ائلخان شاهینوغلو: «ایرانین باشقا آلترناتیوی قالماییب»

سون گونلرین گون‌ده‌مین‌ده اولان اساس خبرلرین‌دن بیری ایرانین چینله ۲۵ ایللیک مقاویله ایمضالاماسینا دایر یاییلان خبرلردیر. بو خبرلره جنوب قونشوموزون سابیق پرزیدنتی محمود احمدی‌نژاد سرت اعتراض ائدیب.

او، بو مقاویله گئرچک اولارسا، ایران خالقینین خئیرینه اولمایاجاغینی دئییب. اکس-پرزیدنت دانیشیقلارین آپاریلماسینین گیزلی ساخلانماسینی دا تنقید ائدیب. «گیزلی شکیل‌ده، ائل‌جه ده ایران میللتینین ایستک و ایراده‌سینی نظره آلمادان، اؤلکه و میللتین ماراقلارینا ضد اولان خاریجی اؤلکه‌لرله ایمضالانمیش هئچ بیر مقاویله معتبر دئییل و ایران خالقی اونو رسمی اولاراق تانیمایاجاق»، - دئیه، او بیلدیریب.

اکسپرتلرین مسئله‌یه مختلیف جور یاناشمالاری وار. چوخلاری بو مقاویله‌نین باش توتاجاغینی دوشونور. سبب کیمی ده آمریکا طرفین‌دن چین و ایرانا قارشی اولان معلوم تضییقلر گؤستریلیر. اما بونون عکسینی دوشونه‌نلر ده آز دئییل.

آخار. آز خبر وئریر کی، «اطلس» آراشدیرمالار مرکزینین رهبری الخان شاهینوغلو مسئله ایله باغلی دانیشارکه‌ن دئییب: «ایرانین کئچمیش پرزیدنتی حاضیرکی دؤولت باش‌چی‌سی حسن روحانینین »بوستانینا ایکی داش آتیب". او، هم نووه آنلاشماسینی، هم ده چینله ۲۵ ایللیک مقاویله‌نی تنقید ائدیب. محمود احمدی‌نژاد ۸ ایل ایرانین پرزیدنتی اولوب و ائله آمئریکا ایله موناسیبتلرین گرگینلشمه‌سی اونون حاکمیتی دؤورونه تصادف ائدیب. او، پرئزیدئنت اولدوغو ایللرده نووه چالیشمالارینی داوام ائتدیرمه‌یه قرار وئریب کی، بو دا واشینگتنون ایرانا قارشی سیاستینی سرتلش‌دیرمه‌سینه گتیریب چیخاردیب. ان ماراق‌لی‌سی اودور کی، همین ایللردن باشلایاراق آمریکانین ایرانا قارشی تضییقلرینی نیسبتن نئیتراللاش‌دیرا بیله‌جک و ب ام ت تهلوکه‌سیزلیک شوراسین‌دا واشینگتنون پلانلارینی پوزاجاق ایکی دؤولت وار ایدی - روسییا و چین. هر ایکی دؤولت ایرانا قارشی سانکسییالارین علیهینه ایدی، بو گون اونلار عینی سیاستی آپاریرلار. آنجاق ندنسه محمود احمدی‌نژاد ایرانین طرفداشی اولان چینله ۲۵ ایللیک موقاویله‌نین علیهینه چیخیر. بونونلا او، دولاییسییلا آلی دینی لیدئر علی خامنه‌ایینین ده علیهینه چیخیب. چونکی چینله معلوم راضیلاشمایا ایرانین عالی دینی لیدری خئییر-دعا وئریب. علی خامنه‌ایی ۲۶ یانوار ۲۰۱۶-جی ایلده چینین لیدئرینی ایقامتگاهین‌دا قبول ائدرکه‌ن ایکی اؤلکه آراسین‌دا ۲۵ ایللیک مقاویله‌نین حاضرلانماسین‌دان راضی‌لیغینی بو جمله ایله ایفاده ائدیب: «چینله ۲۵ ایللیک مقاویله دوغرو قراردیر». چین لیدری ایرانا ۴ ایل اولکی سفری زامانی بو اؤلکه ایله نه آز، نه چوخ ۱۷ سازیشه ایمضا آتمیش‌دی. بو سازیشلر امکداشلیغین بوتون ساحه‌لرینی احاطه ائدیردی. ۲۵ ایللیک مقاویله‌یه گؤره ایسه چین ایرانا مرحله‌لی شکیل‌ده ۴۰۰ میلیارد دلار یاتیریم قویماغا بویون اولوب. چین بو مبلغین ۲۸۰ میلیارد دلارینی ایرانین نفت، گاز و نفت-کیمیا صنایع‌سینه یؤنلده‌جک. بو عمومی رقملردیر و سازیشین متنی اوزرین‌ده ایش یئکونلاشماق اوزره‌دیر. دیگر طرف‌دن، ایرانین کئچمیش پرزیدنتی حاق‌لی‌دیر، هر ایکی طرف مقاویله‌نین دئتاللارینی گیزلی ساخلاماغا اوستونلوک وئریر".

