- من بیمره‌م، خسته‌یه‌م، بالا، بو دا علیللیک وثیقه‌م، حکیمه گئدیرم.
- کئچین، خانیم، کئچین. حکیمه گئدن، خسته‌سی اولان باشقا کیم وار؟
آذربایجانین ایرانلا اولان آستارا سرحدینده بیزیم گمروکچولر ساغلام وطنداشلارلا کلینیکالارا گئدنلر آراسیندا فرق قویورلار، اونلاری باشقا پیادا خطین‌دن بوراخیرلار. فقط بو قایدا هامییا شامیل اولونمور. اگر علیللیک وثیقه‌سینی گؤستره بیلمه‌سه‌ن و یاخود طاقت‌دن دوشموش اووقات‌دا گؤرونمه‌سه‌ن، الین‌ده بیر یوک گؤرسه‌لر، هامی کیمی سیخلیغین ایچینده نؤوبه ایله سرحدی کئچیب، ایرانا گئتمه‌لیسه‌ن.
حکیم قبولو ۱۶:۰۰-دان باشلانیر
بیزیم سفریمیز اردبیلده کلینیکالاردان بیرینه دی. ایرانا هئچ واخت گئتمه‌یه‌ن اوخوجولارا آگاه اولسون کی، یالنیز معایینه‌دن کئچیب درحال قاییتماق ایستییرلرسه، سرحدی سحر تئزدن کئچمه‌یه احتیاج یوخدور.
چونکی خئیلی گؤزله‌مه‌لی اولاجاقلار. ایران‌دا اؤزل کلینیکالاردا خسته قبولو ساعت ۱۶:۰۰-دان باشلانیر و اونا قدر دوکتورلار دؤولت خسته خانالاریندا خیدمت گؤستریرلر. دؤولت خسته خانالاری ایسه یالنیز ایران وطنداشلارینین اوزونه آچیقدیر، بیزیم یوخ...
اونلاردا طبی سیغورتا اولدوغونا گؤره ایران‌لیلار دؤولت خسته خانالاریندا پولسوز معایینه‌دن کئچیرلر، عملیات اولونورلار و س. حکیملر دؤولتین طب موسسه‌لرینده ایش ساعتی بیتدیکدن سونرا امکداشلیق ائتدیکلری اؤزل کلینیکالارا اوز توتورلار. بورادا ایسه ۱۶:۰۰-دان آخشاما قدر حکیم قبولونا دوشه بیلرسینیز.
اردبیله ۱۰ ماناتا گئت و «متن ایرانسلل»ه قوشول...
بئله‌لیکله، بیز سرحدی کئچیب، ایرانین آستارا شهرینه داخیل اولوروق. بورادا قارشیمیزا چیخان بیر «باتالیون» تاکسی سوروجوسو اردبیله، تبریزه آپارماغی تکلیف ائدیر. اونلارین یاخاسیندان قورتولماق چتیندیر، اما مومکوندور.
بیر موهوم نوانسی نظره آلماغینیز واجیب‌دیر کی، حکیمه گئتمک اوچون قاباقجادان اردبیل، یاخود تبریزده تانیش آدام تاپین، او، اولدن آدینیزی نؤوبه‌یه یازدیرسین، چاتاندا کلینیکادا گؤزلمیسینیز.
بو دللاللیغی تاکسی شوفرلری ده گؤره بیلیرلر، دی گل معین قدر زامانینیز گئده‌جک. بیز باکی‌دا اولارکن تانیش «ماکلر» تاپمیشدیق و بوتون ایشلری ایرانا گئتممیشدن یولونا قویموشدو.
ایرانین آستارا شهرین‌ده‌کی تاکسی سوروجولرینه گلینجه، اونلار سیزه قیمت «اوخویا» بیلرلر، اما اردبیله ۱۰ ماناتدان آرتیق وئرمیین و دئیین کی، «آغا، بیزی آپار اردبیله، سرچشمه‌ده دوشجییک». سرچشمه اردبیلین مرکزی میدانیدیر.
بیر حاشییه‌یه چیخاراق آنونس ائدک کی، ایرانا گئدرکن اونلارین مبیل اوپراتورلاریندان بیریندن کارت آلین، اوجوزدور، راحتلیقلا آداملارا زنگ ائدین، اینترنته قوشولون. تلفنونوزدا «متن ایرانسلل» آدی چیخاندا هیجانلانمایین، بیزده‌کی «آذرسلل»، «باکسلل» کیمی بو دا اونلارین مبایل اوپراتورونون آدیدیر.
آشیریملاردا شوتویه‌ن ایران‌لی «فورمولا ۱-چیلر»...
بیز ده شیرین آذربایجانلی لهجه‌سینده دانیشان تاکسی سوروجوسونه ۱۰ مانات وئریب، اردبیله یولا دوشوروک.
ایران آستاراسین‌دان اردبیله ۸۰ کیلومتر مسافه وار، آنجاق یوللار او قدر ده هامار دئییل، اوسته‌لیک، یولون اساس حیصه‌سی آشیریملاردیر، اوزاق‌دا ایسه باشیقارلی ساوالان داغلاری گؤرونور...
