آذربایجانین گزمه‌لی، گؤرمه‌لی یئرلری چوخ‌دور.

Axar.az واختاشیری اولاراق وطنیمیزین تاریخی گوشه‌لرین‌دن، آخار-باخارلی یئرلری حاقین‌دا یازیلار تقدیم ائدیر. بو دفکی یازیمیز آذربایجانین ان قدیم و نادیر یاشاییش مسکه‌نلرین‌دن بیری اولان لاهیج حاقین‌دادیر

بؤیوک قافقازین اتیین‌ده، گیردیمانچایین ساحلین‌ده، دنیز سوییه‌سین‌دن ۱۵۰۰ مئتر هوندورلوکده یئرلشن بو قدیم قصبه-کندین ۱۵۰۰ ایللیک تاریخی وار. باباداغ و نیالداغ سیل‌سیله‌لرینین، سرت سیل‌دیریم قایالارین و درین دره‌لرین احاطه‌سین‌ده یئرلشمه‌سی لاهیج اوچون طبیعی ایستحکام رولونو اویناییب. قصبه اؤز آرخیتکتوراسی و تاریخ- مدنیت عابده‌لری ایله دقتی جلب ائدیر.

بیر سیرا تدقیقات‌چیلارین فیکرینجه، لاهیج ساسانی شاهی کیخسروو طرفین‌دن سالینیب. اونون ایداره‌چی‌لیگی دؤورون‌ده ایران–توران محاربه‌لری گئدیردی و کیخسروو حاکمیت‌دن ال چکه‌رک داغلارا اوز توتور. بو یئرلرین بنزرسیز طبیعتی اونو اؤزونه او قدر جلب ائدیر کی، عؤمرونون آخیرینا قدر ایرانین لاهیجان ایالتینین شرفینه لاهیج آدلاندیردیغی کندده یاشاییر. حتی کهنه کند قبیریستانلیغین‌دا کیخسرووون دا قبرینین اولدوغو سؤیلنیلیر. اما بونلار هله تام تصدیقینی تاپمایان فرضییه و گومانلاردیر.

لولو چایی قصبه‌نی ایکی حیصه‌یه بؤلور. جنوب طرف لاهیج، شیمال طرف ایسه آراگیرد آدلانیر. قصبه‌ده بئش محله وار: زورو، مورادان، آغالی، بدوان و پیشته. واختیله هر محله‌نین اؤز بولاغی، دییرمانی، حمامی، مسجید و مدره‌سه‌سی اولوب.

تاریخی عابده‌لرله زنگین اولان لاهیج شاهداغ میللی پارکینین ترکیبینه داخیل‌دیر. عرب خیلافتینه قارشی موباریزه آپارمیش مشهور آلبان حکمداری جوانشیرین یای ایقامتگاهی بورادا یئرلشیب. نیالداغین یاماجین‌دا جوانشیر دؤورونون یادیگاری اولان نیال قالاسینین قالیقلاری نظره چارپیر. بو قالادان لاهیجا تکرارسیز بیر منظره آچیلیر. لاهیج اراضی‌سین‌ده‌کی دیگر قدیم قالا - فیت قالاسی ایسه شیروانین سونونجو خانی مصطفی خانین یای ایقامتگاهی ایمیش.

لاهیج‌داکی ان محتشم عابده گیردیمان چایینین ساحلین‌ده اوجالان ۳ مرتبه‌لی، ۷۲ اوتاق‌لی حاجی پاشا ائویدیر. عابده اؤزونده لاهیجین ۱۸-جی عصر معمارلیق اوسلوبونون بوتون کومپونئنتلرینی عکس ائتدیریر. یئرلی جاماات بو آبی‌دنی "حاجیلار حیطی" آدلاندیریر. لاهیج تاریخ-مدنیت قوروغو اعلان اولوندوق‌دان سونرا حاجی پاشا ائوی دؤولت طرفین‌دن قورونان عابده‌لرین سیاهی‌سینا داخیل ائدیلیب.

دونیانین هئچ بیر یئرین‌ده میسگرلیک لاهیج‌داکی قدر اینکیشاف ائتمه‌ییب. واختیله تاجیرلر باکی‌دان، تیفلیس‌دن، بورچالی و زنگزور معده‌نلرین‌دن لاهیجا کاروان-کاروان خام میس داشیییردیلار. بو دا بس ائلمیردی. سورییا، تورکییه، اینگیلتره و حبشیستان‌دان دا میس گتیریلیردی. بورادان ایسه حاضر محصول اوزاق اؤلکه‌لره آپاریلیردی. میسگرلیک صنعتی لاهیجدا بو گون ده قورونوب ساخ‌لانیر. صنعتکارلارین ال ایشلرینه خصوصاً اجنبی توریستلر داها چوخ ماراق گؤستریرلر. اونلار میسگر ائمالاتخاناسینین قارشی‌سین‌دا حؤکمه‌ن آیاق ساخلاییر، هئچ اولماسا بیر میس اشیا آلیب آپاریرلار.

لاهیجین دیگر بیر اؤزللیگی داش دؤشنمیش کوچه و میدانلاردیر. بو داش کوچه‌لرین آلتین‌دان دؤرد یوز ایل بون‌دان اول چکیلمیش کانالیزاسییا ختلرینین کئچدیینی ایسه چوخ آدام بیلمیر. ان ماراق‌لی‌سی اودور کی، ساخسی بورولاردان عبارت بو کانالیزاسییانین هارا گئدیب چیخدیغینی، هارا تؤکولدویونو ایندیدک معینلشدیرمک مومکون اولماییب.