ایرانین تانینمیش سیاسی اکسپرتلرین‌دن مهدی نیمینین کوروناویروس پاندمییاسینین بو اؤلکه‌ده‌کی تأثیری ایله باغلی آخار. آذ-ا مصاحیبه‌سی:

- ایران‌دا کوروناویروسون بو قدر گئنیش یاییلماسی نیین نتیجه‌سی‌دیر؟

- معلوماتا گؤره، ایران کوروناویروسون اورتایا چیخدیغی ایلک واختلاردان بونو بیلیرمیش. اما ۱۱ فئورال ایسلام اینقیلابینین ایلدؤنومو تدبیرلری و ۲۱ فورال مجلیس سئچکیلرینه گؤره مسئله‌نی گیزلی ساخلایاراق اؤرت-باسدیر ائدیبلر. مجلیس سئچکیلرین‌دن قیسا بیر مدت سونرا ایسه ایران رژیمی ویروسون یاییلدیغینی رسمی اعلان وئردی. هانسی کی، اینسانلارین آراسین‌دا ویروسلا باغلی خبرلر آرتیق یاییلماقدا ایدی. ویروس ایلک اولاراق قم شهرین‌ده آشکارلاندی. بو شهرده ایرانین دؤرد بیر یانین‌دان ملاخانالاردا دینی تحصیل آلان طلبه‌لر وار. اونلارین آتا-بابا یوردلارینا گئری قاییتماسی ایله ویروس ایرانین بیر چوخ بؤلگه‌سینه سیچرادی. او جمله‌دن، گونئی آذربایجانین خیاو شهرین‌دن بیر چوخ طلبه قم‌دا یئرلشن ملاخانادا تحصیل آلیر. بونونلا دا خیاو بحران وضعیتینه گلدی. اورداکی صلاحیت‌لیلر شهری کارانتینه آلاراق بو بحرانین قارشی‌سینی آلماغا چالیش‌دیلار. خیاوین تالعیینی باشقا شهرلر ده یاشادی. یعنی بو ویروس ایران‌دا دا دیگر اؤلکه‌لرده‌کی کیمی یاییلاجاقدی. آنجاق یانلیش سیاست نتیجه‌سین‌ده بوتون اؤلکه‌نی بورودو و قارشیسی آلینماز حالا گلدی.

- مطبوعات‌دا ایران حبسخانالارین‌دا وضعیتین گرگین اولدوغو و محبوسلارین ویروسا یولوخما تهلوکه‌سی ایله اوز-اوزه قالدیغی حاق‌دا معلوماتلار یاییلیر. بو اینفورماسییا نه درجه‌ده حقیقته اویغون‌دور؟

- حبسخانالارداکی محبوسلارین آز بیر قیسمی استثنا اولماقلا، بیر چوخو گیگیئنیک قایدالارا رعایت ائتمیر و بو مسئله‌لره حساس‌لیق گؤسترمیر. اونا گؤره ده ویروسون حبسخانادا یاییلاجاغی حال‌دا وضعیت گؤزله‌نیله‌ن‌دن داها آغیر اولا بیلر. اوسته‌لیک، ایران‌دا ایستاندارت شرایط‌لی حبسخانالار یوخ‌دور. بونو نظره آلاراق مینلرله محبوس موقتی آزادلیغا بوراخیلدی، بیر چوخو عفو ائدیل‌دی. آنجاق آغیر حکمه محکوم ائدیله‌نلر و سیاسی محبوسلار بوندان فایدالانا بیلمه‌دیلر. اونلارین آراسین‌دا گونئی آذربایجان‌دان اولان، باش‌دا عباس لیسانی اولماقلا، چوخوموزون دیرلیسی ساییلان سیاسی محبوسلار دا وار. حاضردا کوروناویروس تهلوکه‌سی اونلاری تهدید ائتمک‌ده‌دیر.