پولیتولوق سابیق پرزیدنتین ایرانین موستقیللیینه خلل گله بیلجیین‌دن احطیاتلاندیغینی سؤیله‌دی: «دونیانین اساس اقتصادی گوجونه چئوریله‌ن چین الده ائتدیی یوز میلیاردلارلا دلار گلیری موختلیف اؤلکه‌لرده یاتیریملارا یؤنل‌دیر. چینین یاتیریملاری آوروپادان توتموش اوزاق آفریکایا قدر اوزانیب. آنجاق چینین یاتیریملاری جلب ائدیجی اولدوغو قدر قورخولو حساب ائدیلیر. همین یاتیریملارین اقتصادی و سیاسی ریسکلری آز دئییل. چین یاتیریم قویدوغو اؤلکه‌لره شرطلرینی ده گتیریر. بو شرطلر ایچری‌سین‌ده یاتیریملارین ایداره ائدیلمه‌سین‌دن توتموش چین‌لی متخصصلرین همین اؤلکه‌لرده یئرلشدیریلمه‌سینه قدر بندلر یئر آلیر. تصادفی دئییل کی، واختیله چین یاتیریملارینا ماراق گؤستره‌ن مرکزی آسییا اؤلکه‌لری بو گون همین شرطلرین چتین‌لیکلرینی یاشاییرلار. عینی ایله محمود احمدی‌نژاد دا اوندان احتیاط ائدیر کی، چین ایرانا قویدوغو یاتیریملاری اؤز بیلدیی کیمی ایداره ائد‌جک و بو زامان ایرانین ائنئرژی و اینسان رئسورسلاری پئکینین نظارتی آلتینا کئچه‌جک. باشقا سؤزله، کئچمیش پرئزیدئنت دئمک ایستییر کی، ۲۵ ایللیک موقاویله ایرانین موستقیللیینه خلل گتیره‌جک. آنجاق ایرانین باشقا آلتئرناتیوی ده قالماییب. آبش سانکسییالاری و کوروناویروس ائپیدئ‌مییاسینین گئنیش یاییلماسی ایران اقتصادیاتینی تاقت‌دن سالیب، ایش یئرلری قاپانیب، سوسیال گرگین‌لیک آرتیب. بئله وضعیت‌ده ایرانین چینین یوز میلیاردلا دوللار یاتیریمینا قاپیلارینی آچماق‌دان باشقا چاره‌سی یوخ‌دور. چینین ایران‌دا اساس اقتصادی گوجه چئوریلمه‌سی پئرسپئکتیوی آذربایجان اوچون ده معین چاغیریشلارا یول آچیر. مومکون‌دور کی، ایرانین آذربایجانلا بیرگه حیاتا کئچیردیی رئگیونال لاییحه‌لره چینین ماراغی آرت‌سین