آنا صحیفه رپورتاژ |
هیکل تیراش، تاریخی اثرلر کلکسیونئری، «علی مسیو» و «تبریز پئشهلر موزهسی»نین قوروجوسو رضا سرابی اقدم: ایراندا مؤوجود اولان ان تخصصی پئشهلر موزهسی، تبریز شهرینین مسئوللارینین درک و حمایت ائتمهمهلری اوزوندن، دونیا موزه گونونده ییغیشدیریلدی!
- آقای سرابی، خبر آلدیق دونیا موزهلر گونو عرفهسینده تبریز پئشهلر موزهسیندن (موزه بازار و مشاغل تبریز) اشیا و اثرلریزی ییغیشدیرمیسیز و بئلهلیکله عملا پئشهلر موزهسی دونیا موزه گونونده باغلادیلیب. مسئوللار و وطنداشلاریمیزا نه سؤزوز وار؟
چوخ سؤز واردیر، آما خلاصه دئییم کی، سیزلر یاخجی بیلیرسیز بو موزهنی قورماقدان منیم هدفیم نمنهیدی! نئجهکی بیلیرسیز ۶۵ ایل بوندان قاباق رحمتلیک «حاج محمدآغا و حاج حسین آغا نخجوانی»، تبریزین بؤیوک باشلارییله ییغیشیرلار، «حاج عبدالعلی کارنگ»، «حاجآغا برقلامع»، چوخ آداملارلا ییغیشیرلار و تبریزین فهیم و وقتشناش اوستانداری کی، «آقای دهقانی» ایدی-آللاه اونا رحمت ائلهسین- بونلار ییغیشیرلار «کتابخانهی ملی»نی بنیانگذاری ائلهییرلر. آللاه هامیسینا غنی- غنی رحمت ائلهسین.
اوندان ۵۰ ایل سونرا من گلیرم او ایشی ایستیرم داواملاندیرام. او کیتابلاری حاج محمدآغا ائلیه بیلردی اؤز گنجینهسینده ساخلاسین، گونده ده باخسین اونلارا کئف ائلهسین و اؤلندن سونرا دا، اوشاقلاری گؤتورسون اونلاری ساتسینلار و لاپ اعلا زندگانلیغا صاحیب اولسونلار. آما او کیتابلاری گتیریر وئریر منه، سیزه، بیزیم اوشاقلاریمیزا و گلهجهیه! او، یوز ایل سونرانین فیکرین ائلیردی. همان فیکردن منده ده وار ایدی و من ده بیر کیچیک شاگیرد اولاراق آیاق قویدوم اونلارین آیاق یئرلرینه کی، اونلارین یولونو داواملاندیرام. بو اوزدن گلدیم بو موزهنی قوردوم. البته دئمهلییم کی سیزلر چوخ کمک ائلهدیز، هئچ واخت یادیمدان چیخماز خیاطخانا-نی دؤشهینده سیز نهقدر زحمت چکدیز، نهقدر خوندل یئدیز تا بورا یولا دوشسون. آما من فقط شهرداردان ناراحات دئییلم، شهرین بؤیوکلریندن ده ناراحاتام! چونکی، گؤزلرین یومدولار! یادیمدادیر اوتاق بازرگانیدن آقای نجاتی رئیس وقت ایدی، نئچه نفر تاجیرله گلدیلر گؤروش ائلهدیلر موزهدن! بهبه! چه چه! بئلهدی! ائلهدی! قشحدی!! بیر نفر دئمهدی کی، سرابی سن بورا هاردان گتیریب خرج قویموسان؟! نمنه لازیمیندی! اوتوردولار تاماشا ائلهدیلر. آللاه او قدیم کیشیلره رحمت ائلهسین.
- ائشیتدیییمیزه گؤره سیز شهردارینین وئردیییی سؤزلره آرخایین اولاراق بو موزهنی قورماق اوچون، بورجلو دوشورسوز و گویا شهرداری و آیری مرتبط مسئوللار دا تعهدلرینی گرکدیییی کیمی یئرینه گتیرمیرلر و بو اوزدن سیزه مالی دردیسرلر یارانیر کی، بو دردیسرلرین هله ده داوامی وار!