- ویروسون آذربایجان شهرلرین‌ده یاییلما نیسبتی نه قدردیر؟

- سون خبرلره گؤره، اؤلکه‌ده ویروسا یولوخان خسته‌لرین سایی ۶۰ مینی کئچیب. توپلام اؤلو سایی ۳۸۰۰ جیوارین‌دا، ساغالانین سایی ایسه ۲۰ مین‌دیر. آنجاق نامعلوم منبع‌یه اساساً بیر مسئله‌نی ده خاطیرلادیم کی، تهران والی‌سی توپلانتیلارین بیرین‌ده یالنیز بو ایالت‌ده اؤلنلرین سایینین رسمی ایستاتیستیکادان ۲ دفعه چوخ اولدوغونو دئییب. یعنی دوشونون کی، رسمی خبرلره گؤره اؤلو سایی ۳۸۰۰-دورسه، والینین دئدیینه اساساً، تکجه تهران‌دا بو گؤستریجی ۶-۷ مین‌دیر. بو حسابلا آلینمیش رقمی ۲، یاخود ۳-ا ووراراق ایران‌داکی گئرچک اؤلو سایینی آلا بیلریک. هله بو، والینین دئدیی‌دیر. بعضی قایناقلارا گؤره، بونون ۵-۱۰ قاتی گؤستریلیر کی، بو رقملر ده گیزلدیلیر. الیمیزده اولان رسمی معلوماتا گؤره، شرقی آذربایجان‌دا ۱۸۱۵ خسته، ۱۸۴ اؤلو؛ غربی آذربایجان‌دا ۸۷۰ خسته، ۷۳ اؤلو، زنجان‌دا ۶۳۷ یولوخان، ۶۰ اؤلو؛ اردبیل‌ده ۵۱۵ یولوخان، ۹۳ اؤلو قیده آلینیب.

- آنجاق ایران کوروناویروسلا مباریزه ایستیقامتین‌ده معین آددیملار دا آتیر...

- داها چوخ تبلیغاتی یؤنونده‌دیر. چالیشیرلار اؤزلرینین چوخ جدی آددیملار آتدیغینی گؤسترسینلر. هان‌سی کی، طب باجیلاری ویروس‌دان اؤل‌نلر سیاهی‌سین‌دا ایلک جرگددیرلر. سیاسیلرین اینسانلارا باخیشی برابر دئییل. دونیانین موختلیف اؤلکه‌لرین‌ده‌کی اینسانلارا بئله ایرق‌چی باخیش اولا بیلر. اما بیزیم باشقا اؤلکه‌لرله ایشیمیز یوخدور. ایران‌دا تهجیزاتین آز اولماسینا باخمایاراق، اللرینه گلن قازانجی ایراق‌دا و سورییاداکی آداملارینا چاتدیریرلار. حالبوکی ایران داخیلین‌ده بؤیوک بیر سیخینتیلار وار و بو اؤلکه‌نین وطنداش‌لیغینی داشییان اینسانلار تئخنولوگییا، تجهیزات، ائل‌جه ده خسته‌خانالاردا آوادانلیغین قیتلیغین‌دان دولایی حیاتلارینی ایتیریرلر.

۱ آی بون‌دان اؤنجه یاپونییادان افکتیو تأثیره مالیک درمان گتیرمیش‌دیلر. اونو خستخانالاردان توپلاییب، اؤزلرینه یاخین اولان اینسانلارین احتیاجی اوچون ایستیفاده ائدیرلر.

- ویروسون ایران اقتصادیاتینا تأثیری نئجه اولاجاق؟

- ایران اقتصادیاتینین باشی اونسوز دا نئچه ایلدیر دردده‌دیر. دونیا اقتصادیاتینا قاپی‌سی یاری آچیق-یاری باغلی اولدوغونا گؤره، چوخ بؤیوک تأثیر گؤرمه‌یه بیلر. چونکی بو آغیر ضربه‌لری اولجه‌دن آلمیش و ضربه آلتین‌دا یاشاماغا داوام ائتمیش‌دیر. اونا گؤره ده کوروناویروس ضربه‌سی او قدر ده تأثیر ائتمه‌دی. منفی تأثیری یوخ‌دور دئمیرم. آنجاق ایرانین دیواری پالچیق‌دان ایدی، شوشه‌دن یوخ. یعنی جانین‌دا او قدر یارالار وار کی، کوروناویروس دا بونلاردان بیری اولاجاق. ساغلام اقتصادیاتی اولان اؤلکه‌لرده گؤرورسونوز کی، اینسانلارین ائوه چکیلمه‌سی، قاپانماسی و بیر نئچه گون ایشه گئتمه‌مه‌سی اقتصادیات‌دا نئجه تأثیرینی گؤستریر. الکتریکین کسیلمه‌سی بئله ساغلام اقتصادیاتی اولان اؤلکه‌لرده ایز بوراخیر. آنجاق ایران‌دا بئله دئییل. ایللر بویو ایران‌دا الکتریکین، سویون، گازین وئریلمه‌سین‌ده کسینتیلر اولوب. و پاندمییادان سونرا باش وئره‌نلر ده اهالی طرفین‌دن غیری-نرمال قارشیلانمادی. طبیعی کی، معین منفی تأثیر بوراخاجاق، اما بو، عمومی گئدیشاتا تأثیر ائتمه‌یه‌جک