بو گون آذربایجانین مشهور میلیون‌چولارین‌دان اولان آغا موسا ناغییئوین (۱۸۴۸-۱۹۱۹) دوغوم گونودور.

کولت. آذ آغا موسی ناغییئوله باغلی ۱۱ فاکتی تقدیم ائدیر:

۱. سونرالار مشهور میلیون‌چویا چئوریله‌ن موسی ناغییئو سامان ساتان کیشینین اؤولادی اولوب.

۲. ایبتدای تحصیلینی کند مولاخاناسین‌دا آلدیق‌دان سونرا ۲۵ یاشینادک کندده آتاسینا کؤمک ائدیب. ۲۵ یاشینا چاتان‌دا آتاسی اؤلوب. اؤلنده آتاسینین ۳۰۰ مانات بورجو قالیب. روح‌دان دوشمه‌یه‌ن موسی ۲۰۰ مانات دا بورج ائل‌ییب، اؤزونه کیچیک بیر دوکان آچیب. بئله‌لیکله جیبین‌ده بیر قپیک اولمادان ۵۰۰ مانات بورجلا موستقیل فعالیته باشلاییب. ایکی ایلده‌ن سونرا بورجونو قایتاریب و پارچا آلوئری ایله مشغول اولوب. ۵ ایلده‌ن سونرا ایسه توپلادیغی ۲۰۰۰ مانات پوللا ال ایله ایشله‌یه‌ن کیچیک بیر کئروسین زاوودو آلیب. داها سونرا بالاخانی‌دا نفت طبقه‌لری دایازدا یئرلشه‌ن، قویو قازدیرماق نیسبتا آسان اولان یئرده بالاجا ساحه آلیب. بزه‌ن اؤزو ده فهله‌لرله بیرلیک‌ده ایشله‌ییب. همین ساحه‌ده نفتین فونتان وورماسین‌دان سونرا وارلانیب.

۳. آغا موسی ناغییئوین عائله حیاتی هئچ ده اوغورلو اولماییب. او، ایلک حیات یولداشی - کربلایی جعفرین قیزی اوممسلمه خانیم‌دان بوشانیب و یئلیزاوئتا قریقوریئونا آدلی گورجو قادینا ائولنیب.

۴. اوممسلمه خانیم‌دان اولان ایسماییل آدلی اوغلو وره‌م خستلیینه توتولوب و اؤلوب آغا موسی ناغییئوین ایستیقلالیت کوچه‌سین‌ده تیکدیردیی بینا دا ایسماییلین خاطره‌سینه «ایسمایلییه» آدلاندیریلیب.

۵. باکی رئالنی مکتبینین، ایندیکی آغا موسی ناغییئو خسته‌خاناسینین، باکی سو کمرینین، اوشاق سیغیناجاغینین و باشقا اهمیت‌لی تیکی‌لیلرین اینشاسین‌دا اونون بؤیوک رولو اولوب. بون‌دان باشقا، ۲۸ مای کوچه‌سین‌ده‌کی قوشا ایمارتلر، یئنه همین کوچه‌ده قیرمیزی کرپیج‌دن تیکیلمیش عظمتلی بینا، نظامی کوچه‌سین‌ده اوپئرا تئاترینین یانین‌داکی یاشاییش ائوی، آذربایجان پروسپئکتین‌ده کؤهنه مرکزی پوچت بیناسی، نیگار رفیبی‌لی کوچه‌سین‌ده‌کی یاشاییش بیناسی، صمد وورغون کوچه‌سین‌ده قیش کلوبو (ایندیکی ظابطلر ائوی)، «آستورییا» و «یئنی آوروپا» مهمانخانالاری و سایر بو کیمی بینالار آغا موسی ناغییئوین مادی دستیی ایله تیکیلیب.

۶. روس چاری ۲-جی نیکولای موسی ناغییئوی «نفتین کرالی» آدلاندیریب.

۷. ایوسیف ایستالین گنج ایک‌ن میلیون‌چو موسا ناغییئوی اوغورلاتدیریب و اوندان ۱۰۰ مین طلب ائدیب آغا موسی ناغییئو ایسه «۱۰ مین وئره بیلره‌م، اما منی اؤلدورسه‌نیز، هئچ بونو دا آلا بیلمیجکسینیز» دئییب.

۸. او، چوخ‌لو خئیرییه ایشلری گؤرمه‌سینه باخمایاراق، خسیس کیمی تانینیب.

۹. آغا موسی ناغییئو بهای مذهبینی قبول ائتمیش، ایسمایلییه بیناسینین اساس فاسادین‌دا شیخ بهانین قرانیتدن بؤیوک بیر هیکلینی قویدورموشدو.

۱۰. میلیونچونون ساغلیغین‌دا ۶۹۰ میلیون روبل ثروتی اولدوغو بیلدیریلیر.

۱۱. دئیی‌لنه گؤره،آغا موسی ناغییئوین اوغلو ایسماییل آغیر دوروم‌دا اولان‌دا حکیملر معالیجه‌نین ایسوئچره‌ده مومکون اولدوغونو دئییبلر. بونون اوچون ایسه ۵۰ مین روبل طلب اولونوب. میلیون‌چو بونا راضی اولماییب. سونرادان ایسماییلین وضعیتینین داها دا آغیرلاشدیغینی گؤروب اونو ایسوئچره‌یه گؤندرسه ده، حیاتینی خلاص ائتمک مومکون اولماییب.