بلی، بیلیرسیز کی، من بورجلو دوشدوم. شهردار دا کی، پول وئرمیردی! آخیردا دا، دئدی کی آغا بونلار آت-آشغالدی وئریسن بیزه!! گئت وسایلینی گؤتور!! دئدیم: آغا آت-آشغالدی وئرین منیم اؤزومه دا، گئدیم گؤتوروم. ساخلارام هر واخت صاحابی راست گلدی وئررم اونا! ایندی ده من آقای پزشکیان اوچون مئساژ یوللادیم، بایاقلاری زنگ وورموشدولار. دئدیم آغا باشیمی کَسهلر ده من موزهیه بو وسایلی آپارمارام، دا قورتولدو!! ایندی گتیریب نئچه میلیارد دا، وئرسهلر گینه آپارمارام. منیم هدفیم بودور کی، سرمایهگزار تاپیلسین، بئش - آلتی نفر، هئیت اُمنایی گلسینلر بیر دانا یئر آلینسین، بو موزهنی اوردا قوراق! من ده بیر کیچیک جزء هئیت اُمنا اولاراق، بو موزهنی اداره ائلهیک، موزه ده شهرین و شهر اهلینین اولسون. من دا بوندان بویانا دؤولته اعتکاد ائلمهییب، بویون ایمییاجاغام! اصلن، داها توبه!!!
مهد تمدن/ سانجاق- میراث فرهنگی نئچه ایل قاباق سیزین موزهدهکی آثاریزا کارشناسی قیمت قویموشدو ، سونرا شهرداری قیمت قویدو و بو ایکی قیمتین فاصلهسی چوخ چوخ فرقلیدیر. بو بارهده نه آچیقلاماز وار؟
بونو ایشاره ائلهییم کی، میراث فرهنگی دؤرد ایل بوندان قاباق گلیب او موزهنین (موزه بازار و مشاغل تبریز) تقریبن ۸-دانا غرفهسینه بهغیر از تئلگرافخانا و حاج محمدآغا نخجوانی -بونلاری هله من دئمهمیشدیم- او بیرسیلره ۸۴۰-میلیون تومنه یاخین قیمت قویوبدور، یعنی دؤر نفر کارشناس گلیب، آلتی آی اوردا مطالعه ائلهیندن، سالیب - چیخاندان سونرا، اونلار کارشناسدیرلار گلیب بو قیمتی قویوبلار! سونرا شهرداری، آقای دبیری، (فیکر ائلیرم سیز ده واریدیز او جلسهده!)
آقای مدبّره زنگ ووردولار کی، او قیمتی کی، او زامان قویولوبدو بیر دفعهده آقای مدبّر، سن یوللا تأیید اولسون، بیز بو پولو وئرک، آقای سرابی بو بورجدان چیخسین و بیز بو موزهنین بیر مقدارینا صاحیب دوراق تا گلهجکده گؤرک نهجور اولاجاقدیر. یوللادیلار، آقای م دبّر ده تازادان نامه یازیردیلار، یوللادیلار آقای آبدار (او زامانین رئیس میراث فرهنگی)سینه، بررسی ائلهیندن سونرا ایکی آیین عرضینده، تازادان یوللاییرلار کی، آغا او قیمتلر یئریندهدیر، باهالاشیبدی کی، اوجوزلاشماییب! آما شهردار (آقای شهینباهر) کی، به اصطلاح قبول ائلهمیرلر بو سؤزو و گلیرلر اؤزلری بیردانا معلوم دییل کیمدیر (!!) هاردان تاپیلیب بو کارشناس!! گتیریرلر (مریم شیری) آدیندا بیرینی یوللاییرلار اورا و او خانیم دا ائله باخیر کی، ائلهبیل بونلار ششگیلاندا یئرده تؤکولوبدور، هاممی گئدیب آلا بیلر! گلیر او قیمتی قویور کی، من اوتانیرام دئیم نئچه قیمت قویوب! کی، بیلیرسیز یوز اللی میلیون - ایکییوز میلیون قیمت قویوبدور! من ده گئتدیم حراست میراث فرهنگییه اعتراض ائلهدیم کی، قویولان بو قیمت یاخجی دییل! دئدیییم کیمی ایندی گلیب حاج محمدآغانین میزینه قیمت قویماق اولماز کی!