سیزی آپاران تاکسی شوفرلری سؤزون اصل معناسین‌دا «فورمولا ۱" یاریشچیلارینی گئریده قویارلار. بیزیم اوچون حدیندن آرتیق ریسکلی و تهلوکه‌لی ساییلان بو جور آوتومبیل ایداره ائلمک اونلاردا عادی بیر حالدیر.
سوروجولر آشیریملاری ائله بیر سرعتله گئدیرلر، یوک ماشینلارینین یانین‌دان ائله بیر اؤتمه عملیاتلاری ائدیرلر کی، آدامین باغری یاریلیر، فیکیرلشیرسن کی، بو دقیقه یا آشیریمدان آشاغی یووارلاناجاقسان، یا دا قارشی‌دان گلن ایری یوک ماشینین آلتینا گیره‌جک‌سه‌ن.
اما «بابا، ناراحات اولما، بیز هر گون بئله سوروروک، سن هله قارین-بوزون اوستونده سورمییمیزی گؤرمه‌می‌سن، یوللارا دوز سپیرلر، اوچوروق»، - دئیه، گویا سنی آرخایینلاشدیریرلار.
اردبیله گئدرکن یولبویو دویو ساحه‌لری، کومبیناتلار، استراحت مرکزلری قارشیمیزا چیخیر. سوروجو دئییر کی، یایدا دینجلمک اوچون عایلوی گلیب گونو ۱۰ ماناتا ائو کیرایه‌له‌یه‌نلر اولور، داغلارین احاطه‌سینده سرینلییرلر.
یوللارلا باغلی بیر تصوراتیمیز دا اودور کی، آخشاملار هر طرف ایشیق‌لیدیر، قاییدارکن آشیریملاردا هئچ بیر اذیت چکمیرسن. بیزده ایسه گئجه ماگیستراللار آلاتورانلیق اولور، گؤز-گؤزو گؤرمور.
«ایراقلا محاربه‌دن چوخ، آوتوقزادا آدام ایتیرمیشیک»
و نهایت، آشیریملاردان ائنیب قاینایان، ایزدیهاملی بیر شهره داخیل اولوروق. بورا شخصی ماشینلا گلمیین، قارماقاریشیقلیغین، نقلیاتین خاوسو ایچینده باشینیزی ایتیررسینیز.
ایران‌دا آوتوموبیل سورمک چوخ غلیظدیر، نیظام-اینتیظامسیزلیق حؤکم سورور، کیم هارادان ایستییرسه دؤنور، دایروی یولا عینی واخت‌دا هامی گیریر و آداما ائله گلیر کی، بو دقیقه ماشینلار بیر-بیرینه چیرپیلاجاق.
من ایندییه قدر گئتدییم نه گورجوستان، نه تورکییه، نه روسییا، نه ده عراق شهرلرینده بئله خاوتیک نقلیات گؤرممیشدیم.
ائله بونا گؤره‌دیر کی، تاکسی سوروجوسونون سؤزلرینه گؤره، ایران عراقلا محاربه‌دن چوخ، آوتومبیل قزالاریندا اینسان تلفاتینا یول وئریب.
شهر یول پلیسی ایسه تیخاجلارین آرادان قالدیریلماسی اوچون غیری-عادی سیستم تطبیق ائدیب. بئله کی، ساری رنگلی آوتومبیللرین یولونا آغ رنگلی ماشینلار گیره بیلمزلر.
«آغا، باخ، قاباقدان گلن ماشینلارین آراسیندا بیر دنه آغ رنگده آوتومبیل گؤرمزسن. هر بیرینین اؤز یولو وار.
ساری ماشینلارین یولونا گیرمک اولماز. سن باشقا یولدان گیریب ائوه، یا ایشه گئتمه‌لیسن کی، ساریلارین زولاغینا چیخمایاسان"- دئیه سوروجوموز ایضاح ائدیر.
اونون سؤزلرینه گؤره، تهلوکه‌سیزلیک کمری تاخمایان سرنیشین جریمه‌لنیر. بو دا تخمیناً ۳۰ ماناتدیر. شهر ایسه سحردن آخشاما کیمی قایناییر، بازارلار، دوکانلار آچیقدیر، اینسانلار یوللاردا، پارکلاردادیر...
کلینیکالارا خسته داشییان «ماکلر»لر و طبی سیغورتا...
بوتون بو موشاهیده‌لرین یئکونون‌دا باساباس، تیخاج اولان بیر کوچه‌یه داخیل اولوب کلینیکایا گلیب چیخیریق. بیزه بلدچیلیک ائد‌جک اردبیللی بالاسی طب مرکزینین قاپیسی آغزیندا گؤزلییردی.
اورادا اونلارلا بئله «ماکلر» ایشلییرلر. بو شخصلر خسته گتیردیکلری اوچون هم کلینیکادان پول آلیرلار، هم ده موشتریدن.
