساعدی‌ پوبلیسیستیکادا، نثرده، دراماتورگییادا، همچینین، ترجمه ساحه‌سینده ده قلمینی سیناییر. ۱۹۶۵-۱۹۷۵-جی ایللرده ۸۰ اثر، او جمله‌دن، پیئس، حکایه، پانتومیم، رومان یازیب و ترجمه‌لر ائدیب.

۱۹۶۴-جو ایلده‌ن مشهور یازیچی جالال آل-احمدین رهبرلیک ائتدیی ایرانین تدقیقات و اجتماعی آراشدیرمالار مرکزینده چالیشماغا باشلایان غلامحسین ساعدی‌ «کیهان»، «اطلاعات»، «آیندگان»، «آزادی»، «رهایی» و س. قزت، ژورناللارا مقاله‌لر یازیر، «الفبا» ژورنالینی نشر ائدیب.

آراشدیرمالار مرکزینده‌کی ایشی ایله باغلی سفرلره چیخان غلامحسین ساعدی‌ آذربایجانین بیر چوخ شهر و کندلرینی، ایرانین جنوب بؤلگه‌لرینی قاریش-قاریش گزیب دولاشیر، خاریجی اؤلکه‌لرده اولوب.

سفر تصوراتلارینی و توپلادیغی اتنوگرافیک ماتئریاللاری «خیاو، یا مشکین شهر»، «ایلخیچی»، «قاراداغ»، «کؤرفز کناریندا خوش بیر کؤلگه»، «ساده هاواشناس‌لیق»، «آه و ناله» آدلی کیتاب‌دا چاپ ائتدیریب.

او، ۱۹۶۵-جی ایلده یازمیش اولدوغو سککیز حکایه‌نی بیر یئره توپلایاراق تهران‌دا «بیلده یاس» آدی آلتیندا چاپ ائتدیریب. بوندان سونرا گنج یازیچینین جمعیت‌ده‌کی نقصانلاری تنقید ائتمه‌سینی دؤلت اؤز علیهینه آپاریلان تبلیغات کیمی قیمتلندیره‌رک، اونو حبس ائدیب. حبس‌ده غلامحسین ساعدی‌ه آغیر ایشگه‌نجه‌لر وئریریلیب.

۱۹۷۹-جو ایلده ایران‌دا اسلام انقلابی غلبه چالدیقدان قیسا مدت سونرا انقلابین اومیدلری دوغرولتمادیغینی گؤره‌ن غلامحسین ساعدی‌ یئنی‌دن مخالیفه قوشولوب. او، ایران یازیچیلار جمعیتینی قورانلاردان بیری اولوب.

رژیمین مخالیفلره قارشی تعقیب و تضییقلری آرتدیغی اوچون غلامحسین ساعدی‌ دؤزولمز شرایط‌دن جانا دویوب ۱۹۸۲-جی ایلین سونلارین‌دا فرانسایا گئدیب. پاریس‌ده اولارکه‌ن بدر لنکرانی آدلی بیر خانیملا عائله قوروب.

او ایللرده «اوتللو غریبه مملکت‌ده»، «نورلو قلبلر»، «دوکتور اکبر» و «رنسانس» سناریلرینی و داریوش مهرجویی ایله بیرلیکده «ائو تمیز اولمالی‌دیر» حکایه‌سی اساسیندا «مولوس-کورپوس» سناری‌سینی یازیب.

پاریس‌ده اولان مدت‌ده یئنی‌دن «الیفبا» ژورنالینین نشرینه باشلایان غلامحسین ساعدی‌ دؤرد ایله ژورنالین یئددی سایینی چاپ ائتدیره بیلیب.غلامحسین ساعدی‌ «شهرده بیر غریب»، «توپ» «گولر اوزلو تاتار» رومانلارینی تاماملاسا دا، « اؤلوم یئری«، «سینیقچی» اثرلرینی تماملانمادیغی اوچون نشر ائتدیره بیلمه‌ییب.

غلامحسین ساعدی‌ گونش ایلی تقویمی ایله ۲ آذر ۱۳۶۴-جو ایلده (۲۳ نویابر۱۹۸۵-جی ایل) ۴۹ یاشین‌دا پاریس‌ده دنیاسینی دییشیب و پئرلاشن قبریستانلیغیندا دفن ائدیلیب.

او، دؤورونون ضیالیلاری، یازیچیلاری و اجتماعی فعاللاری آراسیندا عقیده‌سینه صادق‌لییی، تهران دیکتاتوراسینا قارشی باریشماز مؤقعی ایله سئچیلیب.

بونا گؤره ده، غلامحسین ساعدی‌ اونو تانییانلار، اثرلرینی اوخویانلار آراسیندا ساده‌جه، یارادیجی‌لیغینا گؤره دئییل، هم ده شخصیتینه، فردی کیفیتلرینه گؤره نمونوی شخصیتلردن ساییلیر.