اعتراضیم اولدوغونا گؤره، دئدیم من بو تازا قیمت کی قویوبسوز راضی دییلم! اونلار تلویحا منه دئدیلر ایندیکی راضی دییلسن، گئت او «آت- آشغالینی» گؤتور آپار!!
نئجه دهکی، بو گون بیر فیلم یاییملانیبدیر، تانینمیش بیر مجموعهدارین«آت- آشغالی»نی (!)، آشغال ماشینیندا داشیردیلار و بو هئچ یاخجی دییلدی روز جهانی موزهده تاریخی بیر مجموعهنین وسایلینی گؤتوروب، آشغال ماشینیندا داشییاسان!! من هئچ اولماییم آیری آدام اولسون، هر کس گؤرور بو فیلمی، خالقین تاریخ و فرهنگ، هنر و هنرمندینه اولان بو حؤرمتسیزلیکدن اورهیی آغرییر!
ایندی آقای شهردار و اولار کی، گلیبلر قیمت قویسونلار، دئییرلر کی، مثلن آغا فیلان شئی ششگیلاندا بو قیمتدیر!! بدبختلیک بوردادیر کی، ششگیلاندا بئش -آلتیدانا عتیقهفروش وار، بونلار ائله بیلیرلر من ششگلاندان بونلاری آلمیشام. دئیهن اولا، باشی خئیرلیلر او "سرالکس فرگوسن" کی، آلمان-ین مربیسیدیر، ساققیزین چیینهییب آتیب یئره (!!) ساققیز قحطلیغیدی؟ هر یئر ساققیزدی دا، نیه او ساققیزی گؤتوروب قویوبلار موزهیه! قیمت قویا بیلمیرلر! بونا گؤره کی، او بیر شخصیتیندیر کی، اونا ارزش قائلدیرلر. حاج محمدآغا نخجوانینین وسایلی کی، اونون بیردانا الیازماسی ، او میزین اوستونده دی، اونا قیمت قویماق اولار؟! او تئلگراف دستگاهی کی، موزه ده قویولوبدو، ایراندا ان قدیمی تئلگراف دستگاهیدیر، اونون تایی یوخدور. اونا قیمت قویماق اولار؟! بلی او تئلگراف دستگاهینی ششگیلاندا ویترینلرین دالیسیندا هر توکاندا اون دانا قویوبلار، گئدین آلین گتیرین قویون دا!! سریال هزاردستان-ا باخاندا گؤروشور کی، علی حاتمی او زامانین امکاناتیندان، داوا شوشهلرین کی، قویوب بیر- بیریندن بیرقاریش فاصلهیله قویوبدو، عکسینده اوشاقلار یاییبلار. من هامیسینی بیر- بیریله کیپ قویموشام. تبریزی وورسونلار بیر-بیرینه، ایرانی وورسونلار بیر- بیرینه بیردانا او شوشهلردن تاپا بیلمزلر. یادیمدادیر ۱۰ ایل بوندان قاباق، منه ماراغا-دان زنگ ووردولار ایکیدانا بوردا قرّابه وار، منظور او عطاریلردهکی، عرقیجات ساخلاردیلار بؤیوک شوشهلردن! دوردوم ذؤوق- شؤوقلا اوتوبوسا مینیب، ماشینیم دا یوخ ایدی! قاچدیم گئتدیم ماراغایا! یئتیشدیم توکانا، گؤردوم باغلیدیر! خانیم رضی، آخشاما کیمی من اوردا هت-دوو گئتدیم!! گئتدیم او باشا، گلدیم بو باشا! آچمادی، الی بوش قاییتدیم گلدیم تبریزه! ایکی- اوچ گون سونرا گینه دوردوم میندیم اوتوبوسا گئتدیم ماراغایا، گئتدیم گؤردوم توکان آچیقدی. من ده یانیمدا پول آپارمیشدیم. قیمتی کی، او دئدی، گؤردوم منیم گوجوم چاتمیر. منده او پول یوخ ایدی فعلن! او دا باها دئمیردی، ائله قیمتی او ایدی! ساتا بیلردی آیریسینا، اوندان دا باها! لطف ائلهدی، دئدی آغا من بونلاری بیر هفته ساخلاییرام سنه، من ده بئی وئردیم بیلهسینه و دئدیم آغا بیر هفتهیه کیمی جورلاییم گلیم آپاریم. هئچ بونو من سیزه دئمهمیشدیم خاطراتیمدا!
