فرهنگ (زبان ، دین و...)، مکان (سرزمین )، زمان (تاریخ ) و منابع هویت هستند و قدرت هویت زائی دارند. در جنبش ملی تورک دو گروه هستند که یکی شان به هزار و یک دلیل قدرت انسجام دهندگی و برانگیزاننده مکان( سرزمین ) را در راستای رسیدن به آماج های ملی با اهمیت یافته اند و باز بدین سان گروه دیگر به هزار و یک دلیل قدرت انسجام دهندگی و برانگیزاننده فرهنگ (زبان )را مهم تلقی می کنند.

گروه اول ، طرفداران قدرت هویت زائی مکان(سرزمین )، به استقلال یا خودمختاری انسان تورک ساکن در محدوده آزربایجان اکتفا می کنند.

اما گروه طرفداران قدرت هویت زائی فرهنگ ( زبان ) بر تامین و دست یابی به حقوق ملی همه تورکان ایران چه ساکن در محدوده آزربایجان یا ساکن در خارج از آزربایجان و در سایر نقاط ایران تلاش می کنند . ولی همین نکته یعنی تاکید بر تامین و دستیابی به حقوق همه تورکان ایران دست مایه اتهام بی اساس از طرف برخی از طرفداران گروه اول مبنی بر پان ایرانیست بودن این گروه گردیده است.

گفتیم اتهام بی اساس زیرا یکی از اصلی ترین ادعاهای پان ایرانیست ها برتر و پاک بودن نژاد آریایی یعنی فارس ها و ژرمن ها می باشد در صورت که این گزاره نادرست و غیر اخلاقی و ضد علمی را در بیانات و نوشته های این گروه به هیچ وجه نمی توان یافت . باز یکی دیگر از آماج های پان ایرانیست که شبانه و روز برای دستیابی بدان در تلاش هستند . قلمروسازی ضد انسانی و ضد تمدنی از طریق اجبار تحصیل به زبان فارسی و عدم تحصیل به زبان مادری ، تغییر اسامی مناطق مسکونی و جغرافیایی تورکی به فارسی است. اما گروه دوم نه تنها در گفتار و عمل یاریگر قلمرو سازی فارسی نیستند بلکه بسان سایر فعالان جنبش بیداری تورک در راستای قلمرو زدایی تلاش می کنند و با درخواست هایی از قبیل رسمیت زبان تورکی، تلویزیون سراسری تورکی و...در پی تامین حقوق برابر برای همه تورک های ساکن ایران با فارس ها هستند.

این دانشجو (منظور مولف مقاله) با هیچ یک از این دو گروه مشکلی ندارد چون هر دو منبع هویت فرهنگ و مکان (زبان ، سرزمین ) دارای قدرت هویت زائی و نیروی انسجام دهندگی و برانگیزندگی می باشند و در عین حال رویا رویی این دو گروه را با ادبیات سخیف و در حد دشمنی با همدیگر بی ثمر و فاقد وجاهت عقلانی می دانم.