حکیم قبولونا نؤوبه‌سیز داخیل اولوروق، دئدییمیز کیمی، قاباقجادان آدیمیزی یازدیرمیشدی. یئری گلمیشکن، اردبیلده آستارادا اولدوغو کیمی، آذربایجان ماناتی تداوولده دئییل، چالیشین کی، همین گووندیینیز «ماکلر» پولونوزو تومه‌نه چئویرسین.
مثلاً، بیزدن ۸۰ مین تومن، یعنی ۱۰ مانات آلاراق حکیم قبولونا اؤدنیش ائدیر. معایینه‌دن سونرا حکیم بیزی باشقا بیر اؤزل کلینیکایا رنتگئنه گؤندریر.
بلدچیمیزله تاکسییه مینیریک، ۱۰ مین تومه‌ن، یعنی ۱ مانات وئره‌رک همین کلینیکایا گئدیریک.
بورادا ۲۶۰ مین تومن (تقریباً ۳۲ مانات) اؤدنیش ائد‌رک یاخین آدامیمیزی معایینه‌دن کئچیریرلر و ۱۵-۲۰ دقیقه عرضینده نتیجه‌لر تقدیم اولونور.
شهرده «بابک»، «اردبیل مئدیکال سنتر» و س. چوخلو کلینیکالار وار. دقت چکن منظره بودور کی، ایرانین اؤزل کلینیکالاریندا «مزارلیق سوکوتو» وار.
چونکی اؤزلری دؤولت خسته خانالاریندا طبی سیغورتادان ایستیفاده ائدیرلر. کلینیکالاردا ایسه آنجاق آذربایجاندان گلنلری گؤرمک اولار. طب مرکزلرینین بینالاری گئنیش، معاصر آوادانلیقلارلا تجهیز اولونوب. بلدچیمیز دئییر کی، آیدا ۳۵ مانات طبی سیغورتا وئریرلر، معایینه، عملیات، دوغوش و س. خرجلر پولسوزدور. اوسته گل، طبی سیغورتایا وئردیکلری پوللار گله‌جکده آلاجاقلاری پئنسییایا مثبت معنادا جدی تأثیر گؤستریر.
معایینه و درمان اوجوز، دیاقنوز دوزگون...
بوراداکی رنتگئن معایینه‌سینین نتیجه‌سینی گئری قاییداراق حکیمه تقدیم ائدیریک و رسپت یازیر. بلدچیمیزله ائله کلینیکانین یانینداکی آپتکه داخیل اولوروق، جمعی ۲۵ مانات درمانلارا اؤدنیش ائدیریک. بیر سؤزله، بیر ساعت عرضینده ایکی معایینه، درمان خرجلری اوست-اوسته ۶۵-۷۰ مانات ائدیر. باکی‌دا ایسه اؤزل کلینیکالاردا حکیم قبولو ۳۵-۴۰ ماناتدان باشلانیر و بیز ۹۵ مانات کومپوتر توموگرافییاسینا اؤددییمیز حال‌دا اردبیلده عینی معایینه‌یه ۳۲ مانات وئردیک. درمانلارا گلینجه، ایران اؤز وطنداشلارینین طبی سیغورتاسی اولدوغو اوچون درمانی اؤزلرینه اوجوز ساتیر، بیزه ایسه باها... مثلاً، ایران‌لیلار ۵ ماناتا آلدیغی درمانی بیزه ۱۰ ماناتا وئریرلر. آنجاق یئنه ده آذربایجانلا موقاییسه‌ده بیزیم اوچون اوجوز حساب اولونور.
بعضی درمانلارین رسپتی یازیلماسا، اوراداکی آپتکدن سیزه وئرمه‌یه‌جکلر. بیر مسئله نی دا نظره آلین کی، ایران‌دا آپتکدن درمان آلارکن حکیمین رسپتینی اؤزونوزده ساخلایین.
چونکی گئری قاییداندا آذربایجان گؤمرویونو کئچرکن درحال سیگنالیزاسییا ایشه دوشور، گؤمروک امکداشلاری اوزرینیزده درمان اولدوغونو معین ائدیرلر و سیزدن رسپت طلب اولونور.
رسپتی و درمانلاری تقدیم ائدیرسینیز، الدکی جیهازلا یوخلانیشدان کئچیریب سیزی بوراخیرلار. اگر رسپت اولماسا، همین درمانلار آکتلاشدیریلیر. سیزسه ایشینیزی راحاتلاشدیردیغی اوچون اردبیللی بلدچییه ۱۰ مانات زحمت حاقی وئریب، «تشکر می کنم» دئییرسینیز، آشیریملی یوللارلا اردبیل‌دن آستارایا یولا دوشورسونوز.
بئله‌لیکله، آذربایجان‌لیلارین ایران حکیملرینه نیه گئتمه‌سی آیدینلاشیر: دوزگون دیاقنوز و اوجوزلوق. اردبیل‌لیلر دئمیشکن، جانینیز آغریماسین، آغا...