گلدیم پولو جورلادیم. اوچونجو دفعه دوردوم گئتدیم ماراغایا، پولو وئردیم او شوشهلری آلدیم. گؤردوم بؤیوک شوشهلردی، اوتوبوسلا گتیرسم سیناجاقدی! بیردانا دربست دانیشدیم، شوشهلری قویدوم دالی صندله، بیر الیمله یاپیشمیشام، شوفره ده دئدیم اضافه پول وئرهجاغام کی، یاواش گئدهسن. اونلاری سالیم گتیردیم قویدوم پئشهلر موزهسینه!
اونا گلیب بونلار ششگلان قیمتی قویورلار! بدبختانه بیزیم فرهنگیمیزه بئله ایشلر باعث اولوب!
یا، موزهی آذربایجاندا او جلسه کی، قورولدو رئیس شورا آقای شکور اکبرنژاد، دؤندو دئدی "آقای سرابی اقتصادی آدام دییل!! آقای سرابی اقتصادی آدام اولسایدی، زیندانا گئتمزدی!" من ده دوردوم جوابین وئردیم... ایندی ده دئییرم آقای شکور اکبرنژاد، بلی من اقتصادی آدام دییلم!! سیز گئدین اقتصادی اولون، یئر آلین - ساتین، دوزَلدین!! من ده پولومو ییغارام وسایل آلارام قویارام موزهیه. او داش کی موزهی آذربایجاندا ، من وئرم یشم موزهلر حسرتیندهیدی، سیزلر گلیب او موزهنین ایچینده اوتورموسوز، بقولی (گمینین ایچینده اوتوروب، گمیچی گؤزون چیخاردیسیز!) من کولتوروموز اوچون اللشیرم، سیز گئدین بساز بفروش-لوغوزو ائلهیین!!
بوردا، مندن همیشه جان و کؤنولدن و منتسیز حمایت ائلهین منطقه ۸ شهرداری، جناب مدبر-دن آد آپارمالی و تشککور ائتمهلییم. او، سون لحظهلره کیمی منه حامی دوردو، پئشهلر موزهسینین ییغیشیلماماسی اوچون چوخلو چابالار گؤستریب، یاردیملار ائتدی آما تاسوفله اونون امکلری نتیجه سیز قالدی.
- بایراما بیر آز قالان، جماعات گؤردو مسئوللاردان سیزه یاردیم ائدن، الده توتان اولمایاجاق، یاردیملاشیب صیانت کمیتهسی قوردولار و «میللی کیتابخانا» تجروبهسیندن الهام آلاراق میللی موزه صحبتی آرایا گلدی. بونا گؤره نهآچیقلامانیز وار؟ بو یاردیملار هارا چاتدی؟
گینه ساغ اولسون میللتیمیز، سیزین یاردیملاریزلا جماعت ییغیشدی، منیم بیر ذره بایرام آخشامی نفسیمی آچدی، زینداندان منی قوتاردی. یوخسا من بایرام آخشامی واقعیتده زیندانا گئتمهلییدیم، چارهم یوخ ایدی! سیزلر کمکلشدیز، دوستلارنان، سیزه مینتدارام، الیزدن اؤپورم هاممیزین، قوربانیزام هاممیزین، سیز باعث اولدوز لااقل من ایکی - اوچ آی نفس آلام گؤرم قاباغا نه گلهجاقدی. یادیزدا اولسا کئچن ایل بایرام آخشامی دا من گرک گئدهیدیم زیندانا، (کمیته صیانت) تشکیل تاپدی و جماعت منه بیر کمکلیک ائلهدی، بیر مقدار پول ییغدیلار، بالاخره من نفس آلام و بو بورجدان بیر آز یونگوللشسین و بو باعث اولدو بو پئشهلر موزهسی بورجلولارین الیندن، کلا یانی مصادره اولوردو!! او کی، توقیف ائلهمیشدی گلیردی اورانی گؤتورسون، جماعتین کمکلییینن من بونلاری توقیفدن چیخارتدیم. من چیخاردا بیلمزدیم، جماعتین کمکلییییله اولماسایدی من بو گون بونلاری چیخاردا بیلمزدیم! من اونلارین اللریندن اؤپورم، مینتدارام هاممیسینا، بو موزه منیم دییل، بو موزه اونلارینکی دی! ایندی نه جور صاحیب دورمالیییق دوراق!
