کؤچورن: فرخ جرایدی

چاغریْلان قوْناقلارین هامیسی اوْو کبابی یئمه‌گین گؤزله‌مکده ایدی. قوْناقلار قوُروپلارا آیریلاراق چئشیدلی مسأله‌لر اۆزه‌‌رینده دانیْشیردیلار. سیاسی دانیْشیق اساس یئر توُتموشدو.

- " منچستر گاردین " گۆنده‌لیگی یانیمدادیر، روُسیه و انگلیس-ین ایران-ین ایچه‌ری ایشلرینی یئددینجی ایل( ۱۹۰۷) سؤزلشمه‌سینه قارشی حساب ائده‌رک اوْنلارین استیلاچیلیق حرکتینه قارشی دوُرور.》 دئیه بیریسی روُس استیلاسی‌نین کئچه‌ری بیر شئی اوْلدوغونو ایره‌لی سۆردو.

ایرانین تئزلیکله تزار روُسیه سیندان قوُرتاراجاغینی سئوینن میرزا حسن خان دئدی:

-" دیلی نیوز " و بوُندان باشقا بیر نئچه سوْسیالیست قزئتلری ده روُسلارین ایران-ا سوْخولمالارینا جدّی بیر حالدا قارشی دوُروب، قوُرتولوش اوُمودلاری گئتدیکجه آرتیر، آزادلیق یوْلونو تانیْمیش بیر خالقی اسیر ائتمک ممکن دئییل دیر. بیرده روُس ائلچی‌سی، جناب سابلین، و انگلیس ائلچی‌سی، سِر برکلی، محمدعلی شاه-ا بوُ قوْنو دا کسگین سؤز وئرمیشلر: " اؤلکه‌میزده ساکت‌لیک اوْلان کیمی تزار اوْردوسو چیْخماغا مجبور دور."

روُسیه و انگلیس ائلچی‌لری‌نین وئردیگی سؤزلره اینانان بوُ گنج، رستم خان ایدی.

( رستم خان میرزا علی قلی خان اختر-ین اوْغلو دور. علی قلی خان ۱۹۰۸-اینجی ایلده استامبولدا " اختر " آدلی فارسجا گۆنده‌لیگی چیْخاریردی. تبریزده مظفرالدین شاه-ی آلداداراق گیزلی تشکیلات قوُرموش، عینی زاماندا قاجار خاندانینا قارشی " شب نامه " آدلی گیزلی درگی چیْخارارمیش. )
قاراشیْن بیر کیشی بوُنلارین هامیسینا قارشی دوُروردو. بوُ دا آراز کؤرپوسونده اوْتوران میرزا محمود خان ایدی.

- بیز هئچ وقت آزادلیق قازانماق اۆچون باشقالاری‌نین یاردیْمینا اینانمامالییق. بیزه طرفدار چیْخان هر بیر دولتین بللی بیر آماجی وار، بوُ آماج و یا ایستک ایسه بیزیم فایدامیزا اوْلا بیلمز. بیز اؤز گۆجوموزو حاضرلامالی، قوُرتولوش یوْلون اؤزوموز تاپمالییق. کاپیتالیست دولتلری‌نین بیری باشقاسی ایله دشمن اوْلدوغونا باخمایاراق، یئنه ده اوْنلار ایران کیمی یاغلی بیر تیکه‌نی بؤلوشمکده باریْشارلار. انگلیس و روُسیه‌نین ایران ایشلرینده کی باریْشیق دا بنده‌نین سؤزلری‌نین دوْغرولوغو اۆچون بیر نه‌دن اوْلا بیلر.

میرزا محمود خان-ین سؤزلریندن سوْنرا دانیْشیق یئنه ده تبریز اۆزه‌رینده دایاندی.

- قافقازلیلار چکیلیب گئدیبلر.

- بیزیمکیلردن خبریم یوْخدور.

- باقر خان ، ستار خان ، تقی زاده ، حسین باغبان دا عثمانلی کوْنسول خاناسیندا دیرلار.

- آزادلیقدان دَم ووُران انگلیس‌لر، تبریزده هئچ کسی قوْروماغا قبول ائتمه‌میشلر ، قاپیلاری انقلابچی‌لارین اۆزونه باغلامیشلار.

بوُ دانیْشیقلاردان من ستار خان-ین قوْروق دا اوْلدوغونو بیلدیم. لاکن بوُ منی دینجلتمیردی چۆنکو عثمانلی‌لار کئچرسیز و گۆجسوز اوْلدوغوندان انگلیس‌لیلرین و روُسلارین ایسته‌گی اۆزه‌رینه ستارخان-ی وئرمه‌گه مجبور اوْلا بیلردیلر و یا روُسلار حیاسیزجاسینا کوْنسول خانایا سوْخولوب ستارخان-ی چکیب آپاراردیلار.
هله سؤز آراسی تزار سالدات و آداملاری ائولره گیریب سلاح آلماق بهانه‌سیله حیاسیزلیق یاپدیقلاری دا دانیْشیلیردی. آیری-آیری قوُروپلارین اوُزون دانیْشیقلارینی دینله‌مه‌گه وقت یوْخدو، چۆنکو بیزده کیچیک بیر قوُروپ تشکیل ائدیردیک. بیزیم قوُروپداکیلار:

امیر حشمت، اوْنون قارداشی میرزا ابوالقاسم خان، میرزا محمد خان و بیرده پست-تلگراف مۆدورو ایدی.

- بوُنلارین باشقا فکر، باشقا دانیْشیغی یوْخ ایدی.

قارا بَنیز ، آریْق اۆزلو ، آلنیْنین یوْغون دامارلاری گؤرونن و گؤز بَبَک‌لری تیتره‌ین امیرحشمت:
یابانجی دشمنی اَزمک و حیاسیز سیاستیندن داشیْندیرماق اۆچون خالق عصیانی لازم‌دیر. مسلح قیام
لازم‌دیر. 》دئییردی.
ناهار سۆفره‌سی آچیْلدی، قوْناقلار سۆفره باشیْنا چاغریلدی، دانیْشیقلار کسیلدی.
خانیْن قادیْنی، میس هاننا ایله بیرگه سۆفره باشیْندا اَگلشدیلر.