بو گون آذربایجان ادبیاتینین گؤرکملی نماینده‌سی، یازیچی، دراماتورگ، پوبلیسیست و اجتماعی خادیم جلیل مممدقولوزاده‌نین دوغوم گونودور.

Kult.az خاطیرلادیر کی، او، ۲۲ فورال ۱۸۶۹-جو ایلده ناخچیوان شهرینده کیچیک تاجیر عائله‌سینده آنادان اولوب.

ایلک تحصیلینی اولجه ملاخانادا، سونرا ایسه اوچ‌صینیف‌لی ناخچیوان شهر مکتبینده آلیب.

چار حکومتی ۱۸۷۹-جو ایلده زاقفقازییا (گوری) معلملر سمینارییاسی نزدینده آذربایجان شعبه‌سی یارادیلماسی حاقیندا فرمان وئریر. سمینارییا کند مکتبلری اوچون معلم حاضیرلاییردی. سمینارییانین آذربایجان شعبه‌سینین موفتیشی آ.او.چرنیایئوسکی ایلک ایللرده آذربایجان رایونلارینی گزه‌رک، سمینارییادا اوخوماق اوچون طلبه‌لر سئچیردی. او، ۱۸۸۲-جی ایلده ناخچیوانا گلیر و جلیل مممدقولوزادنی ده دیگر شاگیردلرله بیرلیکده تحصیل آلماسی اوچون سیاهییا آلیر.

جلیل مممدقولوزاده سمینارییانی ۱۸۸۷-جی ایلده بیتیریر و معلم‌لیک آتستاتی آلیر.

زاقفقازییا معلملر سمینارییاسینداکی تحصیل ایللرینده جلیل آذربایجان و شرق ادبیاتی ایله یاناشی، آوروپا، روس علمی، مدنیتی و دموکراتیک فیکری، مترقی پداقوژی تعلیمی ایله ده یاخیندان تانیش اولوب.

جلیل مممدقولوزاده سمینارییانی بیتیریب معلم‌لیک آتستاتی آلدیقدان سونرا پداگوژی فعالیته باشلاییب.

اجتماعی خادیم آذربایجان ادبیاتی تاریخینده گؤرکم‌ی ژورنالیست و پوبلیسیست اولماقلا برابر، هم ده بؤیوک بیر دراماتورق و ناثر کیمی تانینیب.

جلیل مممدقولوزادنین ایلک یارادیجیلیق دورو ۱۹۰۵-جی ایل انقلابینا قدر داوام ائدیب. بو دؤورده «چای دستگاهی» آدلی آلقوریک منظوم درامینی، «داناباش کندینین احوالاتلاری» پووستینی، «داناباش کندینین مکتبی»، «کیشمیش اویونو»، «پست قوتوسو» حکایه‌لرینی یازیب. ادیبین یارادیجیلیغینین بیرینجی دورونه عایید اولان بو ایلک اثرلرینده انقلاب‌دان اولکی دورده آذربایجان کندلیسینین حیات و معیشتینین مختلیف جهتلری عکس اولونوب.

میرزا جلیلین ایلک معلوم نثر اثری ۱۸۹۴-جو ایلده یازیلمیش «داناباش کندینین احوالاتلاری» پووستی‌دیر.

قدرت‌لی یازیچینین «اوستا زینال»، «دللک»، «ایران‌دا حریت»، «فاطما خالا»، «قربانعلی بی»، «قوزو»، «پیروئردینین خوروزو» حکایه‌لری اونو کیچیک ژانرین بؤیوک اوستادی کیمی تانیدیب.

۲۰-جی عصر آذربایجان دراماتورگییاسینین انکشافین‌دا یئنی بیر مرحله‌نی تشکیل ائد‌ن «اؤلولر» کمدییاسی ۱۹۰۹-جو ایلده یازیلیب. اثرده دین، موهومات و فئودال حیات طرزی علیهینه مباریزه اؤز عکسینی تاپیب.

«اؤلولر»ده جهالت، گئریلیک، ایکی اوزلولوک و یالان ایفشا اولونور. آواملیق و نادانلیغین نه کیمی بلالار یاراتدیغی گؤستریلیر. بو کمدییانی یازماقدا بؤیوک دراماتورقون مقصدی مسلمان اؤلکه‌لری خالقلارینی اوزون عصرلر جهالتده ساخلایان، دینی، شریعتی سویغونچولوق واسطه‌سینه چئویره‌ن یالانچی، فیریلداقچی روحانیلرین حقیقی سیماسینی اولدوغو کیمی خالقا تانیتماق اولوب.

او، آذربایجان‌دا و شرقده قادینلارین و کیشیلرین حقوق برابرلییی ایدئولوگییاسینین اساسینی قویموش اجتماعی خادم حساب اولونور. جلیل مممدقولوزادنین حکایه‌لرینده قادین اسارتینه قارشی مباریزه موضوع‌سو مهم یئر توتوب.

ایلک نمره‌سی ۱۹۰۶-جی ایل آپرلین ۷-ده چیخان «ملا نصرالدین» ژورنالینین نشرینه باشلاماقلا او، آذربایجاندا، ائلجه ده تورک-مسلمان دونیاسیندا ایلک دفعه ساتیریک ژورنالیستیکانین اساسینی قویوب. همین واخت‌دان میرزا جلیل، ملا نصرالدین آدی ایله تانینیب.

جلیل مممدقولوزاده ۱۹۰۷-جی ایلده ادیب حمیده خانیم احمدبی قیزی جوانشیرله عائله حیاتی قوروب. بو ازدواج‌دان اونلارین مدحت و انور آدلی ایکی اوغوللاری دونیایا گلیب.

بؤیوک ادیب ۴ یانوار ۱۹۳۲-جی ایلده باکی شهرینده وفات ائدیب. مزاری فخری خیاباندادیر.