بیلمیرم کی، گلهجک نهجور اولاجاقدیر! من چوخ آداما دئمهمیشم، ایندی سیزه دئییرم، من اؤزوز بیلیرسیز کی، بیر تعهداتی وئرمیشیک آقای برازنده ده شاهیددی، گرک او تعهداتی یئرینه گتیرم، وئرمهسم گرک مجبورام گئدم زیندانا!!
وسایل بو موزهده قالسایدی، من گئتسهیدیم زیندانا -زیندانا گئتسم داها بو تئزلیکده چیخا بیلمرم مطمئنم هئچ اولماسا بیر - ایکی ایل چکهجاقدیر- بو مدتده ایجینده، یعنی من زینداندا اولاندا، نه منیم عایلهمه، نه سیزه، نه قارداشیم یعقوب-ا نه ده هئچکسه او وسایلی وئرمزدیلر. وسایل ده اوردا آرادان گئدیردی، پس اولارین الینده قالماق یئرینه، اوردان گؤتورماغیم یاخجییدی.
عکس گؤتورموشم، سیچان فضلهسی بیر تلیس(!)، عکس گؤتورموشم چای قوتولاری کی، احمدشاه زامانیندان قویموشام اورا، سیچان نئجه سئیلهییبدیر!! عکس گؤتورموشم حنا کیسهلری کی، احمدشاه زامانیندی سیچان نئجه داغیدیبدیر! هئچ ائلهییب قویوبلار، موزهنی ائلهییبلر زیبیل قویوبلار اورا!! عؤمروم بویونجا آلیب، ییغیب، ساخلاییب قورودوغوم وسایلیمین اوردا قالماغینین دا فایداسی یوخ ایدی. مجبور ایدیم گؤتورم.
مسئوللاردان گؤز اؤرتموشم آرتیق، گؤرهک ایندی جماعت نهجور یئرییهجاق قاباغا، نهجور اولاجاقدیر! بیلمیرم فعلن نهجور اولاجاقدی! آما سیزلردن مینتدارام، سیزلرین یاردیملارییلا من آیاغیم اوسته دورموشام و بیلریم گینه سیزلرین یاردیملارییلا آیاق اوسته قالاجاغام و داوام وئرهجاغام. بقولی (چوخ آدام اللی یاشیندا اؤلر، یئتمیش یاشیندا قویلارلار) من ائله اللی یاشیمدا اؤلموشم، منتهاسی هله قویلاماییبلار بیلهمی!! واراولاسیز.
- آللاه سیزه عزتلی- احتراملی اوزون عؤمور عنایت ائلهسین. ائل سیزین قدریزی- قیمتیزی بیلیر. اومود ائدیریک هم فرهنگیمیزه اهمیت وئرن مسئوللار، هم ده فرهنگ سئور جماعاتمیزین البیرلییی، ایشبیرلیییی و حمایتلرییله شهریمیزین بو و باشقا فرهنگی موشکوللری تئزلیکله حل اولسون، چون قالیجی گلیشمک اوچون تاریخ و فرهنگین تانینماسی و قورونماسی بینؤوره و تمل ساییلیر.
ممنون واختیزی بیزیم اختیاریمیزدا قویدوز.
تاریخ
2020.05.19 / 23:35
|
مولف
سوسن نوادهرضی
|