آذربایجان خالچاچی‌لیق پالیتراسین‌دا اؤزونمخصوص رنگی، چئشنی‌سی، اوصلوبو، شکلی، اورنامنتلری ایله سئچیله‌ن قوبا خالچاچی‌لیق مکتبی اؤزون‌ده چوخ بؤیوک خالچاچی‌لیق قروپلارینی بیرلشدیریر.

کولت. آذ بیلدیریر کی، قوبا خالچاچی‌لیق مکتبین‌دن، موحیطین‌دن دانیشارکن بورادا آنجاق قوبانین و اونون کندلرینین آدلارینی چکمکله کیفایت‌لنه بیلمریک. چونکی چوخچئشیدلی میللی-دینی اؤزللییه مالیک اولان قوبا موحیطی اطراف‌لی شکیل‌ده تقدیم ائدیلمه‌لی‌دیر.

قوبا خالچاچی‌لیق مکتبینین تفسیرینی وئرن صنعت شناسلار، خالچا بیلیجیلری قید ائدیر کی، قوبا خالچاچی‌لیق مکتبی دئیه‌نده بورا قوناق کند و دوه‌چی رایونلاری داخیل اولماقلا ۳۵-ه یاخین اورنامئنت کومپوزیسییالی خالچالاری احاطه ائدیر. خالچاشوناس‌لیق تاریخینی اؤیرنیب تبلیغ ائد‌ن عالیملر، صنعت شوناسلار یازیر کی، قوبا اراضی‌سین‌ده چوخ‌لو موختلیف طایفالار یئرلشه‌ن تاریخی بؤلگه‌دیر. حاضردا بورادا موختلیف دیللرده-آذربایجان، لزگی، تات، خینالیق، جئک، بودوق، قیریز و باشقا دیللرده دانیشان خالقلار یاشاییر. قوبا خالچالاری گئنیش ناخیش موختلیف‌لیگی ایله فرق‌لنیر. اونلارین اورنامئنتلرینین بؤیوک اکثریتی اوصلوبلاشدیریلمیش جغرافی و بیتکی موتیولری ایله خاراکتئریزه اولونور.

صنعت شوناسلار یازیر کی، اونلاردان "قیریز"، "قیمیل"، "قوناق کند"، "شاه نظرلی" و دیگر خالچالاری گؤسترمک اولار. ایلک باخیش‌دان قوبا خالچالارین‌دا اورنامئنتین موختلیف خصوصیتلرینی گؤرمک اولار. آنجاق دقتله باخدیق‌دان سونرا امین اولماق اولار کی، کومپوزیسییانین بوتون بزکلری جدی واحید معنایا تابع‌دیر.

صنعت شوناسلارین قیدلرینه گؤره، قوبا-خاچماز رگیونو همچینین دونیادا تانینان مشهور قوبا خالچاچی‌لیق مکتبینین مرکزی‌دیر. آذربایجانین شیمال-شرقین‌ده یئرلشه‌ن قوبا خالچا مرکزی اوچ حیصه‌یه-داغلیق، داغ اتیی و اووالیق حیصه‌لره بؤلونور. داغلیق حیصه‌یه قوناق کند، خاشی، جیمی، آفورجا، یئرفی، بودوق، قیریز، جئک، سالماسؤیود کندلرین‌ده مرکزلشمیش منطقه‌لری عایید ائتمک اولار.

داغ اتیی حیصه‌ده خالچا ایستحصالی امیرخان‌لی، علیخان‌لی، خلفه‌لر، پیرم‌سان، بیلیجی، شاهنزرلی، پیربدیل، زئیوه، زؤهرامی، سوماقوباق، خیرداگول-چیچی، سیرت-چیچی، دره-چیچی کندلرین‌ده، اووالیق حیصه‌ده ایسه شابران آران زوناسین‌دا چای قاراقاش‌لی، حاجی قاراقاش‌لی، سوسن‌لی، قاراقاشلی، دوه‌چی، ملاکامال‌لی و س. کندلرده مرکزلشیب. بو مکتبه همچینین دربند اراضی‌سینده توخونان خالچالار دا داخیل‌دیر.

قوبا خالچالارینین بزیینی هنده‌سی ناخیشلاردان عبارت اورنامئنتلرین ایستیلیزه ائدیلمیش نباتی، بعضا ایسه حیوان موتیولری تشکیل ائدیر. بو مکتبین خالچالارین‌دا مئدالیون‌لو چئشنی اوصلوبو دا گئنیش یاییلیب. قوبا خالچالارینین ان پارلاق کومپوزیسییالاری "قدیم-میناره خالچاسی"، "قیمیل خالچاسی"، "آلپان خالچاسی"، "قوللو-چیچی خالچاسی"، "پیربدیل خالچاسی"، "حاجی قاییب خالچاسی"، "قیریز خالچاسی"، "جئک خالچاسی" و سایره‌دیر.

قوبا-بو کومپوزی‌سییادا اساساً اورتا حیصه شاقولی ایستیقامت‌ده اساس اوچ بوجاق اوزره آردیجیل یئرلشه‌ن مئدالیون ناخیشلار و کتبه‌دن عبارت‌دیر. اونلارین اطرافینی داغینیق شکیل‌ده چوخلو موختلیف فورمالی بؤیوک و بالاجا ائلئمئنتلر تشکیل ائدیر. بو ائلئمئنتلره موختلیف کومپوزیسییایا مالیک نینکی قوبا، همچینین شیروان، باکی، حتی قازاخ خالچالارین‌دا دا راست گلمک اولار. بئله کومپوزیسییانین اورتا حیصه‌سی "آچیق یئرلی" حساب اولونور، یعنی باغلی اولمایان فون. قوبا خالچالارینین حاشییه فورمالی ناخیشلاری موختلیف زولاقلاردان-اورتا حاشییه، کیچیک حاشییه و مداخیل‌دن عبارت‌دیر. بو حاشییه‌نین اساس بزیینی تشکیل ائد‌ن ائلئمئنتی خالچاچیلار "تونقال" آدلاندیریر کی، بو دا اوجاق دئمک‌دیر. بئله فرض ائتمک اولار کی، بو آد بیر زامانلار مؤوجود اولان آتشپرست‌لیک اعتیقادی ایله باغلی‌دیر. قوبا خالچالارینین اورتا حیصه‌سینین فونو اکثر حاللاردا توند گؤی و یاخود توند ماوی رنگ‌ده اولور.

کهنه قوبا-بو خالچا کومپوزیسییاسینین اساسینی قیرمیزی فونا مالیک اورتا حیصه‌ده شاقولی شکیل‌ده یئرلشه‌ن اوچ بؤیوک سککیزگوشه‌لی مئدالیون تشکیل ائدیر. بو مئدالیونلارین رنگی، فورماسی و اؤلچوسو عینی‌دیر. او هم ده عمومی حاشییه‌لردن بیرینی تشکیل ائدیر. مئدالیونلارین اورتاسین‌دا چوخ دا بؤیوک اولمایان ناخیشلارلا (مداخیل و کوشاجاق) حاشیه لنمیش سککیزگوشه یئرلشیر. اورتا حیصه سککیز خطدن عبارت اولان عمومی حاشییه ایله احاطه اولونوب.