بخش تحوّل زبان فارسی در کتاب زبان شناسی و زبان فارسی نیز از اشکال خالی نیست. در ابتدای این بخش دکتر خانلری عبارتی از سنگ نوشته های منسوب به شاهان هخامنشی را که به ادّعای وی به زبان فارسی باستان است، می آورد و آنگاه با ذکر معنی فارسی آن عبارت, تغییرات حاصل شده در عبارت فارسی باستان و تبدیل آن به فارسی امروزی را توضیح می دهد تا با تکیه بر آن برای فارسی یک استمرار تاریخی از عهد هخامنشی تا روزگار حاضر ترسیم کند. این تلاش عبث در حالی اتّفاق می افتد که هیچ فارسی زبان یا فارسی خوانده ای قادر به قرائت و معنی کردن عبارت مذکور به فارسی امروزی نیست. جدا از این مسئله خانلری می کوشد با تکیه بر کلمات به یادگار مانده از به زعم خود فارسی باستان، مقایسه ای بین آنها انجام داده و حکم یکسان بودن این کلمات بدهد و نشان دهد «Yauviya» همان «جوی»، «Yakare» همان «جگر»، «Yuta» همان «جدا»، «Yava» همان «جو» در زبان فارسی امروزی است.

به جز اینها او کلمات دیگری هم در این بخش می آورد و مدّعی می شود که آنها نیز در فارسی باستان بوده و اکنون نیز با اندک تغییری در فارسی امروزی کاربرد دارند. از جملۀ این موارد می توان به کلمۀ «جادو» اشاره کرد. (ص 91) «جادو» بر اساس مندرجات کتب لغت فارسی از قبیل برهان قاطع و فرهنگ عمید و کتب لغت ترکی از قبیل دیوان لغات التّرک محمود کاشغری، سنگلاخ میرزا مهدی خان استرآبادی و فرهنگ ترکی نوین اسماعیل هادی کلمه ای ترکی است که به عنوان واژۀ دخیل وارد زبان فارسی شده و مورد استفاده قرار گرفته است. حتّی لغت نویس باستانگرایی چون دکترمحمّد معین نیز قادر به پنهان کردن این امر نیست؛ در حالیکه خانلری آن را فارسی دانسته، آنگاه در گوشه ای از تاریخ به دنبال معادل فارسی باستان آن می گردد.

همین اتّفاق در باب کلمۀ «یاوه» نیز رخ می دهد. (ص 93) خانلری در جایی که می کوشد به پرسشی در باب پیوسته بودن تحوّل در زبان ها پاسخ گوید و کلّی و همیشگی نبودن تبدیل صامت «ج» به «ی» در کلمات مشابه بین فارسی باستان و فارسی امروزی سخن گوید؛ مثال هایی از کلماتی که با صامت «ی» آغاز می شوند می آورد که «یاوه» نیز در میان آنها قرار دارد. این در حالی است که «یاوه» نیز مانند « جادو» کلمه ای ترکی است و ترکی بودن آن مورد تأیید کتب لغت ترکی از قبیل: دیوان لغات التّرک کاشغری، صحاح العجم غازان، سنگلاخ میرزا مهدی خان استرآبادی، فرهنگ واژگان ترکی در زبان و ادبیّات فارسی عادل ارشادی فرد و آذربایجان دیلی نین یضاحلی لؤغتی ع . ع . اروجوف می باشد. با این وجود خانلری آن را کلمه ای فارسی معرّفی می کند.