ارمنیلر اؤز اراضی ادعالارینی اساسلان‌دیرماق اوچون باش‌لیجا اولاراق بون‌دان چیخیش ائدیرلر کی، ب.ائ. اول ۹۵-۷۰-جی ایللرده حاکمیت‌ده اولموش لعل تیقران یارانمیش الوئریش‌لی شرایط‌دن ایستیفاده ائد‌رک بیر سیرا قونشو اؤلکه‌لرین، او جمله‌دن ده آلبانییانین بعضی اراضیلرینی توتوب و ۱۰-۱۵ ایل ایشغال آلتین‌دا ساخلاییب. سونرا ایسه روما سرکرده‌سی پومپئی تیقرانی مغلوب ائدیب و روما واسسال‌لیغینی قبول ائتمک مقابیلین‌ده همین اراضیلری اؤز صاحبلرینه قایتاریب.

کولت. آذ خبر وئریر کی، بو باره‌ده فیلولوگییا علملری دوکتورو، پروفسور کامیل آللاهیاروو قید ائدیب. او بیلدیریب کی، ارمنیستان باش ناظری نیکول پاشینیانین مونهن تهلوکه‌سیزلیک کنفران‌سین‌داکی دبات زامانی «ارمنی کرالی» بؤیوک تیقرانین رومالی پومپئیله دانیشیقلار آپاران زامان آذربایجان آدلی اؤلکه‌نین اولماماسینی دئمه‌سی تمامیله آبسورد یاناشمادیر:

«ارمنیلر بئله حساب ائدیرلر کی، محض بو ۱۰-۱۵ ایللیک ایشغال اونلارا همین اراضیلره اب‌دی صاحب‌لیک حقوقو وئریب.
اولا، تیقرانین ارمنیلره قطعی عایدیاتی یوخدور. بعضی علمی آراشدیرمالارا گؤره تیقران ساک (آرشاکی/ارشاکی)، بعضیلرینه گؤره ایسه پارفییالیدیر.

ایکینجی‌سی، همین اراضیلر تیقران‌دان اول ۳۵۰ ایل اه‌مه‌نی دؤولتینین، ۱۰۰ ایل یونانلارین (ایسگندر و داوام‌چیلارینین)، تیقران‌دان سونرا ایسه تقریباً ۳۰۰ ایل پارفییالیلارین، ۳۵۰ ایل ساسانیلرین، ۴۰۰ ایل عربلرین، سون مین ایل ایسه تورکلرین حاکمیتی آلتین‌دا اولوب. پاشینیان‌دان سوروشماق لازیم‌دیر کی، نیه گؤره بو چوخسرلیک ایستیلالار حاکم خالقلار اوچون «از‌لی و اب‌دی صاحب‌لیک حقوقو» یاراتماییب، آنجاق تیقرانین ۱۰-۱۵ ایللیک ایشغالی ائرمه‌نیلر اوچون بئله حقوقلار یارادیب؟ دونیانین هئچ بیر یئرین‌ده اولمایان بئله اؤزللش‌دیرمه حقوقلارینی ائرمه‌نیلره کیم وئریب و اونلار هارادا یازیلیب؟».

پروفسور ائتنولوگییا علمین‌ده‌کی آکسیوما دا دقت چکیب:

«حتی علمه آز-چوخ معلوم اولان سون ۶ مین ایل عرضین‌ده بئله، دونیادا ائله بیر اراضی یوخ‌دور کی، اونون اهالی‌سی بیر نئچه دفعه دییشمه‌سین و یا بیر-بیریله قاریشماسین. ائله بو فاکتین اؤزو «تاریخی حقوقلار» مسئله‌سینی معناسیز ائدیر. هم ده بئله اساس‌سیز ادعالار بوتون معاصر خالقلار آراسین‌دا محاربه‌لره سبب اولا بیلر».